Падышоў да сканчэння трохгадовы «тэрмін» у Беларусі дарадцы пасольства Германіі Фрыда Нільзена. Нямецкі дыпламат не самы тыповы супрацоўнік дыпмісіі ці прадстаўнік Германіі. Тым цікавей было з ім супрацоўнічаць, і тым больш сумна, што ён з’язджае.
У інтэрв’ю БелаПАН Нільзен расказаў пра разнастайныя праекты пасольства і даў шмат дыпламатычных і гумарыстычных парад, як паказаць лепшыя бакі Беларусі.
— Спадар Нільзен, колькі ў вас пар акуляраў?
— Дзесяць.
— А калі гаварыць пра вашы тры гады ў Беларусі ў лічбах — колькі было семінараў, праектаў, гасцей?
— Складана сказаць, усіх не злічыць… Але, напрыклад, з пачатку 2007 года было на парадак больш гасцей з Германіі, чым за перыяд з 1994 года да 2007 года, калі стартавала праграма «Імгненні культуры». Перад адпраўкай у Мінск я прасіў МЗС Германіі, каб мой дыпламатычны дыпламат і рукзак напоўнілі даверху грашыма на культурныя праекты. І грошы мне далі. На гэту гадавую праграму было выдзелена 100 тысяч еўра. Так да нас сталі прыязджаць нямецкія госці.
Калі праграма скончылася, то, каб не засумаваць, давялося ў 2008 годзе прыдумаць «Моманты арганнай музыкі». І мы зноў змаглі прымаць гасцей з Германіі.
Адзін з маіх абавязкаў — дапамагчы нямецкім палітычным і культурным «радарам» злавіць «сігналы» з Беларусі.
— І гэта ўдалося?
— Не зусім (смяецца). Хоць за апошнія тры гады культурна і палітычна нашы краіны збліжаліся таксама няўхільна, як рос мой жывот. У апошнім вінавата «Аліварыя Экстра», а ў пашырэння беларуска‑еўрапейскіх адносін, як вы ведаеце, шмат прычын. Калі яны сталі дзейнічаць, немцы больш актыўна паехалі ў Беларусь, каб завязаць кантакты ва ўсіх сферах — культурнай, эканамічнай, палітычнай. Мы верым, што праз умацаванне адносін мы можам дапамагчы краіне развівацца.
— Які праект быў найлепшым?
— Нават цяжка выбраць.
Унікальным у сваім родзе стаў майстар‑клас нямецкага кухара: ён гатаваў перад сотняй людзей, карміў іх, дзяліўся рэцэптамі. Мне здаецца, сама па сабе ідэя была ўдалай.
Мы паказалі нямецкую культуру з нечаканага боку, яна не менш цікавая, чым такія абстрактныя сферы, як літаратура і музыка.
Выдатныя праекты былі з маладымі беларускімі і нямецкімі мадэльерамі, яны дапамаглі розным школам пазнаёміцца, абмяняцца вопытам, завязаць кантакты. І зноў жа — «Моманты арганнай музыкі». Я задаволены, што моладзь фактычна пачула арганную гісторыю Беларусі.
Ад чаго я пакутую, дык гэта ад таго, што нямецкая каманда так і не выйграла чэмпіянат Еўропы па футболе сярод дзяўчат да 19 гадоў, фінал якога быў у Мінску…
— А вашы любімыя праекты?
— Так, іх, безумоўна, таксама не адзін. Так, вечар гульняў удаўся на славу. Ідэя была — паказаць беларусам інтэлігентны спосаб барацьбы з сумам у нядзелю вечарам. Я прывёз бочэ, кракет, фрызбі, бадмінтон. Каралём вечара стаў кракет. Дарэчы, неяк на пляжы ў Браславе мы пачалі гуляць у бочэ, і вакол нас вельмі хутка сабралася паўгорада, пазіралі як на іншапланецян. А потым увесь пляж гуляў з намі.
Усе кніжныя кірмашы былі вельмі цікавыя. А сёлета асабліва — у Германіі былі, як заўсёды, лепшыя кнігі. Самая папулярная — пра жаночую бялізну, яе ўсе хацелі ў руках патрымаць! Яшчэ мы прапанавалі шмат гульняў. З курсантамі сувораўскага вучылішча гулялі ў словы — «горад‑краіна‑рака». Мяне ўразіла, як выдатна яны ведаюць геаграфію. А як высветлілася потым, начальства чакала ад іх яшчэ большых поспехаў.
