Duchoŭny lider biełarusaŭ zamiežža budzie śviatkavać 50-hodździe svajho śviatarstva ŭ Biełarusi.

Ajciec Alaksandar Nadsan (Bočka) naradziŭsia 8 žniŭnia 1926 h. u miastečku Haradzieja na Niaśvižčynie, skončyŭ Niaśviskuju nastaŭnickuju seminaryju, dzie vučyŭsia na matematyka.

Skončyŭ taksama kursy kiraŭnikoŭ Sajuzu Biełaruskaj Moładzi ŭ Albiertynie, mienskuju aficerskuju škołu Biełaruskaj Krajovaj Abarony. U 1944 h. pakinuŭ Biełaruś, partyzaniŭ u Francyi, dałučyŭšysia da Ruchu Supraciŭleńnia, potym ustupiŭ u vojska Andersa.

Pa vajnie asieŭ u Anhielščynie. Pastupiŭ na matematyčny fakultet Londanskaha ŭniversytetu, jaki paśpiachova skončyŭ u 1953 h. Redahavaŭ peryjodyki biełarusaŭ zamiežža; byŭ adnym z stvaralnikaŭ i ŭznačalvaŭ (1951—1953 h.) Zhurtavańnie biełarusaŭ Vialikaje Brytanii; byŭ adnym z kiraŭnikoŭ Biełaruskaha Akademičnaha Katalickaha Abjadnańnia «Ruń», što hurtavała biełaruskuju intelektualnuju moładź Zachodniaje Eŭropy j ZŠA. Aktyŭna supracoŭničaŭ z najbujniejšym biełaruskim duchoŭnym asiarodkam na Zachadzie — Biełaruskaj Katalickaj Misijaj u Vialikaj Brytanii.

Nie biez upłyvu pieršaha Rektara Misii Česłava Sipoviča pryśviaciŭ žyćcio śviatarskamu słužeńniu. U 1953 h. pajechaŭ u Rym, dzie šeść hadoŭ vyvučaŭ bahasłoŭje ŭ Hreckaj kalehii. Siarod studentaŭ z roznych krainaŭ, jakija ŭsie mieli liturhii na rodnych movach, u budučaha śviatara paŭstała pytańnie, čamu biełarusy nia majuć mahčymaści słavić Boha pa-svojmu.

23 listapada 1958 h., mahistram bahasłoŭja, jon pryniaŭ śviatarskaje śviačańnie.
U 1959 h. viarnuŭsia ŭ Londan, dzie ŭklučyŭsia ŭ biełaruskaje žyćcio ŭžo ŭ jakaści śviatara, ad 1966 hodu kiravaŭ škołaj-internatam imia Kiryły Turaŭskaha pry Biełaruskaj Katalickaj Misii — dla chłopčykaŭ ź biełaruskich siemjaŭ roznych vieravyznańniaŭ z krainaŭ Zachodniaje Eŭropy.

U 1971 h. u Londanie adkryłasia Biełaruskaja biblijateka imia Skaryny, i a.Alaksandar staŭ jaje niaźmiennym kiraŭnikom, papaŭniajučy biblijatečnyja fondy drukavanymi skarbami biełaruskaj kultury, što chutka zrabiła Biblijateku najbujniejšym biełaruskim knihazboram za miežami Biełarusi, jaki pryvablivaje daśledčykaŭ z usiaho śvietu. Pry Biblijatecy pracuje muzej, dzie sabranyja materyjalnyja śviedčańni šmatstahodździevaj historyi Biełarusi.

U 1981 h. a.Alaksandar staŭ Rektaram Biełaruskaj Katalickaj Misii ŭ Vialikaj Brytanii, a nieŭzabavie j apostalskim vizytataram dla biełarusaŭ-katalikoŭ zamiežža — i ŭ hetaj jakaści rehularna adviedvaŭ biełaruskija asiarodki va ŭsich kutkach śvietu, ad Aŭstralii j Novaj Zelandyi da abiedźviuch Amerykaŭ.

