Čałaviek biaz ruk pryjšoŭ da dźviarej pradać mnie fotazdymak majho domu. Kali b nie nikielavanyja kruki, jon vyhladaŭ by jak zvyčajny mužčyna, hadoŭ na piaćdziasiat.
— Jak vy stracili svaje ruki? — spytaŭ ja, paśla taho jak jon paviedamiŭ, što jamu treba.
— Heta inšaja historyja, — adkazaŭ jon. — Dyk vam patrebny zdymak ci nie?
— Zachodźcie, — skazaŭ ja, — ja akurat kavy zhatavaŭ.
Ja taksama zhatavaŭ žele z pakiecika. Ale hetaha ja čałavieku nie skazaŭ.
— Ci možna skarystacca vašym tualetam? — paprasiŭ čałaviek biaz ruk.
Ja chacieŭ pabačyć, jak jon budzie trymać konaŭku.
Ja ŭžo viedaŭ, jak jon trymaje fotaaparat. Heta byŭ stary «palaroid», vialiki i čorny. Jon macavaŭsia da skuranych ramianioŭ, jakija pierakručvalisia nad plačyma, a potym sychodzilisia za śpinaju, i ŭsia hetaja kanstrukcyja pryciskała fotaaparat da hrudziej. Čałaviek stanovicca na chodniku ŭ vas pierad domam, łović dom u vočka vidašukalnika, naciskaje adnym krukam na ryčažok i hop — vypaŭzaje zdymak.
Bo ja ž, bačycie, cikavaŭ praz kuchonnaje vakienca.
— Dyk dzie, kažaš, u ciabie tualet?
— Vuń dzie, potym naleva.
Kurčačysia i ŭhinajučysia, čałaviek asłabaniŭsia ad svaich ramianioŭ. Jon pakłaŭ fotaaparat na kanapu i papraviŭ kurtku.
— Možaš pakul što pahladzieć.
Ja ŭziaŭ u jaho zdymak.
Na joj byŭ maleńki prastakutnik łužka, kalaina, pavietka dla aŭtamabila, hanak, pukataje vakno na pieršym paviersie i vakienca, praź jakoje ja hladzieŭ z kuchni.
Dyk našto mnie zdymak hetaj trahiedyi?
Ja pahladzieŭ bližej i ŭbačyŭ svaju hałavu, svaju hałavu, tam, na zdymku, u kuchonnym vakiency.
Heta prymusiła mianie zadumacca, kali ja ŭbačyŭ siabie tak. Takoje prymusić zadumacca, skažu ja vam.
Ja pačuŭ rokat źlivanaj vady. Čałaviek išoŭ, zašmorhvajučy «małanku» i paśmichajučysia. Adzin kruk padtrymlivaŭ jahonuju papružku, a druhi zapraŭlaŭ kašulu.
— Nu jak? — spytaŭ jon. — Ci padabajecca? Kali ščyra, dyk, zdajecca, niabłaha atrymałasia. Chiba ja nia viedaju, što rablu? Ničoha nie paradziš: profi — heta profi.
Jon pačuchaŭ pamiž noh.
— Voś kava, — skazaŭ ja.
Jon spytaŭ:
— Ty adzin, tak?
Jon akinuŭ pozirkam haścioŭniu. Pachitaŭ hałavoj.
— Nia miod, nia miod, — skazaŭ jon.
Jon sieŭ pobač z fotaaparatam, potym, uzdychnuŭšy, padaŭsia nazad i ŭśmichnuŭsia, byccam jamu viadoma niešta niejkaje, čaho mnie jon nia skaža.
— Kava vystynie, — skazaŭ ja.
Ja dumaŭ, što b takoje skazać.
— Tut prychodzili try małyja chłapčuki i prapanavali napisać moj adras bujnymi litarami na bardziury. Jany prasili za heta dalar. Moža, ty što viedaješ pra heta?
Naŭrad ci jon mieŭ dačynieńnie. Ale ja ŭsio adno zirnuŭ na jaho.
Jon samavita padaŭsia napierad. Konaŭka balansavała pamiž krukami. Jon pastaviŭ jaje na stoł.
— Ja pracuju adzin, — adkazaŭ jon. — Zaŭždy pracavaŭ adzin i zaŭždy pracavaćmu. A što ty chočaš skazać?
— Sprabavaŭ znajści suviaź, — pryznaŭsia ja.
