«NN»: Raspaviadzicie padrabiaźniej pra hetuju akcyju.
Hleb Łabadzienka: Kali ja daznaŭsia, što ŭ dziadźki Ryhora takoje stanovišča, to pačaŭ dumać, jak dapamahčy. Tut ža sprava takaja dalikatnaja, treba zrabić tak, kab čałavieka nie pakryŭdzić, kab jamu nie było niajomka. Ja byŭ u jaho ŭ haściach šmat razoŭ, i bačyŭ u jahonym kabinecie stosy knižak, pačynajučy ad 60-ch — 70-ch hadoŭ. Siońnia vydaviectvy ź im taksama raźličvajucca nie hrašyma, a asobnikami knihaŭ. Voś, naprykład, apošniaj knižki «Dažyć da zialonaj travy» doma ŭ dziadźki Ryhora 200 ci 300 asobnikaŭ lažyć. Ja jamu prapanavaŭ, umoŭna kažučy, «razhruzić kabinet» — davajcie, kažu, dziadźka Ryhor, vystavim hetyja asobniki na dabračynny rasprodaž.
Ja vyviesiŭ u siabie ŭ błohu hetuju abviestku, i ŭžo za pieršyja sutki adhuknułasia kala sotni čałaviek.Zaraz ja jakraz jedu ŭ lakarniu da dziadźki Ryhora padpisvać hetyja knižki, 120 zamovaŭ ŭ mianie z saboj jość. Svaju mašynu ciapier nazyvaju «biblijobus».
«NN»: Nakolki aktyŭna ludzi zamaŭlajuć knižki?
H.Ł.: Telefanavali niadaŭna z radyjo, pytajucca: a jak u vas zamovy pastupajuć? Ja abnaviŭ elektronnuju poštu dy kažu: «Pakul my z vami razmaŭlali, jašče čatyry čałavieki knižki zamovili». Ja adrazu napisaŭ, što sabiekošt hetaj knihi 12 tysiačaŭ, ale kali chto žadaje achviaravać bolš, to kali łaska. My nie knižki pradajem, my padtrymlivajem Ryhora Baradulina. Narod heta vielmi dobra zrazumieŭ. Dajuć 100 tysiačaŭ rubloŭ, 200 tysiačaŭ, voś sto eŭra čałaviek daje. Ale jość i tyja, chto achviaruje i 10 tysiačaŭ, i 12 tysiačaŭ. Sens ža nia ŭ tym, kab apošniuju kapiejku dastać dy addać, kab nia było čaho jeści, a ŭ tym, kab padtrymać narodnaha paeta. Ja ŭvieś čas telefanuju dziadźku Ryhoru dy raskazvaju, jak hetaja akcyja idzie. Dyk ja zaŭvažyŭ, što ŭ jaho navat nastroj padniaŭsia. Navat hołas u jaho viesialejšy staŭ. Jamu viesialej zrabiłasia ad taho, što čytačy lubiać jaho nia tolki na słovach.
Tut byŭ jašče taki momant: nakolki heta etyčna, źbirać hrošy, ci nia sormana heta. Ja chaču skazać, što heta nie jamu pavinna być soramna, a našaj dziaržavie, našym čynoŭnikam, što narodny paet Biełarusi, lepšy paet u Biełarusi na siońniašni dzień, apynuŭsia ŭ takoj situacyi.A našaja sprava, jaho prychilnikaŭ, čytačoŭ, nie kazać «voj jak škada Baradulina, što hrošaj niama». Našaja sprava prosta padtrymać jaho, hetyja knižki raspaŭsiudzić, chto kolki moža, skinucca razam, pieradać jamu hrošy. Heta vialikaje ščaście, kali my viedajem, što možam achviaravać maleńkuju kapiejčynu, i ad hetaha narodnamu paetu zrobicca lahčej.
«NN»: Jakuju sumu hrošaj užo sabrali?
H.Ł.: Kolki hrošaj źbiarecca, skazać ciažka, bo ja ich u rukach nie trymaŭ. Pakul što ja prosta sabraŭ zamovy, pryviazu knižki Ryhoru Baradulinu na podpis, a paśla, kali ŭžo razdam knižki, tady ŭžo možna budzie kazać, kolki hrošaj sabrali. Ja, vidać, pryznaču nieŭzabavie spatkańnie ŭ centry Miensku, i budu hetyja knižki razdavać. Ja nie čakaŭ, što budzie taki ažyjataž. Ja dumaŭ, što 5-10 čałaviek pazvonić, i ja hetyja knižki zaviazu im asabista. Ale ja nie mahu fizična 150 knižak kožnamu pa adrasie zavieźci dy razdać. Zamaŭlajuć knižki ludzi z samych roznych haradoŭ, i ŭžo adhukajucca ludzi, jakija pieradaduć asobniki ŭ Bieraście, u Mahiloŭ. Vielmi pryjemna, što ludzi nie abyjakavyja.
«NN»: Vam samomu pryjšła ŭ hałavu hetaja ideja, ci niechta padkazaŭ?
H.Ł.: Ja skažu ščyra, što try miesiacy tamu ŭžo była situacyja, kali ja daviedaŭsia, što ŭ dziadźki Ryhora takaja składanaść. Ja pačaŭ cisnucca va ŭsie dźviery, da našych aktyvistaŭ niezaležnych źviartacca. Nu i atrymałasia, što nichto nie zachacieŭ nijak dapamahčy. «Tak-tak, dapamožam», - kazali, i nichto ni chalery nie dapamoh. Ja torkaŭsia-torkaŭsia, skončyłasia tym, što sa svaich aščadžeńniaŭ dapamoh dziadźku Ryhoru. Baradulina ŭsie chvalać dy lubiać, a jak dajšło da spravy, dyk nichto navat 10 dalaraŭ nia daŭ. Dy navat i ŭ hety raz — ja ž baču, chto dasyłaje zamovy: absalutna prostyja zvyčajnyja ludzi. Piša adna pensijanerka: «u mianie maleńkaja pensija, ale ja 100 tysiačaŭ achviaruju».
A dzie našyja demakratyčnyja aktyvisty, dzie apazicyja? Niama ad ich listoŭ, ničoha. Prostyja, zvyčajnyja ludzi achviarujuć. Pryjemna, što sapraŭdnyja biełarusy lubiać Baradulina nia tolki na słovach.Dobra, što biełarusy, niahledziačy na ŭsiu hetuju šmathadovuju mazhačystku, usio-taki zastajucca biełarusami.
Uvaha: razdavać knižki z aŭtohrafami tym, chto ich zamaŭlaŭ, Hleb Łabadzienka budzie ŭ subotu, 1 listapada, u 19.00 pierad pomnikam Jakubu Kołasu.
Bolš pra akcyju i pra toje, jak vy možacie dapamahčy, možna pračytać u błohu Hleba Łabadzienki.
