Культура11

Сьветлай памяці Алены Юрэвіч

Яна была адной зь нямногіх, хто ў падсавецкай Беларусі меў мужнасьць і грамадзянскую адвагу захоўваць у навуцы навуковасьць, аб’ектыўнасьць і беларускасьць. Не згіналася й не крывіла душой. Ні ў жыцьці, ні ў працы.

З днём нараджэньня Алену Казіміраўну мы заўсёды віншавалі пры канцы кастрычніка. І тут – у Беларусі, і там – у далёкім Нью-Ёрку. Адны – цёплым, сардэчным лістом, другія – сьвяточнай паштоўкай ці тэлеграмай, іншыя – тэлефанічна. Віншавалі яе калегі-навукоўцы, выкладчыкі, часьцей – былыя студэнты. Зь Беларусі, Расеі, Прыбалтыкі, Польшчы, Амэрыкі... Віншавалі і ў гэтую восень. А яшчэ дамаўляліся на спатканьні, тэлефоны і чарговыя лісты, якія цяпер ужо ніколі не напішуцца...

Доктар Алена Юрэвіч нарадзілася 22 кастрычніка 1928 г. у Менску. Сярэднюю адукацыю атрымала ў адной зь менскіх школ на Старажоўцы. Зь дзяцінства спазнала «клопат пра маладое пакаленьне» савецкіх уладаў, якія пры канцы 1930-х гадоў арыштавалі яе бацьку, Казіміра Фабіянавіча, і пакінулі на доўгія пятнаццаць гадоў сям’ю на волю лёсу. Потым былі цяжкія і галодныя гады вайны, а яшчэ агеньчык надзеі, што ўсё ліхое аднойчы закончыцца.

У 1954 г. Алена Юрэвіч скончыла філялягічны факультэт БДУ. Паступіла ў асьпірантуры пры Інстытуце мовазнаўства Акадэміі навук, дзе абараніла доктарскую дысэртацыю ў галіне мовазнаўства. Там, у Інстытуце мовазнаўства, на пачатку 1960-х яна прымала актыўны удзел у падрыхтоўцы фундамэнтальнага дасьледаваньня «Гісторыя беларускай літаратурнай мовы». Яна -- адзін з суаўтараў другога тому гэтага дасьледаваньня. У гэтай працы, нягледзячы на неспрыяльныя палітычныя ўмовы і цэнзуру, доктар Алена Юрэвіч увяла ва ўжытак шмат новага матар’ялу, у тым ліку зьвязанага з «нацдэмамі» і працамі Камісіі па рэформе беларускага правапісу 1926 г. Яна была адной зь нямногіх, хто ў падсавецкай Беларусі меў мужнасьць і грамадзянскую адвагу захоўваць у навуцы навуковасьць, аб’ектыўнасьць і беларускасьць. Не згіналася й не крывіла душой. Ні ў жыцьці, ні ў працы.

З 1968 г. доктар Алена Юрэвіч працавала на катэдры беларускай мовы Менскага пэдагагічнага інстытуту. Чытала лекцыі, вяла практычныя і сэмінарскія заняткі. Поруч зь педагагічнай дзейнасьцю вяла актыўную навукова-дасьледчыцкую працу. Упершыню ў беларускім мовазнаўстве яна распрацавала праблему « Прадмет і задачы курса «Лінгвістычны аналіз мастацкіх тэкстаў». Адной зь першых у Беларусі доктар Алена Юрэвіч падрыхтавала для студэнтаў навучальны дапаможнік па стылістыцы беларускай мовы.

Чалавек энцыкляпэдычных ведаў, яна карысталася калясальным аўтарытэтам – і сярод выкладчыкаў і сярод студэнтаў. Лёгіка мысьленьня, пэдантычнасьць і дакладнасьць доктара Алены Юрэвіч не аднойчы ўражвалі яе калег-навукоўцаў і студэнтаў. Пры ўсім гэтым яна заставалася сьціплым чалавекам.

