30 traŭnia ŭ Połacku źjaviŭsia pomnik jašče adnamu kniaziu — Andreju Połackamu.
Jon pastaŭleny ŭ nievialikim dvary la skryžavańnia vulic Nižnie-Pakroŭskaj i Enhielsa. Heta ŭžo treciaja asoba kniaskaha rodu paśla Usiasłava Bračysłavaviča i Pradsłavy Śviatasłavaŭny (Sv.Jeŭfrasińni). Pieršych dvaich pradstaŭlać nie treba, ale čym tak zasłužyŭsia pierad horadam Andrej Połacki?
U jakaści abhruntavańnia kažuć, što heta apošni połacki kniaź. Adnak Andrej atrymaŭ hety pasad nie ŭ spadčynu, ale pryniaŭ z ruk vialikaha kniazia litoŭskaha, faktyčna vykonvaŭ abaviazki namieśnika.
Andrej, pry naradžeńni Vihund, byŭ starejšym synam Alhierda. Napačatku jon kniažyŭ u Pskovie. Jak baćka staŭ vialikim kniaziem, Andrej byŭ pryznačany ŭ Połack. Pskavičy aburylisia, što kniaź źjechaŭ, pazbavili jaho pasadu. Heta vyklikała dziesiacihadovy połacka-pskoŭski ŭzbrojeny kanflikt.
Paśla prychodu da ŭłady Jahajły Andrej uzbuntavaŭsia, źbieh u Pskoŭ. Na zahad maskoŭskaha kniazia vajavaŭ harady VKŁ Trubčeŭsk i Staradub. I narešcie, na maju dumku, vyznačalnaja pryčyna ŭstalavańnia pomniku: na Kulikovym poli Andrej byŭ na «pravilnym» baku i baraniŭ Maskvu ad Mamaja.
Paśla, nie majučy resursaŭ dla zmahańnia ź Jahajłam, jon pieradaje kryžakam Połackaje kniastva, kab ad ich imia kiravać u Połacku. Aprača taho, zmaŭlajecca z kniaziem smalenskim Śviatasłavam i ŭ 1386 h. razam ź im žorstka niščyć Połackuju ziamlu. Kaalicyja paciarpieła parazu, Andreja ŭviaźnili, jon źbieh, dabraŭsia da Pskova, dzie ŭ treci raz zaniaŭ pasad. Urešcie, zamiryŭsia z kniaziem Vitaŭtam. Zahinuŭ u bitvie z tatarami na Vorskle (1399).
Čamu mienavita kniaziu Andreju pastaŭleny pomnik? Jak alternatyvu varta b było rahledzieć chacia b kandydaturu druhoha Alhierdaviča, Śvidryhajły. Pry im Połack na karotki čas viarnuŭ status stalicy Vialikaha kniastva Ruskaha, a mieścičy nabyli volnaści. Pravy hetyja ŭ ich nie advažylisia adniać nastupnyja vialikija kniazi, i toje stałasia hruntam dla raźvićcia horadu až da nabyćcia ŭ 1498 h. Mahdeburhskaha prava.
