Справа з канфіскацыяй на мяжы ў Берасьці дзесяці асобнікаў часопісу «ARCHE» разьвіваецца па гарадзенскім варыянце.
Галоўны рэдактар часопісу атрымаў ліст зь Дзяржаўнага мытнага камітэту за подпісам намесьніка яго старшыні С.Барысюка. У ім паведамляецца, што ў адпаведнасьці з заключэньнем Камітэту дзяржаўнай бясьпекі ад 5.11.2008 у №7‑8 часопісу за 2008 год «была прызнана наяўнасьць заклікаў да экстрэмісцкай дзейнасьці і прапаганды такой дзейнасьці» (тут і далей – пераклад з расейскай).
Матэрыялы справы па гэтым пытаньні былі накіраваныя ў суд Маскоўскага раёну Берасьця «з хадайніцтвам аб прызнаньні дадзенай інфармацыйнай прадукцыі экстрэмісцкай і яе наступным зьнішчэньні».
Які матэрыял таўшчэзнага, 1100‑старонкавага юбілейнага нумару (часопісу споўнілася 10 гадоў) носіць экстрэмісцкі характар? Рэдактар «ARCHE» Валер Булгакаў мяркуе, што экспэрты берасьцейскага КДБ маглі кваліфікаваць такім чынам аналіз вядомага беларускага палітоляга В. Сіліцкага на тэму парлямэнцкіў выбараў, або круглы стол, прысьвечаны масавым затрыманьням актывістаў апазыцыі пасьля выбуху 3 ліпеня ці рэцэнзію кінакрытыка А. Расінскага на фільм А. Вайды «Катынь», дзе аўтар ставіць чэкістаў і фашыстаў у адзін шэраг. У нумары надрукаваныя дзьве гістарычныя манаграфіі ў перакладзе з ангельскай і польскай моваў і тры дзясяткі артыкулаў, пераважна навуковых і гістарычных – выпуск мае за тэму дасавецкую гісторыю Беларусі.
Аналягічныя спробы прызнаць розныя выданьні экстрэмісцкімі КГБ рабіла на іншым «заходнім рубяжы краіны», у Горадні. Там таксама накіроўвалі ў суд інфармацыйныя матэрыялы, сканфіскаваныя пільнымі мытнікамі ў розны час. Сярод іх аказаліся ўлёткі кандыдата ў прэзыдэнты Мілінкевіча і розныя газэты і кнігі на беларускай мове. У дзеячоў апазыцыі, унесеных у сьпісы на ператруску, папросту адбіралі кнігі, якія яны бралі на чытаньне з сабой у цягнік.
На шчасьце, гарадзенскія справы пакуль скончыліся нічым – суд завярнуў матэрыялы назад, дачапіўшыся да фармальнасьцяў.Маўляў, начальнік абласнога ўпраўленьня ГБ няправільна аформіў пазоў.
Не да сьмеху – маем справу з мэтаскіраваным запалохваньнем як выдаўцоў, так і чытачоў, з спробай спэцслужбаў вярнуць сабе цэнзарскія функцыі, мяркуе В. Булгакаў. Такая практыка існавала ў таталітарных дзяржавах – нацысцкай Германіі і Савецкім Саюзе.
Часопіс «ARCHE» – гэта незалежнае навукова‑папулярнае і грамадзка‑палітычнае выданьне, у якое пішуць дзясяткі беларускіх інтэлектуалаў. Дзякуючы сваёй высокай якасьці, ён стаў адзіным беларускім выданьнем, запрошаным у сетку эўрапейскіх інтэлектуальных часопісаў «Eurozine».
Рэдактар «ARCHE» не выключае, што яму прыйдзецца зьвярнуцца да інтэлектуалаў і культурных выданьняў іншых краінаў Эўропы з заклікам распачаць кампанію салідарнасьці.