Ciaham hadoŭ jon pracavaŭ ź pierakładami bizantyjskich liturhičnych tekstaŭ na biełaruskuju movu — praca, jakaja zazvyčaj robicca vialikimi aŭtarytetnymi kamisijami i ŭjaŭlajecca niepadjomnaju dla adnaho čałavieka.
Nadsan zdoleŭ zrabić jakasnyja j natchnionyja pierakłady vielizarnaha korpusu tekstaŭ liturhičnaje tradycyi Ŭschodniaha Chryścijanstva, sam skłaŭ słužby biełaruskim śviatym i na vialikija biełaruskija śviaty (Słužba pra pamnažeńnie lubovi, Słužby da śviatych Eŭfrasińni Połackaj i Kiryły Turaŭskaha). Jon byŭ pieršym śviatarom u śviecie, jaki pačaŭ systematyčna ŭžyvać biełaruskuju movu ŭ bahasłužeńni.
Jak minimum dva dziesiacihodździ jon byŭ adzinym čałaviekam, chto štodnia (!) liturhična maliŭsia za Biełaruś i pa-biełarusku.
Malitoŭnik «Hospadu pamolimsia» (Miensk, 2002) staŭsia jak aficyjnym tekstam nabaženstvaŭ Biełaruskaje Hreka-Katalickaje Carkvy.

Jon staŭsia pieršym čałaviekam z Zachodniaha śvietu, chto pryjechaŭ u Biełaruś paśla Čarnobylskaj avaryi z hruzam lekaŭ dla achviaraŭ radyjacyi. Heta byŭ jahony pieršy vizyt na Baćkaŭščynu paśla vajny. Jon utvaryŭ Kamitet dapamohi achviaram radyjacyi, jeździŭ pa ŭsim śviecie i dzie moh vystupaŭ u druku dy na telebačańni z apoviedami pra trahiedyju Biełarusi — i ludzi adhukalisia. U vyniku ŭtvaryłasia niekalki samastojnych arhanizacyjaŭ, jakija — užo biez udziełu ajca — dapamahajuć biełarusam pieraadolvać nastupstvy Čarnobylu.

Ajciec Alaksandar zastajecca samym zapatrabavanym biełaruskim śviatarom u śviecie. Štohod na Kalady j Vialikdzień biełaruskija radyjnyja redakcyi dy hazety prosiać jaho pra kazani — zaŭsiody hłyboka duchoŭnyja, źmiastoŭnyja i pa‑čałaviečamu ciopłyja.

Jahonaja navukovaja biblijahrafija składajecca ź dźviuch z pałovaj sotniaŭ publikacyjaŭ. Dziakujučy nadzvyčaj šyrokaj aśviecie i vałodańniu mnohimi movami jon razbłytaŭ mnohija navukovyja zahadki. Tak, Nadsan byŭ badaj adziny, chto moh na padstavie Kapenhahienskaje Paschalii vyznačyć hod vydańnia Skarynavaje «Małoj padarožnaj knižki» — 1522, a nie 1523—1524, jak pisali dahetul. Jon «rasčytaŭ» al‑kitaby biełaruskich tataraŭ dy ŭvioŭ ich u suśvietny navukovy ŭžytak, zapačatkavaŭšy takim čynam biełaruskuju kitabistyku.

Jon viedaje na pamiać usie biełaruskija drukarni ad časoŭ Skaryny da XX stahodździa i moža apavieści, chto, što i jak u ich vydavaŭ i jakija biełaruskija asablivaści byli ŭ tych knihach. Jahonaja praca pra Kiryłu Turaŭskaha dahetul zastajecca najlepšym analizam žyćcia, słužeńnia j tvorčaści hetaha samaha jarkaha biełaruskaha śviatoha j piśmieńnika.

Jon zładziŭ šerah mižnarodnych kanferencyjaŭ pa roznych aspektach biełarusistyki, u tym liku pryśviečanuju 1000-hodździu Chryścijanstva ŭ Biełarusi (1988). Aktyŭna supracoŭničaŭ z navukovym anhielska-biełaruskim tavarystvam, čytajučy lekcyi dy drukujučy artykuły ŭ časopisie «Journal of Byelorussian Studies», chryścijanskim časopisie «Božym šlacham», «Vieśniku biełaruskaha katalickaha dušpastyrstva», jaki sam i vydavaŭ.

Apošnija hady a.Alaksandar pryśviaciŭ daśledavańniu historyi biełaruskaha Chryścijanstva XX st. (knihi «Biskup Česłaŭ Sipovič: Śviatar i biełarus», pa-biełarusku (2004) i pa-anhielsku (2007), «Pro patria aliena: Klaštar biełaruskich ajcoŭ maryjanaŭ u Drui» i «Kniahinia Radzivił i sprava adradžeńnia Unii ŭ Biełarusi» (abiedźvie 2006)).

Sioleta navukovaja dziejnaść ajca Alaksandra budzie adznačanaja hanarovym Daktaratam, jaki daje jamu ŭ Vilni Eŭrapiejski humanitarny ŭniversytet.

ID

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0