19 krasavika ŭ vioscy Dražna
Staradaroskaha rajonu Mienskaj vobłaści adbyłasia cyrymonija adkryćcia memaryjalnaha kryža ŭ pamiać ab mirnych žycharach, źniščanych partyzanami 15 krasavika 1943 hodu. Šaścikaniečny kryž śviatoj Jeŭfrasińni Połackaj, niabiesnaj zastupnicy Biełarusi, ustanoŭleny pobač z katalickimi mohiłkami vioski, častka jakoj była spalena, a mnohija žychary — zabityja abo spalenyja partyzanami ŭ svaich damach.
 a. Leanid aśviačaje kryž |
Znak ustanoŭleny pa inicyjatyvie memaryjalnaj sekcyi hramadzkaha abjadnańnia «Biełaruskaje dobraachvotnaje tavarystva achovy pomnikaŭ historyi i kultury» pry padtrymcy maładziožnych demakratyčnych arhanizacyj i pradstaŭnikoŭ pradprymalnickaha ruchu.
Pavodle infarmacyi adnaho z udzielnikaŭ cyrymonii, krajaznaŭca i žurnalista Viktara Chursika, 15 krasavika 1943 hodu partyzany spalili ŭ vioscy Dražna 37 damoŭ, zabili 25 mirnych žycharoŭ, u tym liku 15 žančyn i dziaciej. Imiony zahinułych pieraličany na memaryjalnaj tabličcy, prymacavanaj da kryža.
U adkryćci znaka ŭdzielničali bolš za 30 čałaviek, u tym liku žychary vioski i śviedki trahiedyi. Pierad pačatkam ustanoŭki kryža da mohiłak padjechali pradstaŭniki miascovaj ułady, u tym liku specsłužbaŭ, milicyi, idealahičnaha adździeła Staradaroskaha rajvykankamu, jakija sprabavali pieraškodzić ustalavańniu znaka. Adnak cyrymonija ŭsio ž adbyłasia.
Draŭlany kryž vyšynioj 3,5 metra ŭjaŭlaje saboj u siem razoŭ pavialičanuju kopiju kryža śviatoj Jeŭfrasińni Połackaj. Malebien i aśviačeńnie znaka pravioŭ pravasłaŭny śviatar ajciec Leanid (Akałovič), jaki ŭšanavaŭ nia tolki pamiać zahinułych u hetaj trahiedyi, ale i tych miascovych žycharoŭ, jakija byli represavanyja ŭ hady stalinskaha teroru. Jon aśviaciŭ kryž, a ŭdzielniki cyrymonii ŭskłali da jaho kvietki.
Jak raskazaŭ u interviju BiełaPAN śviedka trahiedyi, minčanin Mikałaj Piatroŭski, 15 krasavika 1943 hoda na jaho vačach byli zabityja jaho 43‑hadovaja maci, 16‑hadovy brat i 21‑hadovaja siastra. Pavodle jaho słoŭ, «partyzany 2‑j Mienskaj partyzanskaj bryhady, jakija ŭčynili hetaje złačynstva», u svaich daniasieńniach paviedamlali ab tym, što źniščyli 217 palicajaŭ z 400, jakija nibyta słužyli ŭ harnizonie ŭ vioscy Dražna. Na samaj spravie, pavodle jaho słoŭ, usiaho ŭ harnizonie ŭ palicyi słužyli 79 čałaviek, ź ich 15 — miascovyja žychary, astatnija — z navakolnych viosak. U realnaści ž partyzany źniščyli tolki adnaho palicaja, a taksama 25 mirnych žycharoŭ i ich damy.
M.Piatroŭski taksama paviedamiŭ, što paźniej, pry nastupleńni Čyrvonaj Armii ŭ 1944 hodzie, partyzany taksama spalili šerah inšych budynkaŭ, u tym liku tyja, u jakich raźmiaščaŭsia palicejski harnizon, škoła i biblijateka. Takija dziejańni M.Piatroŭski ličyć złačynstvam u dačynieńni da mirnych žycharoŭ. U hetaj suviazi jon uspomniŭ zahad, jaki, pavodle jaho słoŭ, addaŭ kamandzir bryhady partyzan Ivanoŭ — «rasstralać jak maha bolš členaŭ siemjaŭ palicajaŭ». Na samaj spravie, takim čynam źniščali mirnych žycharoŭ. Pavodle słoŭ M.Piatroŭskaha, paśla vajny jon źviartaŭsia ŭ Kamitet dziaržbiaśpieki i partyjnyja orhany z prośbaj ustanavić iścinu i ŭviekaviečyć pamiać biaźvinna zahinułych, adnak jaho prapanovy byli adchilenyja.
Paśla adkryćcia znaka ŭdzielniki cyrymonii naviedali miascovyja mohiłki, na jakich pachavany achviary trahiedyi, i ŭšanavali ich pamiać.
