Napiaredadni svajho 10‑hodździa časopis vydaŭ rekordny, 1082‑staronkavy vypusk.
Usie rekordy časopisavydavańnia znoŭ pabityja. Vyjšaŭ u śviet 1082‑staronkavy numar ARCHE. Padvojny, — siomy i vośmy za 2008 hod — davodziać na vokładcy vydaŭcy, chacia z hetkim pośpiecham mahli napisać i pačaćviorany. Musić, Redakcyja ARCHE śviatkuje svajo 10‑hodździe, chočučy, kab nastupnyja 10 hadoŭ my prabavili ź ichnym asobnikam na kaleniach.
Pra što numar? Pra eŭrapiejskuju tradycyju Biełarusi — «respublikanskuju, miaciežnuju, antydespatyčnuju, zasnavanuju na pamknieńniach hordaha čałaviečaha duchu», jak charaktaryzuje jaje ŭ svajoj pradmovie redaktar ARCHE Valer Bułhakaŭ.
Imperskaja (rasijskaja, savieckaja) i łukašenkaŭskaja navuka admaŭlała toj fakt, što biełarusy razam ź litoŭcami, palakami i inšymi nacyjami Rečy Paspalitaj padzialali padčas isnavańnia hetaj dziaržavy eŭrapiejski palityčny dośvied, u tym liku raźvity na tahačasnyja mierki parlamentaryzm, hramadzianskuju supolnaść, a taksama pravavuju kulturu. «Kamuści hety numar prapanuje padarožža ŭ amal kazačny śviet, biaskonca adarvany ad ciapierašniaj realnaści. Ale ŭ dumkach ja z tymi, chto znojdzie ŭ im novyja matyvacyi dla supracivu, a taksama klučy dla eŭrapiejskaj budučyni našaha kraju», — zaklučaje redaktar.
Voś numaru składajuć try knihi. Heta 300‑staronkavaja (u vialikim farmacie ARCHE) praca doktara historyi Andreja Katlarčuka «U cieniu Polščy i Rasiei. Vialikaje Kniastva Litoŭskaje i Švecyja ŭ časie eŭrapiejskaha kryzisu siaredziny XIX st.». Kala jaje — 200‑staronkavaja — Konrada Babiatynskaha «Ad Smalensku da Vilni. Vajna Rečy Paspalitaj z Maskovijaj (1654—1655)» — pa sto staronak na kožny hod. I na desert paŭzabyty tvor biełaruskaj litaratury — kniha sučaśnika i ziemlaka Mickieviča Ihnacyja Jackoŭskaha «Apovieść z majho času, albo Litoŭskija pryhody». Sa słovaŭ Mikoły Chaŭstoviča hetaja kniha «dazvolić bolš hłyboka paznać biełaruskuju rečaisnaść pačatku XIX st., ź inšaha punktu hledžańnia ŭbačyć hierojaŭ «Pana Tadevuša».
Vialikami pracami vypusk nie vyčerpvajecca. Aleś Bieły piša pra evalucyju samaśviadomaści tych narodaŭ, što vyraśli z Rečy Paspalitaj. Andrej Vaškievič dyskutuje z aficyjnym ideolaham Hronskim nakont Kastusia Kalinoŭskaha: ci ž Kastuś naš, ci ž polski? Praciahvajecca palemika taksama vakoł knihi «Historyja biełaruskaha nacyjanalizmu» (materyjały Andreja Cichamirava i Anatola Astapienki). Andrej Rasinski asensoŭvaje kulturny fenomen «Katyni», kinastužki Andžeja Vajdy, znakavaj dla kalektyŭnaj pamiaci palakaŭ. Vital Harmatny daŭ detalovy artykuł pra bitvu pad Voršaj.
U numary drukujecca taksama vielmi hruntoŭnaja praca polskaha historyka Rafała Ŭnuka pra biełaruski antykamunistyčny supraciŭ paśla Druhoj suśvietnaj vajny. Jon abychodzicca bieź mifalahizacyi, ale maluje karcinu sapraŭdy šyrokaje źjavy.
ARCHE roźnicca ad toŭstych časopisaŭ staroha typu taksama najaŭnaściu socień ilustracyj.
Karaciej, žyvie Biełaruś!
