Najchutčej, što nastupnyja prezydenckija vybary projduć pry kancy 2010 hodu ci na samym pačatku 2011 hodu. Takim čynam, da ich zastajecca dva hady. Apazycyi para vyznačycca, jak jana maje ŭdzielničać u hetych vybarach i jak i kaho vyłučać. Śpis mahčymych pretendentaŭ dosyć šyroki, ale, jak pakazvaje praktyka kampanij‑1994, 2001 i 2006, kolkaść aktyvistaŭ demakratyčnaha ruchu ŭ krainie takaja, što podpisy zdolnyja sabrać nia bolš za dva niezaležnyja kandydaty. Źmicier Pankaviec prapanuje karotki analiz šancaŭ i perspektyŭ mahčymych pretendentaŭ.
Pry ŭsich «ale» Alaksandar Milinkievič zastajecca samym paznavalnym i papularnym lideram apazycyi. Padčas minułaj prezydenckaj kampanii palityk dabiŭsia viadomaści, pryčym, što važna, nia tolki ŭ Miensku. Na praciahu nastupnych dvuch hadoŭ Milinkievič nia źmienšyŭ intensiŭnaść svaich pajezdak pa rehijonach. Nichto bolš z apazycyjnych palitykaŭ na padobnaje nie advažvaŭsia. Nia dziva, što ŭ rehijonach vielmi mnohija hatovy padtrymać Milinkieviča znoŭ. Ź jahonaha boku ludzi adčuvajuć prynamsi ŭvahu. Dyj kaniej nie pierapravie nie mianiajuć, kažuć jany.
Uvieś paślavybarčy čas Milinkievič vykonvaŭ prezydenckuju pracu, sustrakajučysia z kiraŭnikami eŭrapiejskich krain i ZŠA. Razam z tym, jość znaki taho, što mienavita Ameryka nia choča bačyć Milinkieviča kandydatam na nastupnych prezydenckich vybarach, što vyjaviłasia ŭ šerahu krasamoŭnych palityčnych žestaŭ.
Jašče varta adznačyć, što Ruch za Svabodu tak i nie kryštalizavaŭsia, nia staŭ realnaj palityčnaj siłaj. Ruch stvaraŭsia dla ludziej, jakija raniej nia ŭdzielničali ŭ palitycy, a jahony kaściak skłali tyja samyja aktyvisty Partyi BNF, «Maładoha frontu», dzie‑nidzie AHP. Heta vidavočny minus.
Lidery palityčnych partyj taksama nia schilnyja bačyć u personie Milinkieviča imaviernaha kandydata. Mnohija paśpiašalisia śpisać eks‑kandydata jak palityka, jaki, na ich dumku, skazaŭ i zrabiŭ užo ŭsio, što moh.
Za śpinaj Milinkieviča ŭvieś hety čas znachodziŭsia Viktar Karniajenka. Heta jašče adzin vychadziec z rehijanalnaha aktyvu. Karniajenka, a nie Milinkievič moh stać adzinym kandydatam jašče na minułych prezydenckich vybarach, ale niešta tady nie zrasłosia.
Nadzieja pasprabavać svaje siły praź piać hadoŭ u Karniajenki jość. Mnohija niezadavolenyja peŭnaj pasiŭnaściu Milinkieviča vyłučajuć u jakaść alternatyŭnaj fihury mienavita jahonaha hałoŭnaha pamočnika. Pry peŭnym raskładzie Karniajenku mohuć padtrymać i partyjnyja lidery.
Karniajenka słavicca ŭmieńniem vykonvać cieniavuju pracu. U toj samy momant mała što možna skazać pra jaho jak pra publičnaha palityka. Nia varta skidvać z rachunkaŭ i dosyć vialiki nehatyŭny rejtynh namieśnika lidera Ruchu za Svabodu siarod aktyvu.
Staršynia Partyi BNF Lavon Barščeŭski mnohimi ad pačatku razhladaŭsia jak asoba na palityčnaj arenie krainy časovaja. Na spravie ž vyjaviłasia, što daśviedčany Barščeŭski, jaki choć i adsutničaŭ u palitycy ad 1999 hodu, maje niemałyja ambicyi. Brakuje jamu tolki srodkaŭ dla ich realizacyi.
