Pavietrany šar: biełaruskaje mužčynskaje apaviadańnie / Viačasłaŭ Adamčyk, Alaksandar Apon, Arciom Arašonak i inš. Vilnia: Instytut biełarusistyki, 2007. — 334 s. (Kniharnia «Naša Niva»)
U knihu ŭvajšli najlepšyja mužčynskija apaviadańni 1991 —2007 hadoŭ u vybarcy «Našaj Nivy».
Heta apaviadańni: Viačasłava Adamčyka, Alaksandra Apona, Arcioma Arašonka, Uładzimiera Arłova, Ihara Babkova, Alaksieja Baciukova, Vasila Bykava, Lavona Volskaha, Adama Hlobusa, Andreja Dyńka, Sieviaryna Kviatkoŭskaha, Leanida Marakova, Vincesia Mudrova, Uładzimiera Niaklajeva, Sieržuka Sokałava i inš. — usiaho 30 aŭtaraŭ.
Pradmovu da knihi napisaŭ Daniła Žukoŭski
***
Sinn fein
Pradmova‑strašyłka
Kali pad słovam «čas» razumieć suplot abstavinaŭ, dyk hetaja kniha sparodžanaja časam. Škada, što abstaviny, jaje sfarmavali, admoŭna paŭpłyvali na biełaruskuju kulturu i ahulny duchoŭny stan nacyi.
Čym možna patłumačyć, što na staronkach adnaho zbornika sustrelisia amal kandydat na Nobeleŭskuju premiju Vasil Bykaŭ, prafesijanały Viačasłaŭ Adamčyk Ŭładzimir Arłoŭ i małaviadomyja aŭtary, dla jakich nia budzie kryŭdnym navat aznačeńnie «pačatkoŭcy»? Ich abjadnoŭvaje tolki toje, što ichnija tvory drukavalisia ŭ adnoj hazecie. Tematyčnym i estetyčnym asablivaściam tekstaŭ, hetaksama jak piersanalnamu składu aŭtaraŭ anijak nia vypadaje pretendavać na rolu cemientu dla zbornika. Tłumačeńniem dla źjaŭleńnia takoha vydańnia moža być tolki šyrejšy pohlad na situacyju ŭ śviecie z, tak by mović, voknaŭ «Našaj Nivy».
Vyhladaje, biełaruski ruch zbolšaha stahodździe prataptaŭsia na miescy. Hetak dziei supołki «Zahlanie sonca ŭ naša vakonca» ŭ pierakazie Ju. Turonka [kniha «Vacłaŭ Ivanoŭski i adradžeńnie Biełarusi»] čytajucca jak repartaž z pasiedžańnia budź‑iakoje «niefarmalnaje» arhanizacyi pierabudovačnaha času, nakład adnoŭlenaje «Našaje Nivy» ŭ apošnija hady pasuje chutčej da pačatku XX stahodździa, čymści XXI‑ha, kolkaść biełaruskich škołaŭ imkliva nabližajecca da pakazčykaŭ «dakastryčnickaha peryjadu»…
Nadzvyčaj lohka adšukać advarotnyja prykłady: nacyjanalnuju biblijateku, nacyjanalny teatar, ŭniversitety, — ale ŭsie hetyja prajavy nacyjanalnaha raźvićcia nie admieniać taho faktu, što «NN» našaha času našmat bolš padobnaja da «NN» 1906‑ha hodu, čymści daspadoby śviadomym biełarusam. Jak nie admienić słušnaść hetkaje vysnovy toje, što najbolš pašyranyja temy tvoraŭ sa zbornika: zahłybleńnie ŭ ułasnuju śviadomaść, žyćciovyja turboty tvorčych rabotniaŭ, palityčnaja satyra j palityčnaja ž fantastyka — nie naležali da stryžniavych u staroj «Našaj Nivie». Žyćcio źmianiłasia, źmianiłasia niešta i ŭ našaniŭskim kole, ale miesca našaniŭskaha koła ŭ šyrejšym hramadskim kantekście zachavałasia amal što niaźmiennym.
Pradstaŭlenych u knizie aŭtaraŭ abjadnała pad adnoj vokładkaj źniešniaja siła, i hetaja siła varožaja biełaruščynie. Uśviedamleńnie najaŭnaści hetkaje siły zvonku, adčuvańnie małalikaści nacyjanalna śviadomaje hramady i praha nacyjanalnaha raźvićcia źlilisia i zrabilisia impulsam što dla da abrańnia aŭtarami temaŭ dla tvorčasi, što dla pisańnia imi tekstaŭ, što dla ichniaha zvarotu mienavita ŭ hetuju hazetu, što dla adboru, redahavańnia j publikavańnia tekstaŭ redakcyjaj.
Kaniešnie, nielha prasiakacca determinizmam darešty. Chaj sabie pieradumovy času (suplot abstavinaŭ) byli ŭ najvažniejšym ahulnymi, vyniki ŭ Uł. Arłova i A. Lićvina, u V. Adamčyka i P. Sieviarynca, u Ł. Marakova i A. Baciukova atrymalisia vielmi roznymi, što adbivaje indyvidualnaje bačańnie situacyi, roznyja sistemy pryjarytetaŭ, nia kažučy ŭžo pra adroznyja estetyčnyja prychilnaści. Ale ŭ cełym… u cełym hetaja kniha jość śviedčańniem taho, čaho my, svdamyja biełarusy, damahlisia z taho, za što zmahajemsia.
Chočacie viedać, što adbyvajecca, kali abudžeńnie nacyi z, ahułam bieručy, chutčej admoŭnym čymści stanoŭčym vynikam doŭžycca bolš za stahodździe? Čytajcie ŭvažliva.
Daniła Žukoŭski, travień 2007 hodu
***
Šukajcie novuju knihu ŭ niezaležnych raspaŭsiudnikaŭ i kniharniach.
