 |
У пачатку лютага споўнілася 45 гадоў з моманту адкрыцця легендарнай радыёстанцыі «Беларуская маладзёжная». Гвалтоўна расфармаваная ў 1994 годзе, рэдакцыя не толькі засталася адной з самых яркіх старонак у гісторыі беларускага радыё, але і запачаткавала некалькіх іншых удалых медыяпраектаў, стала стартавай пляцоўкай для шэрагу вядомых беларускіх журналістаў.
«Беларуская маладзёжная» (галоўная рэдакцыя праграм для моладзі) была створана ў межах дзяржаўнага беларускага радыё ў 1963 годзе. Гэта была другая па ліку на тэрыторыі Савецкага Саюзу рэдакцыя са статусам радыёстанцыі — пасля радыё «Юность», утворанай годам раней. («Маяк» стартаваў у 1964 г.).
У сярэдзіне 1980‑х году кіраваць «маладзёжкай» прызначылі 30‑гадовую журналістку Жану Літвіну — сённяшнюю старшыню ГА «Беларуская асацыяцыя журналістаў».
«Мой прыход як кіраўніка супаў з пераўтварэннямі, што пачаліся тады ў краіне — найперш з перабудовай», — узгадвае Ж. Літвіна.
Яшчэ ў канцы 1980‑х радыёстанцыя запісала «круглы стол» з удзельнікамі руху «Талака», якія ўпершыню загаварылі аб нацыянальнай валюце, нацыянальнай арміі, суверэнітэце і незалежнасці Беларусі. Стужкі з запісам у той жа дзень забрала КДБ, ускрыўшы мантажную, але пасля скандалу на ўзроўні кіраўніцтва Дзяржтэлерадыё запісы вярнулі.
«Наколькі я ведаю, пасля выхаду ў эфір гэтай праграмы Генадзя Бураўкіна (старшыню Дзяржтэлерадыё з 1978 па 1990 гг.) выклікалі ў ЦК партыі. Але я тады зразумела, што ён як кіраўнік заняў прынцыповую грамадзянскую пазіцыю і падтрымаў нас», — кажа Ж. Літвіна.
Менавіта «БМ‑аўцы» першымі ў беларускай радыёпрасторы пачалі асвойваць працу ў жывым эфіры — як вядома, раней да «адкрытага мікрафона» дапускалі толькі дыктараў. Рэдакцыя ўздымала ў эфіры самыя вострыя тэмы, што абмяркоўваліся палітыкамі новай дэмакратычнай фармацыі — пошукі праўды пра Чарнобыль, стварэнне Свабоднага прафсаюзу, незалежнасць краіны і г.д.
«БМ» актыўна асвятляла падзеі ў моладзевай культуры, рок‑музыцы. Як ні складана гэта сёння ўявіць, пераважная большасць супрацоўнікаў размяўляла ў эфіры тагачаснага дзяржаўнага радыё на «тарашкевіцы».
«Гэта было дзёрзка, таленавіта і неабачліва, — узгадвае Жанна Літвіна. — Рэдакцыя была сапраўднай прасторай вальнадумства і маладосці».
У пачатку 1990‑х у складзе рэдакцыі працавалі Уладзімір Дзюба, Валянціна Стэльмах, Анатоль Груша, Алена Сцяпанава, Інэса Студзінская, Таццяна Мельнічук, Алена Радкевіч, Віталь Сямашка, Ігар Ганчарук, Уладзімір Давыдоўскі, Лявон Вольскі, Дзмітрый Лукашук, Алесь Дайнэка. З «БМ» cупрацоўнічалі гукарэжысёры Уладзімір Сакульскі, Дзмітрый Новікаў, Анатоль Додзь. У 1992—1993 гг. да рэдакцыі далучылася генерацыя зусім маладых супрацоўнікаў: Алесь Хмяльніцкі, Іван Кобзік, Ганна Харужая, Генадзь Кеснер, Ірына Курапаткіна, Вольга Бабак. Сярэдні ўзрост журналістаў «БМ» на той момант складаў каля 30 гадоў.
Вясной 1994 г., напярэдадні першых прэзідэнцкіх выбараў, кіраўніцтва Дзяржаўнага камітэта па тэлебачанні і радыёвяшчанні аддало распараджэнне расфармаваць рэдакцыйны калектыў «Беларускай маладзёжнай» нібыта ў звязку з чарговай зменай арганізацыйнага статусу Дзяржкамітэта.
Нягледзячы на тое, што фармальна ў супрацоўнікаў «БМ» была магчымасць працягнуць працу ў структуры дзяржаўнага радыё ў іншых рэдакцыях, большая частка калектыву напісала заявы аб звальненні па ўласным жаданні.
«Нас пазбавілі месца працы, але не пазбавілі прафесіі, — зазначае Жанна Літвіна. — Найлепшы доказ гэтага — тое, што галасы «БМ» і сёння нікуды не зніклі. Кожны з журналістаў «Беларускай маладзёжнай» адбыўся як прафесіянал».
