Вось ёсьць такое прыгожае слоўца — кансалідацыя. Сёлета яго падхапілі асобныя апазыцыйныя правадыры. Заклікалі ўладу разам адсьвяткаваць Дзень Волі. І ўлада сапраўды выйшла на вуліцу — з папсой, півам ды смажнямі. Пацешыла "забеларусаў". А сваіх апанэнтаў, якія не ўпісаліся ў гэты яе фірмавы сьвяточны фармат, назвала "шалудзівымі людзьмі". Вось вам і ўся кансалідацыя.
Перад днём "Зліпеня", як назваў яго Глёбус, прадстаўнікі апазыцыйнай фронды зноў — хоць і вяла, з даволі тлумнай аргумэнтацыяй — заклікалі да супольнага сьвяткаваньня. Але тым, хто вылучаўся, напрыклад, саколкамі "За свабоду!", адразу пачыналі назаляць міліцыянты. Вытыркацца нельга. Або зьлівайцеся з мутнавокім натоўпам, што пэрманэнтна смокча з плястыкавых бутляў "Крыніцу", або — "мы, Кіса, чужыя на гэтым сьвяце жыцьця!".
Нават у Вязынцы на паэтавы ўгодкі наладзілі фэйс-кантроль, прачуўшы, што маецца завітаць Мілінкевіч з кампаніяй! А ў Віцебску пасіянарнага Хамайду аштрафавалі — і сьмех і грэх — за плякат з радкамі песьняра!
Здавалася б, ёсць сьвятыя рэчы, сапраўды здольныя кансалідаваць. Незалежнасьць. Купала. Мова.
Але рэжым накідае свае куртатыя шаблёны ва ўсім. У нас кансалідацыя — абавязкова зь фільтрацыяй. Фронду адсякаюць. Нонканфармістам даводзяць: вы ня так сьвяткуеце незалежнасьць, вы ня так разумееце Купалу! Зараз скажуць: вы карыстаецеся няправільнай мовай!
Я сур'ёзна. Бо з упартасьцю, вартай лепшага ўжываньня, праз Палату імкнуцца працягнуць закон пра новую артаграфію. Новага там зь вераб'ёву дзюбу. Але галоўнае, што аформяць менавіта законам. І ўсякіх там аматараў тарашкевіцы можна будзе прыціснуць як парушальнікаў закону. Без высакалобых філялягічных дыскусіяў пра асыміляцыйную мяккасьць і г.д.
Прэцэдэнт маецца: пры канцы 90-х "Нашу ніву" спрабавалі заціснуць за "парушэньне агульнапрынятых нормаў мовы". Але тады, дзякаваць богу, рэдакцыя адбілася. Можна было паспрачацца наконт самога панятку "агульнапрынятыя нормы". Зараз жа пад перасьлед моўных дысыдэнтаў — ідэйных праціўнікаў наркамаўкі — падвядуць трывалы грунт.
Незалежнасьць, Купала, мова — тэарэтычна выдатныя пункты кансалідацыі. Але тутэйшая ўлада настолькі ўпадабала стары дзейсны прынцып "падзяляй і ўладар", што нават у гэтых пытаньнях ладзіць сэлекцыю паводле крывых саўковых шаблёнаў.
Зрэшты, часам цяжка адрозьніць, дзе тут цынічная паліттэхналёгія, а дзе звычайнае бескультур'е. Там, наверсе, хто-кольвек насамрэч ня ведае нашай сапраўднай гісторыі, сапраўднага Купалы, сапраўднай, не скалечанай мовы. І ня хоча ведаць, вось што самае страшнае. Нашто, калі дзеля дэкаратыўнага антуражу дастаткова эрзацу?
А хто яго не прымае — тых адфільтраваць, адсеяць. Каго — амонам, каго — артаграфічным законам.
P.S. "Амон" тут ня толькі дзеля рыфмы. На мой густ, гэту абрэвіятуру лепей не перарабляць штучным чынам на "АМАП". Бо яна з таго ж чужароднага сэнсавага шэрагу, што і ЧК, НКВД, КГБ, ГКЧП.
