Vielikodnyja dumki. Ajciec Alaksandar Nadsan.
Dumaju, što kožnamu z nas zdarałasia ŭ žyćci, kali my nieciarpliva čakali niekaha, pra kaho šmat čuli, tolki kab pry pieršaj sustrečy adčuć rasčaravańne. Zvyčajna, paśla pieršaha kanfuzu my možam pryznać našuju pamyłku i pahadzicca z rečaisnaściu. Na žal, byvajuć i bolš sumnyja vypadki, kali rasčaravańnie pieratvarajecca ŭ varožaść i navat nianaviść da asoby, jakaja nie apraŭdała našych spadziavańniaŭ.
Dramatyčnyja padziei Vialikaj Piatnicy, kali Hospad Isus Chrystos pamior na kryžy, byli taksama vialikaj trahiedyjaj dla abranaha narodu, abo chutčej jahonych duchoŭnych pravadyroŭ. Heta byli ludzi, hodnyja pavahi, pabožnyja, spadakiemcy doŭhaj linii tych, što, niahledziačy na ciažkaści, pieraśled i varožaje atačeńnie, zachavali vieru ŭ adzinaha Boha i pryjście na śviet Zbaŭcy, Mesii, jaki mieŭ ich vyzvalić ad čužackaha panavańnia. Praz doŭhija stahodździ čakańnia hetaj chviliny jany, vidać, vyrabili ŭ sabie ŭjaŭleńnie, jakimi pavinny być sam Zbaŭca, adnoŭlenaja im dziaržava i jakoje pavinna być u joj miesca abranaha narodu. Ichnija spadziavańni, adnak, nia spraŭdzilisia. Zbaŭca, kali narešcie pryjšoŭ, nie adpaviadaŭ ichniamu ŭjaŭleńniu ab Im, i jany jaho adkinuli. «Pryjšoŭ da svaich, i svaje Jaho nia pryniali»(Jan 1:11). Kali ž narod, niahledziačy na ichnija zabarony, išoŭ za Im, jany pastanavili Jaho źniščyć, kažučy: «Što nam zrabić z hetym čałaviekam, jaki čynić šmat znakaŭ? Kali Jaho pakiniem tak, to ŭsie pavierać u Jaho, i pryduć rymlanie i źniščać śviaty horad i naš narod» (Jan 11:47-48).
Historyja daje nam šmat prykładaŭ režymaŭ, jakija, pad pokryvam zakłapočanaści pra ahulnaje dabro, supakoj ci «stabilnaść», namahajucca schavać nievyhodnuju dla ich praŭdu i pieraśledujuć usie prajavy niazhodnych ź ichnimi dumak. Jany nia chočuć zrazumieć, što nijakaja fizyčnaja siła nia moža ŭstrymać volnaje dumki, jak heta dobra skazaŭ vusnami huślara ŭ paemie «Kurhan» Janka Kupała:
Silen, kniaža, karać, hałavu silen źniać,-
Nie skuješ tolki dum łancuhami.
Čałaviek upeŭnieny ŭ słušnaści svaich pierakanańniaŭ adnosicca spakojna da tych, chto ź im nie pahadžajecca, i nikoli nia budzie ŭžyvać suprać ich fizyčnaj siły. Nietalerantnaść da dumak inšych zvyčajna źjaŭlajecca pakazčykam duchoŭnaj słabaści i niaŭpeŭnienaści, časta padśviedamaj, u svaich pierakanańniach. Tyja, što damahlisia śmierci Chrysta, taksama pakazali svaju niaŭpeŭnienaść, kali zahadali pastavić vartu pry Jahonaj mahile.
Ale ŭsie ichnija vysiłki byli daremnyja. Mahiła nie mahła ŭtrymać Taho, chto skazaŭ: «Ja - Daroha, i Praŭda, i Žyćcio». Praŭda pieramahła, pakazvajučy ŭsim darohu da žyćcia - žyćcia niepraminalnaha i viečnaha, žyćcia ŭ Bohu.
Niaredka, kali nam zdarajecca niejkaja prykraść ci niespraviadlivaść, mimavoli vyryvajucca ŭ nas słovy: «Dzie ž byŭ Boh, što dazvoliŭ heta». Hetymi ci padobnymi słovami pakazvajem, jakim nam padajecca Boh u našym ujaŭleńni. Tamu, kab viarnucca da realnaści, varta ŭ takich vypadkach hlanuć na kryž i Taho, chto dziela nas pavis na im — Hospada, i Zbaŭcu našaha Isusa Chrysta. Budučy Boham, jaki dabravolna staŭsia adnym z nas, Jon nie vymahaje ad nas ničoha, čaho sam nie pieraciarpieŭ. Pra heta dobra skazana ŭ Liście da Habrejaŭ: «Jon pavinien byŭ va ŭsim stacca padobnym da bratoŭ, kab być miłasernym i viernym najvyšejšym śviatarom pierad Boham, kab ačyścić hrachi narodu. Bo jak Jon sam ciarpieŭ i byŭ vypraboŭvany, dyk moža i tym, što vypraboŭvajucca, dapamahčy» (Hab 2:17-18).
Chočacca zakončyć hetyja karotkija razvažańni słovami vielikodnaj pieśni śviatoha Jana Damaskina:
«Učora ja byŭ pachavany z Taboju, Chryście, - siońnia Ty ŭvaskros i ja ŭstaŭ; učora ja byŭ ukryžavany z Taboju — usłaŭ mianie siońnia ŭ vaładarstvie Tvaim».
Vialikdzień 2008 h.
Londan
