 |
U subotu, 15 sakavika, sieciŭny encykłapiedyčny prajekt «Vikipiedyja pa‑biełarusku» (be.wikipedia.org) pierasiahnuŭ miažu 10 000 artykułaŭ. Dziesiacitysiačnym staŭ artykuł, pryśviečany Jevie.
«Vikipiedyja pa‑biełarusku» isnuje z kanca žniŭnia 2006 h., raźvivajecca dobraachvotnikami encykłapiedyčnaj spravy i nazapašvaje materyjały na biełaruskaj litaraturnaj movie. Za pieršyja 7 miesiacaŭ svajho isnavańnia prajekt stvaryŭ bolš za 3,5 tys. artykułaŭ, za minuły hod — bolš za 6,5 tys. artykułaŭ z roznych halin čałaviečych viedaŭ.
Prajekt uvachodzić u skład šmatmoŭnaha prajektu «Vikipiedyja» (wikipedia.org), u ramkach jakoha raźvivajucca anałahičnyja encykłapiedyi na 255 movach śvietu. Najbujniejšaja ź ich, «Vikipiedyja pa‑anhlijsku», naličvaje kala 2,4 młn. artykułaŭ, u składańni jakich udzielničali i ŭdzielničajuć da 5 młn. dobraachvotnikaŭ z usiaho śvietu.
Taksama ŭ ramkach «Vikipiedyi» z žniŭnia 2004 h. isnuje prajekt, jaki karystajecca alternatyŭnaj normaj biełaruskaj movy, h.zv. «taraškievicaj» (na siońniašni dzień tam źmieščana kala 8,8 tys. artykułaŭ).
Prajekt «Vikipiedyja» (www.wikipedia.org) isnuje z 15 studzienia 2001 hoda jak publičnaja univiersalnaja internet‑encykłapiedyja, u jakoj aŭtaram artykuła moža vystupić kožny achvočy. Fundatarami prajekta stali dva entuzijasty Džymi Uejłs i Łary Senhier.
Pieršapačatkova kožny novy artykuł pierad publikacyjaj prachodziŭ składanuju šmatstupiennuju praceduru redahavańnia. Adnak rost abjomu encykłapiedyi prymusiŭ stvaralnikaŭ šukać praściejšy mietad publikacyi. U 2002 hodzie za asnovu była ŭziataja viki—technałohija (ad havajsk.: wikiwiki — vielmi chutka). Technałohija dazvalaje adrazu praz veb‑interfiejs publikavać artykuły, rabić praŭku ŭ najaŭnych, imhnienna stvarać spasyłki na inšyja artykuły, jak na najaŭnyja, tak i płanavanyja.
Nie hledziačy na poŭnuju svabodu pravak, prajekt pakazaŭ, što dasiahnuć pastaŭlenaj D. Uejłsam i Ł. Senhieram mety — stvaryć poŭnuju, abjektyŭnuju i svabodnuju ad abmiežavańniaŭ na kapiravańnie encykłapiedyju, dastupnuju na niekalkich movach — mahčyma. Prajekt źjaŭlajecca niekamiercyjnym i raźvivajecca na srodki sponsaraŭ, jakija ŭ asnoŭnym źjaŭlajucca prostymi ŭdzielnikami Vikipiedyi. Arhanizatar — amierykanski fond Wikimedia Foundation Inc. (wikimediafoundation.org).
Aŭtarskaje prava na materyjały Vikipiedyi rehulujecca licenzijaj GNU FDL i adpaviadaje GPL‑licenzii, jakaja vykarystoŭvajecca dla svabodnaha prahramnaha zabieśpiačeńnia. Licenzija dazvalaje svabodna źmianiać i raspaŭsiudžvać infarmacyju i navat pradavać jaje, adnak zabaraniaje zajaŭlać svaje pravy na stvoranuju hramadskaściu infarmacyju paśla ŭniasieńnia jakich‑niebudź źmien i dapaŭnieńniaŭ (copyleft). Pry hetym stvaralniki Vikipiedyi nastojliva zaklikajuć nie raźmiaščać u joj materyjałaŭ, abaronienych aŭtarskim pravam, biez zhody pravaŭładalnikaŭ.
Samym vialikim z moŭnych raździełaŭ encykłapiedyi źjaŭlajecca anhlijski (en.wikipedia.org), jon naličvaje bolš za 2,4 miljony artykułaŭ (dla paraŭnańnia — viadomaja «Brytanskaja Encykłapiedyja» u 15‑m vydańni naličvaje 120 tysiač artykułaŭ, treciaja redakcyja «Vialikaj Savieckaj Encykłapiedyi» — kala 100 tysiač). Druhaja pa vieličyni Vikipiedyja — na niamieckaj movie — bolš za 720 tysiač artykułaŭ. Usiaho ŭ Vikipiedyi isnuje bolš za 250 moŭnych raździełaŭ, adnak ź ich tolki kala 70 pieraadoleli kolkaść u 10 tysiač artykułaŭ — siarod ich ciapier i biełaruski raździeł.