У паўсядзённым жыцьці спадарыня Алена Юрэвіч была чалавекам, якому можна было даверыцца, зь якім кожным з нас мог падзяліцца і радасьцю, і клопатамі. Да яе кожны ішоў па мудрую раду і спагаду. І яна заўсёды гатовая была прыйсьці і прыходзіла на дапамогу. Са сваёй кампетэнтнасьцю, ведамі, эрыдуцыяй, шчырасьцю і добрым словам.

Так, яе паважалі і любілі выкладчыкі, а яшчэ больш – студэнты.

Доктар Алена Юрэвіч была вельмі адказным чалавекам. І ў працы, і ў жыцьці, і ў сяброўстве. Як згадвае др. Эвеліна Блінава, яе блізкая сяброўка зь Менску, сп-ня Алена і ў сяброўстве была адданая да апошніх сваіх дзён. Нягледзячы на адлегласьці ніколі не забывалася павіншаваць з днём нараджэньня ці прыслаць прынагодную сьвяточную паштоўку.

Выключная жонка, адданая маці, клапатлівая бабуля, яна была стрыжнем для ўсёй сваёй сям’і -- і на Бацькаўшчыне і ў далёкай Амэрыцы.

У лютым 1993 г. Алена Юрэвіч разам з мужам і сынамі настала выехала ў ЗША. Але і за акіянам, у Нью-Ёрку, яна не парывала сувязяў зь беларушчынай. Разам зь сям’ёй прымала актыўны ўдзел у навуковай дзейнасьці Беларускага Інстытуту Навукі і Мастацтва ў Нью Ёрку. І там, на эміграцыі, служыла сваімі ведамі і навуковым досьведам. Прымала чынны ўдзел у падрыхтоўцы да друку творчай спадчыны беларускіх эміграцыйных пісьменнікаў. Кансультавала рэдактараў «Ангельска-беларускага слоўніка». Разам з мужам і сынам ахвярна працавала пры падрыхтоўцы да друку фундаментальнай бібліяграфіі Зоры і Вітаўта Кіпеляў «Belarusian Publishing in the West».

Яна не адыйшла, яна па-ранейшаму з намі.

Бо чалавек не памірае, пакуль жыве ў памяці іншых і ў тым, што пакінуў пасьля сябе.

Выпускнікі філялягічнага факультэту Менскага пэдінстытуту (1984 г.)

Рэдакцыя «Нашай Нівы» выказвае самыя шчырыя спачуваньні Лявону Юрэвічу і ягонай сям’і.

Каментары1

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

На Купянскім кірунку загінуў беларускі добраахвотнік Аляксей «Рыжы» Аўдзей

На Купянскім кірунку загінуў беларускі добраахвотнік Аляксей «Рыжы» Аўдзей

Усе навіны →
Усе навіны

Пяць гадоў таму памёр Юрый Зісер3

Маладая пара вырашыла абысці ўвесь Мінск уздоўж МКАД: «Ногі потым яшчэ тры дні балелі»1

Запальныя шведы, вясёлыя эстонцы, Ізраіль рве сэрца: сёння захапляльны фінал Еўрабачання9

Пяскоў: Cустрэча Пуціна і Зяленскага магчымая2

Сур'ёзнае ДТЗ у Магілёўскай вобласці: сутыкнуліся легкавушка і велікагруз

Улады патлумачылі, чаму ў Мінску не ўключаюць ацяпленне ў кватэрах1

Ізраіль пачаў новы буйнамаштабны наступ у Газе

Аднаго з распрацоўшчыкаў расійскага «Іскандэра» ў Дзень Перамогі да смерці збіў сусед4

У беларускіх аптэках з’явіўся расійскі аналаг «Азэмпіку»2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

На Купянскім кірунку загінуў беларускі добраахвотнік Аляксей «Рыжы» Аўдзей

На Купянскім кірунку загінуў беларускі добраахвотнік Аляксей «Рыжы» Аўдзей

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць