Uładzimira-Volhinskaja kaplica pierad znosam. Fota: Wikimedia Commons
Čytajučy paviedamleńni prapahandysckich resursaŭ nakont hetaha znosu, možna zaŭvažyć, što jany pišuć pra znos chrama pa patrabavańni ŭkrainskaha suda, ale apuskajuć akaličnaści źjaŭleńnia samoha chrama.
Tut, na Kijeŭskim dziacincy ŭ 989-996 hadach była vybudavana Dziesiacinnaja carkva — pieršy kafiedralny sabor na Rusi. Miescam jaje budaŭnictva stała miesca śmierci pieršamučanikaŭ Fieadora Varaha i jaho syna Iaana, zabitych miascovymi jazyčnikami, jakich padbuchtoryli viaščuny. Svaju nazvu carkva atrymała ad taho, što na jaje ŭtrymańnie išła dziesiacina kniažackich dachodaŭ.
Dziesiacinnaja carkva na Kijeŭskim dziacincy na dyjaramie z archieałahičnaha muzieja. Fota: Wikimedia Commons
Chram niekalki razoŭ rekanstrujavaŭsia na praciahu svajho isnavańnia. Užo ŭ svaim psieŭdaruskim abliččy staražytny pomnik byŭ źniesieny pry savieckaj uładzie ŭ 1928 hodzie. Apošnija jaho reštki razabranyja na cehłu ŭ 1936 hodzie.
U 2006 hodzie, praz 70 hadoŭ z momantu kančatkovaha źniščeńnia chrama, tut pastavili vialikuju tentavuju vaśmivuholnuju pałatku, chram-skiniju — kab adsłužyć bohasłužeńnie Ukrainskaj pravasłaŭnaj carkvy Maskoŭskaha patryjarchata.
Chram-pałatka kala padmurkaŭ Dziesiacinnaj carkvy. Fota: Wikimedia Commons
Paśla bohasłužeńnia skiniju, adnak, nie prybrali. Miascovyja ŭłady zapatrabavali jaje prybrać. Pa-pieršaje, heta terytoryja pomnika archieałohii nacyjanalnaha značeńnia. Pa-druhoje, jana była pieradadziena ŭ karystańnie Nacyjanalnaha muzieja historyja Ukrainy i nie pryznačana dla raźmiaščeńnia kultavych zbudavańniaŭ.
Śpis abraza Maci Božaj Minskaj, padaravany mitrapalitam Fiłaretam. Fota: Wikimedia Commons
Ale ŭ UPC patrabavańni praihnaravali, chram praciahnuŭ dziejničać, pašyracca i abrastać pradmietami kultu. Tak u tym ža hodzie biełaruski mitrapalit Fiłaret pieradaŭ chramu-pałatcy śpis cudatvornaha abraza Maci Božaj Minskaj.
U nastupnym hodzie pravasłaŭnaja carkva, nie majučy na heta nijakaha dazvołu, pačała budaŭnictva draŭlanaha chrama na miescy pałatki, jaki aśviaciŭ ukrainski mitrapalit Uładzimir na imia roŭnaapostalnaha kniazia Uładzimira i kniahini Volhi.
Pieršy draŭlany chram u 2008 hodzie. Fota: Wikimedia Commons
U 2009 hodzie pry samavolna pabudavanym chramie Sinod UPC pryniaŭ rašeńnie stvaryć Dziesiacinny manastyr, namieśnikam jakoha byŭ pastaŭleny archimandryt Hiedeon (Charon).
Chram praciahvaŭ razbudoŭvacca ŭ daŭžyniu. U 2011 hodzie carkva stała pradmietam palityčnych hulniaŭ ukrainskich palitykaŭ. Byłyja prezidenty Leanid Kraŭčuk i Viktar Juščanka źviarnulisia da dziejnaha prezidenta Viktara Janukoviča, kab spynić budaŭnictva novaha chrama na padmurkach staražytnaha. U ich liście padkreślivałasia, što takaja samaŭpeŭnienaść zabudoŭščyka aburyła nie tolki Kijeŭ, ale i ŭsiu krainu.
Razbudavany chram u 2012 hodzie. Fota: Wikimedia Commons
Janukovič, viadoma, ničoha suprać dziejańniaŭ Maskoŭskaha patryjarchatu nie pradprymaŭ.
U adkaz na biaździejańnie ŭładaŭ niechta ŭ śniežni 2012 hoda padpaliŭ chram. Ale i heta nie dapamahło — praź niekalki miesiacaŭ samabud adnavili. Draŭlany chram abkłali kamieniem, kupał pakryli miednaj blachaj, fasady ŭpryhožyli załatymi kryžami i raznym dekoram.
Novaja ŭkrainskaja ŭłada taksama ničoha nie zrabiła, kab prybrać niezakonna ŭźviedzieny budynak. Za svaju dziejnaść u 2018 hodzie archimandryt Hiedeon pajšoŭ na pavyšeńnie — jaho vybrali jepiskapam Makaraŭskim.
Abrysy padmurkaŭ Dziesiacinnaj carkvy X stahodździa i niezakonna pabudavany chram na fonie. Fota: Wikimedia Commons
Tolki ŭ lutym 2023 hoda, praz hod z pačatku šyrokamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii, sud abaviazaŭ Ukrainskuju pravasłaŭnuju carkvu Maskoŭskaha patryjarchatu demantavać niezakonnuju pabudovu. Ale UPC znoŭ praihnaravała patrabavańni ŭkrainskich uładaŭ.
Viernica molicca na miescy źniesienaha chrama. Fota: telehram-kanał «Diesiatińnij Monastir»
U mai 2024 Nacyjanalny muziej historyi Ukrainy, na terytoryi jakoha carkoŭniki viali niezakonnaje budaŭnictva, abviaściŭ zbor srodkaŭ na demantaž chrama. Hrošy sabrali mienš čym za sutki.
Unačy chram atačyła palicyja i vajskoŭcy, paśla budynak byŭ źniesieny buldozieram, a jaho reštki razam z načyńniem vyviezieny hruzavikami na śmietnicu. Kab razabracca z parušeńniem carkoŭnikami ŭkrainskaha zakonu, spatrebiłasia amal 20 hadoŭ i vajna.
Čytajcie taksama:
Jak karol Stefan Batoryj baraniŭ pravasłaŭnych ad novaha kalendara
Isus Chrystos z Žytomira akazaŭsia praŭnukam načalnika viciebskaha NKVD
Zabrudžanaja spadčyna Biełarusi. Ci možna jaje ŭbačyć i nakolki heta biaśpiečna?
UPC MP - heta nie carkoŭniki, a filija FSB. Hetak sama, jak i BPC MP.