5 vieraśnia ŭ Maskvie adbudziecca sustreča kiraŭnikoŭ krainaŭ Arhanizacyi Damovy pra kalektyŭnuju biaśpieku. Historyja ADKB pačałasia 15 traŭnia 1992 hodu, kali Armienija, Kazastan, Kirhizija, Rasieja j Tadžykistan padpisali ŭ Taškiencie damovu pra kalektyŭnuju biaśpieku. Biełaruś dałučyłasia da hetaj damovy tolki praz paŭtara hodu — 31 śniežnia 1993-ha, na čatyry miesiacy paźniej za Hruziju. Padpisańniu supraciŭlalisia Apazycyja BNF u Viarchoŭnym Saviecie i śpikier Šuškievič.
Biełaruś — adzinaja ŭschodnieeŭrapiejskaj kraina ŭ ADKB.
Arhanizacyja deklaruje mety ŭmacavańnia miru, mižnarodnaj dy rehijanalnaj biaśpieki j stabilnaści, kalektyŭnuju abaronu niezaležnaści, terytaryjalnaj cełasnaści j suverenitetu dziaržaŭ-udzielnic, ź pieravahaj palityčnych srodkaŭ.
U miežach ADKB stvorany ceły šerah struktur:
Najvyšejšy orhan — Rada kalektyŭnaj biaśpieki, jakuju składajuć kiraŭniki dziaržaŭ-udzielnic.
Kansultacyjnyja j vykanaŭčyja orhany:
- Rada ministraŭ zamiežnych spraŭ —
- Rada ministraŭ abarony
- Kamitet sakrataroŭ biaśpieki
Pracoŭnyja orhany:
- Sakrataryjat Arhanizacyi
- Abjadnany štab ADKB
Hieneralny sakratar ADKB — kolišni kontraraźviedčyk, karjerny kadebist, kiraŭnik Rady Biaśpieki Rasiei j administracyi Jelcyna — Mikałaj Bardziuža.
Kali ŭ 1999-m pryjšoŭ čas praciahvać dziejańnie Damovy, ź jaje vyjšli Azerbajdžan, Hruzija j Uzbekistan. Hetyja dziaržavy, a taksama Ŭkraina, utvaryli arhanizacyju HUUAM, aryjentavanuju na eŭrapiejskija j mižnarodnyja struktury. Paśla kryvavych padziej 2005-ha hodu ŭ Andyžanie, za jakija režym Karymava byŭ žorstka krytykavany suśvietnaj supolnaściu, ale faktyčna padtrymany Rasiejaj, Uzbekistan aficyjna zajaviŭ pra vychad z HUUAM. Praz hod jaho pryniali nazad u ADKB.
 Čatyrochkutnaja fartecyja na emblemie ADKB symbalizuje nienastupalny charaktar arhanizacyi. Załaty šar jak symbal manalitnaści j adzinstva adlustroŭvaje ahulnaść metaŭ i kaštoŭnaściaŭ, jakija abaraniaiucca vojskami dziaržaŭ-udzielnic ADKB. Laŭrova-dubovy vianok symbalizuje mužnaść i dobleść vajskoŭcaŭ dziaržaŭ-udzielnic ADKB. |
U 2002 hodzie byŭ pryniaty statut ADKB, pavodle jakoha dziaržavy-ŭdzielnicy abaviazalisia ŭzhadniać i kaardynavać svaje źniešniepalityčnyja pazycyi pa mižnarodnych i rehijanalnych pytańniach biaśpieki. Niahledziačy na toje, što ADKB post-faktum padtrymała dziejańni Rasiei ŭ Paŭdniovaj Asiecii, analityki adznačajuć niezadavolenaść na ŭzroŭni nacyjanalnych elit tym, što Rasieja svaje pazycyi z partnerami nie ŭzhadniała i nie kaardynavała.
Ciapier rasiejskaja dyplamatyja damahajecca pryznańnia słušnaści svaich krokaŭ ad ADKB finansavymi, ekanamičnymi j palityčnymi srodkami. Heta, najpierš, kredyty, nizkija ceny na haz i padtrymka — u minułym i budčym — tych palityčnych krokaŭ, jakija nieprymalnyja dla suśvietnaj supolnaści.
Meta-minimum była dasiahnutaja: samit ADKB prachodzić nie ŭ Kirhizii, jakaja staršyniavała ŭ ADKB, a ŭ Maskvie. Dasiahnieńnie mety-maksymum — pryznańnia Paŭdniovaj Asiecii i Abchazii dy pryniaćcie ich u ADKB Rasiejaj zaplanavanaje na piatnicu.
Pavodle lohiki hetych planaŭ, pry paŭtareńni padobnaha kanfliktu ŭ Paŭdniovaj Asiecii ci Abchazii, krainy-ŭdzielnicy, u tym liku Biełaruś, buduć vymušanyja vystupić na baku Rasiei.
Udzieł Biełarusi ŭ ADKB moža patencyjna ŭciahnuć jaje va ŭzbrojenyja kanflikty ŭ haračych krokach Centralnaj Azii.
Adnak niahledziačy na toje, što kožnaja z krain-udzielnic ADKB tak ci inačaj zaležyć ad Rasiei, analityki nie vykazvajuć aptymizmu, što da pryznańnia samaabvieščanych respublik. Navat Biełaruś, jak miarkujecca, pryznaje ich nie raniej za praviadzieńnie parlamenckich vybaraŭ. Azijackija krainy, jakija majuć dadatkovyja kropki apory — Kitaj i Zachad, vierahodna, nia pojduć na prostaje pryznańnie niezaležnaści Paŭdniovaj Asiecii i Abchazii.