Pakul Barščeŭski abmiažoŭvajecca pramacvańniem hleby ŭnutry partyi i vakoł jaje. Heta ŭsio adbyvajecca na fonie pastajannych vykazvańniaŭ pra nieabchodnaść vyłučyć na vybary frontaŭskaha kandydata. Ci jość u BNF niejkija inšyja hodnyja pretendenty, aproč Barščeŭskaha? Navidavoku ‑ nie.
Barščeŭski razumieje, što ŭ frahmentavanym śviecie palityčnych partyj pośpiech (zbor 100 tysiač podpisaŭ) mahčymy tolki pry ŭmovie vybudovy maksymalna šyrokaj kaalicyi. Mienavita tamu jon pieramaŭlajecca, z adnaho boku, z Sańnikavym, a z druhoha ‑ ź Zianonam Paźniakom. Zrešty, usio ž nia fakt, što Barščeŭski taki advažycca iści.
Nijak nie sfarmulavaŭ jašče palityčnych zadačaŭ svajoj partyi na 2010 hod Paźniak. Patencyjał partyi nie źmianiŭsia ad 2001 i 2006 hadoŭ, tamu ad palityka patrabujecca ździejśnić niešta niečakanaje, kab vynik staŭ inšy. Nichto nie sumniajecca, što Paźniak na niespadziavanyja kroki zdolny, ale ŭparta vyčekvaje spryjalnaha momantu. Paźniak zachoŭvaje pieravahu svajho bliskučaha aratarskaha talentu. Jość i vialikaje ale: voś užo hadoŭ dziesiać jak jon nia maje dośviedu vybudoŭvańnia kaalicyi, a biaz hetaha ciažka zrabić niešta realnaje. Darečy, sam Narodny Front kanca 80-ch - pačatku 90-ch byŭ u svaim kštałcie takoj kaalicyjaj.
Krychu acichli razmovy pra kandydactva kaardynatara «Chartyi‑97» Andreja Sańnikava, mo tamu što jon nidzie publična nie zajaŭlaŭ pra svaje prezydenckija ambicyi.
Vypusknik injazu Sańnikaŭ cudoŭna razmaŭlaje na niekalkich zamiežnych movach. Jaho dobra viedajuć na Zachadzie. U toj ža čas jon nia byŭ «nikim» u Biełarusi — pasada namieśnika ministra zamiežnych spravaŭ heta niešta. Pry hetym, u niejkim sensie, Sańnikaŭ moh by vyhladać adnosna novym čałaviekam u palityčnym žyćci krainy. Dla šyrokaha vybarca, ale nie dla palityčnaha śviecika. U jakim Sańnikaŭ šmat z kim pasvarany.
Chapaje niadobrazyčliŭcaŭ i ŭ Alesia Michaleviča, jaki taksama chiba što padumvaje ab prezydenckich vybarach. Naturalna, što kaciroŭki palityka rezka źmienšylisia paśla parazy va ŭnutrypartyjnych hulniach u BNF.
Niahledziačy na heta, Aleś Michalevič maje dosyć razhalinavanuju hieahrafiju svaich adnadumcaŭ. Ad Horak da Bieraścia, ad Biełaaziorsku da Haradka. Chacia, jak praviła, heta nievialičkija biełaruskija haradki, kštałtu Žytkavič ci Smalavič. Ich mała, kab sabrać patrebnyja sto tysiač. Chiba što kali Milinkievič vielikadušna i publična pieradaść žazło liderstva.
Minusy i plusy Michaleviča faktyčna całkam supadajuć ź minusami i plusami Karniajenki. Na boku Michaleviča ŭzrost, mabilnaść, maładość jahonaj kamandy. Na baku Karniajenki - vopyt, viedańnie rehijonaŭ i adsutnaść bahažu niadaŭniaj parazy.
Upeŭnienyja ŭ svaim žadańni vyprabavać svaje siły ŭ prezydenckaj kampanii staryja koni — Anatol Labiedźka i Siarhiej Kalakin. Abodva majuć vialiki nehatyŭny rejtynh, jak u hramadztvie, dziakujučy BT, tak i ŭnutry apazycyi — prosta praz toje, što trymajucca na pieršych rolach u bieznadziejnych hulniach apazycyi usie 10, a to i 15 hadoŭ. Ale pry hetym za abodvuma stajać najmacniejšyja partyi, a sami jany dakazali svajo ŭmieńnie trymać udar. Taksama jany ŭmiejuć damaŭlacca i trymać słova, što pieršasna dla farmavańnia kaalicyi.
