Фота gazeta.ru
І ўсё ж, пісаць пра сыход чалавека, які быў тваім пагодкам, надзвычай цяжка. Першая рэакцыя на смерць Ягора Гайдара — шок. … Адарваўся тромб, і не стала чалавека, які быў сімвалам перамен пачатку 90‑х, сімвалам эканамічных рэформаў.
Нельга не згадаць, што 24 лістапада 2006 года, у той самы дзень,
калі ў Лондане памёр ад атручвання радыектыўным палоніем Аляксандр Літвіненка, у сталіцы Ірландыі Дубліне быў шпіталізаваны з прыкметамі моцнага атручвання Ягор Гайдар.
Потым ён лекаваўся ў Маскве, але прырода атручвання так і не была выяўлена.
Мільёны савецкіх людзей люта ненавідзелі Гайдара і яго рэформы. Ненавідзяць, напэўна, і цяпер. Але большасць людзей за гэтыя васемнаццаць гадоў пасля распаду СССР
паспелі ператварыцца з савецкіх у нармальных — расейцаў, беларусаў, украінцаў. І ў гэтым таксама ёсьць заслуга Гайдара.
Першы і апошні раз у жыцці мне давялося бачыць яго васемнаццаць гадоў таму — у фае беларускага Дома Урада, пасля падпісання Белавежскіх пагадненняў. Ён быў тады не ў лепшай форме, як і іншыя дзяржаўныя мужы, што прыехалі ў Мінск з Віскулёў, дзе адбылося падпісанне гістарычнага дакумента. (Пасля быў, зразумела, банкет і гэта не магло не адбіцца на стане яго ўдзельнікаў…) Ахвотней за іншых з беларускімі журналістамі тады размаўляў Генадзь Бурбуліс. Але і Гайдар, які тады быў віцэ‑прэм’ерам, міністрам эканомікі і фінансаў, памятаю, далучыўся да размовы, стаў тлумачыць, што будзе з расійскай эканомікай, з рублём, казаў, што ў бліжэйшы час будуць адпушчаны цэны. Ён прадказваў, што зіма 92‑га будзе суровай ва ўсіх адносінах. Так яно і было.
Запомнілася і тое, як проста можна было падыйсці тады ды высокіх крамлёўскіх гасцей, задаць ім любое пытанне.
Больш такога не было і ніколі ўжо, думаю, не будзе.
Пазней, за ўвесь час перабывання Гайдара на пасадзе прэм’ера з крыўднай прыстаўкай «в.а.» (так яму помсціла саўковая наменклатура, якая акапалася ў Думе), не памятаю ніводнай яго спробы камусьці спадабацца, прагнуцца, паабяцаць нешта прыемнае, спрабаваць размаўляць з народам на «народнай мове». Часам ён падаваўся марсіянінам, які жыве ў завоблачных вышынях эканамічнай тэорыі і якому няма справы да пакутаў простых грамадзян.
Пераход савецкай адміністрацыйнай сістэмы да капіталістычнай эканомікі не мог быць іншым, акрамя як жорсткім і бязлітасным.
Такім ён быў у Польшчы пры Бальцэровічы, у Чэхаславакіі пры Клаўсе, у многіх іншых сацкраінах. Але нідзе свабодзе — найперш, эканамічнай, не супраціўляліся так ярасна, як у Расіі. А кіраўніцтва Беларусі супраціўляецца і дагэтуль.
Два з паловай года таму памёр першы прэзідэнт Расеі Барыс Ельцын. Імя Гайдара назаўсёды звязана з імем гэтага чалавека.
Сыход абодвух сімвалізуе заканчэнне рэфарматарскай эпохі.
Дзед Ягора Гайдара — удзельнік Грамадзянскай вайны, пісьменнік Аркадзь Гайдар (Голікаў) загінуў у 35 гадоў падчас Другой сусветнай пад Каневам. Бацька — Цімур Гайдар (яго імя было вядома на ўвесь Савецкі Саюз, дзякуючы бацькавай кнізе «Цімур і яго каманда») служыў на падводным флоце, потым быў журналістам. Ён быў жанаты другім шлюбам на дачцэ вядомага пісьменніка Паўла Бажова Арыядне. У іх нарадзіся сын Ягор.
Ягор Гайдар у 1980‑м уступіў у КПСС і заставаўся ў партыі да 1991. У 1990 абараніў доктарскую дысертацыю па эканоміцы. Быў жанаты двойчы. Ад першага шлюбу засталіся двое дзяцей — Пётр і Марыя, якая цяпер працуе ва ўрадзе Кіраўскай вобласці. Другі раз Гайдар ажаніўся з дачкой знакамітага фантаста Аркадзя Стругацкага Марыяй, якая нарадзіла яму сына Паўла. Ён усынавіў таксама яе сына Івана.
