Dniami prajšła takaja jak byccam dalokaja ad relihijnaj sfery navina: alternatyŭnamu telekanału z Polščy admoŭlena ŭ rehistracyi damienu ŭ zonie BY. Heta mnie nahadała inšuju historyju, źviazanuju ź Internetam.
Niekalki hadoŭ tamu ŭ Biełaruskim Ekzarchacie surjozna ŭzialisia za stvareńnie aficyjnaha Partału BPC. Viadoma, kali za spravu biarecca načalstva, usio robicca ź niejkaj asablivaj pompaj i z napaleonaŭskim zamacham. Była stvorana specyjalnaja kamisija, i siarod inšych u skład jaje uvajšoŭ juryst, jakomu była daručanaja rehistracyja damienu. Dakładvajučy potym ab zroblenaj pracy, jon zachoplena kazaŭ, što źjaŭleńnie aficyjnaha pravasłaŭnaha partału dziaržaŭnyja orhany ŭspryniali vielmi spačuvalna i navat prapanavali zarezervavać takija klučavyja damiennyja imiony, jak religion, christianity, orthodoxy i h. d. I nia prosta zarezervavać, a tak, kab pry źviartańni na taki damien zapyt aŭtamatyčna pieravodziŭsia na partał BPC. Zacikaviŭsia čałaviek tematykaj relihii ci chryścijanstva ŭ Biełarusi, nabiare adpaviedny adras i papadzie da nas aŭtamatyčna. Nu prosta mara!
Spačatku tak i było, ale potym pieraadrasacyja prypyniłasia, chacia imiony zastalisia “zarezervavanymi”, h. zn. niedastupnymi dla rehistracyi. Zdajecca, płacić za stolki imionaŭ davoli nakładna, ale dziaržava usio ž pakinuła “rezervavańnie” ŭ jakaści bonusu. Atrymałsia niešta takoje, što zaviecca “ni sabie, ni ludziam”.
Mnie padumałasia, što takaja sytuacyja z “relihijnymi” imionami davoli symbaličnaja. Jana adlustroŭvaje zvykłaje aficyjnaje razumieńnie miesca pravasłaŭja i adnosin jaho da inšych relihij. Stała ŭžo zvykłym, što misijanerskaja praca, jakaja paklikana być nakiravanaj na pryviadzieńnie da viery Chrystovaj tych ludziej, jakija Boha nia viedajuć, hetaja praca razumiecca časta jak vyklučna vykryćcio inšych relihijnych ruchaŭ. Pry hetym ułasna niavierujučyja ludzi takoje misijanerstva turbujuć mienš usiaho. Hałoŭnaje, kab jany nie pajšli da “čužych”. Tamu asablivaja ŭvaha nadajecca tak zvanamu “sektaznaŭstvu”, h. zn. pseŭdanavukovamu abhruntavańniu pryncypaŭ supraćstajańnia inšym relihijam ź niejkim naboram dohmaŭ dla ich dyskredytacyi. Zrazumieła, jano nie biarecca zmahacca z tradycyjnymi relihijami. I nia tolki tamu, što heta nie pa zubach. A tamu, što jany ŭ pryncypie zajmajuć užo svaju nišu ŭ hramadztvie, dzie taksama, jak i pravasłaŭje ŭ svajoj majuć svoj vyklučny ŭpłyŭ i svaje pretenzii na duchoŭnuju manapoliju. Chacia i manapolija hetaja bolšaj častkaj u tradycyjnych relihijach davoli naminalnaja.
Treba było b, zdajecca, ažyŭlać ŭnutranaje žyćcio u Carkvie, rabić jaje bolš pryvabnaj dla ludziej. Ale, jak ni sumna, my bolš pahadžajemsia z takim razumieńniem miesca carkvy, jakoje majuć vielmi dalokija ad jaje ludzi. Naprykład, čynoŭniki, jakija zajmajucca relihijami.
Kali ja vystupiŭ na pres-kanferencyi za svabodu sumleńnia ŭ krainie, na nastupny dzień mianie paklikaŭ da siabie ŭpaŭnavažany ŭ spravach relihij. Pavodle jahonych słovaŭ, prosta pahladzieć na śviatara, jaki čamuści nia cenić kłopatu dziaržavy ab pravasłaŭnaj carkvie. I vykazaŭ svajo bačańnie stanovišča carkvy. Jano mała adroźnivajecca ad prymityŭnaha bačańnia tych ludziej, jakija staviacca da carkva adkryta varoža. Jak i jany, jon ličyć, što pravasłaŭje tolki i isnuje jašče tamu, što jaho padtrymlivaje dziaržava. Byccam i nia viedaje pra 70 hadoŭ aktyŭnaha, ale niaŭdałaha jaho źniščeńnia z boku amal takoj samaj dziaržavy. Zrazumieła, jon viedaje. Ale raniej ža nie było sektaŭ. A jany, jak jon ličyć, bolš strašenny vorah dla carkvy, čym pryhniot dziaržavy. A tym bolš dziaržava ciapier kłapacicca, i treba hety kłopat z udziačnaściu prymać. Bo, jak jon ličyć, kali nie abmiažoŭvać sektantaŭ, to jany prosta stanuć pierad uvachodam u chram i ŭsich kupiać.
Što tut bol za ŭsio dziŭna u hetaj paranaidalnaj ustanoŭcy? Nie dačynieńnie da carkvy, abražalnaje razumieńnie jakoj zvykła zachoŭvajecca, jak usio savieckaje, ŭ čynoŭnych kabinetach. Heta jašče možna daravać jak vynik dalokaści ad realnaha carkoŭnaha žyćcia. Ale ž hetyja ludzi žyvuć siarod ludziej. Niaŭžo jany dumajuć, što ludzi takija primityŭnyja, što ich možna całkam nakiroŭvać hrašyma? Što kali jany majuć niejkija pierakanańni, to dastatkova takija pierakanańni zabaranić? Ci pieraadrasavać ich niepaŭtornyja relihijnyja šukańni na patrebny dla aficyjozu šlach?
Na žal, takoje razumieńnie isnuje i ŭ carkvie. I davoli raspaŭsiudžanaje. Čamuści ličycca, što dastatkova niejak abmiežavać kankurentaŭ u relihijnaj sfery, i ludzi tady sami pojduć da nas, bo iści im bolš niama kudy. Hałoŭnaje, kab nie pajšli da “čužych”. A my ŭžo tut ź imi niejak raźbiaremsia. Treba tolki zacikavić u sumiesnych dziejańniach dziaržavu, jakoj taksama cikava zabiaśpiečyć dla siabie “relihijnuju biaśpieku”. Termin, darečy, z taho ž samaha “sektaznaŭstva”. I paprabavać zrabić tak, jak z damiennymi imionami – zarezervavać i pieraadrasavać usie relihijnyja pošuki ŭ biaśpiečnaje padkantrolnaje rečyšča.
A ci nia dumajem my, što nas čakaje inšaja niebiaśpieka – pieratvareńnie carkvy ŭ prydziaržaŭnaje viedamstva, da jakoha ludzi buduć naležyć nie žyvymi, a zarezervavanymi dušami? Ale dobra, što isnuje Božaja łaska, jakaja dziejničaje ŭ Carkvie. Tamu pry ŭsim, što jość niedarečnaha ŭ Carkvie, jana zastajecca žyvoj. Žyćcio hetaje składanaje i supiarečlivaje, ale jano nadaje ŭpeŭnienaści, što čynoŭniki nie dačakajucca svajoj “zarezervavanaj carkvy”.