U mianie baleła hałava. Viedaju, ad kavy ŭ hetaj spravie karyści mała, ale časam dapamahaje žele z pakiecika. Ja ŭziaŭ zdymak.
— Ja byŭ u kuchni, — skazaŭ ja. — Zazvyčaj ja ŭ pakojach.
— Dy pastajanna zdarajecca, — pramoviŭ jon. — Značycca, jany prosta ŭziali i pakinuli ciabie? Zirni, prykładam, na mianie, ja pracuju adzin. Nu, što skažaš — ci voźmieš zdymak?
— Vaźmu, — adkazaŭ ja.
Ja padniaŭsia i prybraŭ konaŭki sa stała.
— Voźmieš, dzie ty padzienieśsia! Ja aranduju pakoj u centry. Ot, ništo sabie. Sadžusia ŭ aŭtobus i kružlaju pa pradmieściach, a jak skonču ŭsie pradmieści, pierajaždžaju ŭ inšy horad. Razumieješ, što tut da čaho? Słuchaj! A ŭ mianie taksama byli dzietki. Jak u ciabie, — skazaŭ jon.
Ja stajaŭ z konaŭkami i naziraŭ, jak jon silicca padniacca z kanapy.
Jon skazaŭ:
— Heta jany nadzialili mianie hetym vo.
Ja ŭvažliva zirnuŭ na jahonyja kruki.
— Dziakuj za kavu i tualet. Ja spačuvaju.
Jon padniaŭ i apuściŭ svaje kruki.
— Pakažy mnie, — skazaŭ ja, — pakažy mnie nakolki: pazdymaj jašče mianie i moj dom.
— Ničoha nia vyjdzie, — adkazaŭ čałaviek, — jany nia viernucca.
Ale ja ŭžo dapamahaŭ jamu nadzieć počapki.
— Prapanuju źnižku, — skazaŭ jon, — try zdymki za dalar. Mienš nie mahu — mnie ŭ minus budzie.
My vyjšli. Jon naładziŭ dyjafrahmu, skazaŭ mnie, dzie stanavicca, i my pačali.
Pačali chadzić vakoł domu. Časam ja hladzieŭ nabok. Časam prosta pierad saboj.
«Dobra», — havaryŭ jon. «Tak voś dobra», — havaryŭ jon, pakul my kruham nie abyšli ŭvieś dom dy iznoŭ nie apynulisia śpieradu. «Tut užo na dvaccatku. Dosyć».
— Nie, — skazaŭ ja. — Na dachu.
— Boža, — adkazaŭ. Azirnuŭsia. — Kaniečnie, — skazaŭ jon. — Heta ŭžo zusim inšaja razmova.
Ja skazaŭ:
— Dva vazy i torbačka. Prosta ŭziali i ŭciakli.
— Hlań! — skazaŭ čałaviek, i znoŭku padniaŭ svaje kruki.
Ja zajšoŭ u dom i ŭziaŭ kresła, pastaviŭ jaho pad pavietkaj. Ale ž jaho nie chapiła. Tady ja prynios draŭlanuju skryniu i pakłaŭ jaje na kresła.
Tam na dachu było niabłaha.
Ja ŭźniaŭsia na nohi i azirnuŭsia. Ja pamachaŭ rukoj, i čałaviek biaz ruk pamachaŭ svaimi krukami mnie ŭ adkaz.
I voś mienavita tady ja ŭbačyŭ kamiani. Heta nahadvała maleńkaje kamiennaje hniaździečka na žaleznaj sietcy, jakaja pakryvała adtulinu komina. Vy ž viedajecie dzietak. Vy ž viedajecie, jak jany špurlajuć ich uvyšyniu, spadziejučysia, što choć adzin trapić vam u komin.
— Ty hatovy? — kliknuŭ jaho ja i padniaŭ kamień, čakajučy, pokul čałaviek biaz ruk nia złović mianie ŭ vočka vidašukalnika.
— Hatovy! — azvaŭsia jon.
Ja advioŭ ruku z kamianiom za śpinu i zaroŭ: «Davaj!» Ja špurnuŭ hetuju svołač jak maha dalej.
— Nia viedaju, — pačuŭsia jahony kryk, — ja nie rablu zdymkaŭ u ruchu.
— Jašče raz! — zavieraščaŭ ja i schapiŭ druhi kamień.
Pierakłaŭ z anhielskaje movy Poł Kaściuk
***
Rejmand Karver (1938—1988) — adzin z najbolš čytanych siońnia amerykanskich piśmieńnikaŭ.