Kali Labiedźka adnojčy dakazaŭ hatoŭnaść padparadkavacca rašeńniu Kanhresu nakont abrańnia adzinaha, to Kalakin, zdajecca, na hety raz hatovy balatavacca pry lubych umovach. Adnak, pomnicca, što ŭ 2001 hodzie kamunisty tak i nie zmahli naźbirać za svajho lidera patrebnyja 100 tysiač podpisaŭ. Aktyŭ ža PKB za hetyja hady nie pamaładzieŭ. Kandydaty ad PKB na vybarach 2008 hodu ŭsie razam uziatyja i blizka nie sabrali 100 tysiač podpisaŭ, jak, zrešty, i kandydaty ad AHP, PBNF i, pahatoŭ, sacyjał-demakrataŭ. Dzie ŭziać dadatkovyja ludzkija resursy? Kalakin ad samaha 2006 hodu raspačaŭ vyrašeńnie hetaha pytańnia. «Tovariŝ» z hazety PKB pieratvaryłasia ŭ hazetu levych siłaŭ. Z kamunistami zbliziłasia likvidavanaja Partyja pracy, i asobnyja rehijanalnyja asiarodki biez partyjnaj prynaležnaści stali hatovyja pajści za mocnym i ŭžo zvykła «svaim», choć i kamunistam. A tut i BSDP zrynuła Kazulina...
Vykažam mierkavańnie, što siła zajavak Kalakina i Labiedźki ci kandydata Ruchu za Svabodu budzie zaležać ad faktaru Alaksandra Kazulina, ź jakoha nia źniataja sudzimaść (ale pry patrebie jaje zdymuć, kab pavialičyć błytaninu). Kaho padtrymaje eks‑kandydat na pasadu prezydenta, były palitviazień? Levaha ci pravaha? Liberała ci dziaržaŭnika? Kahości z daŭnich lideraŭ ci novuju postać? A čamu nie čałavieka vyklučna blizkaha i viernaha? Naprykład, svajho byłoha advakata i namieśnika Ihara Rynkieviča.
Sam Rynkievič pra ŭłasnyja prezydenckija ambicyi nie zajaŭlaŭ ničoha i nikoli, ale taki varyjant zusim nia vyklučany. Vysoki, šyrakaplečy Rynkievič maje dźvie vyšejšyja adukacyi, cudoŭna havoryć pa‑biełarusku i pa‑rasiejsku. Śmiełaści jamu nie zajmać, tolki nie zrazumieła, ci vałodaje jon cełasnym bačańniem sytuacyi ŭ krainie.
U byłoha palitviaźnia Mikoły Statkieviča prablema jašče horšaja, čym u Siarhieja Kalakina. Žadańnie jość, a voś ludziej vobmal. Enerhija jość, ale jość i rachunki naleva i naprava. Napeŭna, spadziavańni Statkieviča najpierš źviazanyja z aktyvistami niezarehistravanych BCHD i «Maładoha frontu». Tolki hetych sił taksama zusim nia chopić, kab adoleć patrebnuju płanku sta tysiač podpisaŭ, a kaho jašče Statkievič moža zaanhažavać biez padporki kaalicyi - nia bačycca.
Mahčyma, što ambicyi zahuduć i ŭ kimści z pradprymalnikaŭ. U pryvatnaści, havorka moža vieścisia pra Anatola Šumčanku.
Heta badaj usie pradstaŭniki apazycyi, jakija choć niejkim čynam zajavili pra svajo žadańnie paŭdzielničać u prezydenckich vybarach. Jak bačym, u śpisie pakul zusim niama žančyn, dziejačoŭ z rehijonaŭ, čynoŭnikaŭ (hetyja zaŭždy vyłaziać źnianacku, jak Kazulin ci, raniej, Marynič), a taksama niepalityčnych pradstaŭnikoŭ hramadzianskaj supolnaści ‑ chacia b takich, jak u 2001 hodzie Hančaryk, a ŭ 2005‑m dyrektar Liceju Ŭładzimier Kołas. Nia vyklučana, što niechta jašče moža prajavicca napiaredadni samych vybaraŭ. Čakańni i zapatrabavańnie na novaha palityka ŭ hramadztvie jość. Źniadkul taki nia źjavicca, bo tak nie byvaje, ale kožnaja niespadziavanka paspryjaje tamu, kab sytuacyja pierastała vyhladać da sumnaha pradkazalnaj.