Мы яшчэ паказалі ў Мінску Кёльнскі карнавал і традыцыі нядзелі перад Божым Нараджэннем, з якімі беларусы амаль не знаёмыя.
— Ёсць праекты, на якія не хапіла часу?
— Магло б быць больш семінараў па архітэктуры.
Я вельмі спадзяюся, што Мінск захавае свой твар — гістарычны цэнтр, пабудаваны пасля вайны. Наколькі ён прыгожы, гэта пытанне густу, а я баюся, каб яго не закрылі шклянымі кубамі сучасных высотак.
Гэтымі бязлікімі, халоднымі дамамі, якія аднолькавыя ў Абу‑Дабі ці Екацерынбургу. Побач з якімі людзі не адчуваюць сваю гісторыю, свае карані. Для Мінска гэта была б катастрофа.
Са шкла і бетону лепш будаваць асобныя раёны — каля таго ж старога аэрапорта, напрыклад, ці новай бібліятэкі. І ўсё! Мінск можа прывабіць турыстаў менавіта сваёй непаўторнасцю, другога такога горада папросту няма.
— Што самае складанае: прыдумаць праект, знайсці партнёраў, спонсараў ці штосьці іншае?
— Калі ў цябе ёсць хобі, архітэктура ці літаратура, то ідэі нараджаюцца самі па сабе, іх часам надта шмат, сам сябе імкнешся спыніць: хопіць! хопіць ідэй!
Партнёры ў Беларусі — гэта асобная размова. Усе крышку шалёныя, але вельмі надзейныя. Да апошняй капейкі, да кожнай хвіліны, усё прадумана, усё дакладна. Мы ж не заключаем кантрактаў, таму давер асабліва важны. Было вельмі прыемна супрацоўнічаць, ці з дзяржаўнай ці з недзяржаўнай арганізацыяй, Акадэміяй музыкі ці школай Сашы Варламава.
— Нямецкая надзейнасць і дакладнасць, гаворыце?
—Так. Такія нямецкія рысы. Як дарогу на зялёнае святло пераходзіць.
— Дык нашы народы падобныя?
— Не стамляюся расказваць, што за ўсе тры гады ні разу не адчуваў сябе ў Беларусі чужынцам. Краіна — лагічная частка ганзейскай культуры, рэгіёна Балтыкі, магдэбургскага права. Але немцам яшчэ трэба шмат даведацца пра Беларусь, і збліжэнне Беларусі і ЕС ужо гэтаму садзейнічае. І ніхто не збіраецца забываць, што на гэтай зямлі натварылі немцы. З адчування віны вырасла пачуццё адказнасці.
— Як Беларусь можа паказаць сябе Германіі?
— Праз сваю прыроду, безумоўна — усе яркія фарбы, адценні зялёнага і блакітнага: лясы, азёры, рэкі, маланаселеныя рэгіёны. У Беларусі, дарэчы, выдатная заканадаўчая база для аховы прыроды, тут немцам ёсць чаму павучыцца.
Мой сябар з трыма дзецьмі адпачываў на поўнач ад Полацка, дык дзеці не захацелі з’язджаць! Там такая цішыня, спакой. Ветлівыя, ціхія людзі.
Праз культуру — не проста літаратуру ці музыку, узаемасувязь усяго. Праз спорт — аднавіць славу Раўбічаў, якія ў многіх немцаў асацыююцца з Беларуссю з‑за біятлону, іншыя спартыўныя гарады.
Праз такую якасную нацыянальную прадукцыю, як лён і крышталь.
А нацыянальная кухня… Любая добрая кухня пачынаецца з якасных прадуктаў.
Дарэчы, нядаўна Германія прывезла ў Беларусь сваё насенне бульбы, пачнём развіваць супрацоўніцтва ў бульбаводстве.
— Дык вы да нас яшчэ вернецеся?
— У пасольства я мог бы вярнуцца толькі ў рангу пасла, гэта значыць пасля трох павышэнняў. Баюся, іх доўга чакаць — для дыпламата я недастаткова дыпламатычны. Мару вярнуцца інакш: купіць сядзібу пад Гродна.Там выдатная прырода, урадлівая зямля, рукой падаць да Германіі і маёй роднай Балтыкі…
— Спадар Нільзен, у вас столькі ідэй для праектаў у Беларусі — і вы з’язджаеце!
— Нават больш вам скажу: я мог бы рабіць працу лорда Бэла, але не горш і танней!
