Uładalniki tvorčych prafiesijaŭ: kinascenarysty, aktory, televiadoŭcy, litaratary i rekłamniki, padaduć na našym sajcie svaje 10 załatych praviłaŭ, jakich jany trymajucca i jakimi kirujucca ŭ svaim ramiastvie. Pieršym zaprašaŭ zazirnuć pa toj bok rampy dramaturh i kinascenaryst Andrej Kurejčyk. Ciapier nastupiŭ čas adkryćciaŭ dla žurnalista Viktara Marcinoviča.
1. Być žurnalistam — złačynstva. Pamiataj pra heta. Padrychtujsia da taho, što ciabie buduć nienavidzieć niezaležna ad taho, kolkim ludziam ty dapamoh, kolkich vyciahnuŭ z turmy, kolkim ty raskryŭ vočy na miarzotnikaŭ, złodziejaŭ, pałachliŭcaŭ. Pryzvyčajsia da dumki, što być milicyjanieram — pačesna, być kantraloram — prestyžna, być žurnalistam — hańba. Pastarajsia, kab tvaje dzieci nie vyhadavalisia žurnalistami.
2. Iściny nie isnuje (Horhij). Łyžki nie isnuje (Nea). Žančyny nie isnuje (Łakan). Zamiest iściny jość praŭdapadobnaja interpretacyja. Kali čałaviek kaža, što ty schłusiŭ, heta aznačaje, što tvaja interpretacyja nie supadaje ź jaho chłuśnioj. Kali ŭ artykule ŭžytaje słova «iścina», dyk heta — prapahanda.
3. Žurnalistyka pačynajecca tam, dzie zaviaršajecca prapahanda. Litaratura pačynajecca tam, dzie zaviaršajecca žurnalistyka. Fiłasofija pačynajecca tam, dzie zaviaršajecca litaratura. Śpis možna praciahvać da biaskoncaści. Hałoŭnaje — nie zajmajsia prapahandaj. Zapomni: za kaho ty ahituješ, pastupiać z taboj pa‑śvinsku.
4. Budź subjektyŭny, pakolki abjektyŭnaść — sutnaść pierakanaŭča vykładzienaj subjektyŭnaści. Raźbiarysia, što dobra i što błaha dla ciabie asabista, i rabi tak, kab jak maha bolš čytačoŭ z taboj pahadziłasia.
5. Nie davaj viery nikomu. I jašče raz: nie davaj viery nikomu.
6. Navučysia abo chutka biehać, abo adpracuj dobry pravy chuk. Zaŭsiody bi pieršym, celsia ŭ pieranośsie abo nižnujuju skivicu. Nikoli nie zvani ŭ milicyju. Kali ich było niekalki — znajdzi i daj im rady paasobku.
7. Nikoli nie znajomsia asabista z tymi, pra kaho dumaješ i pišaš drenna: jany ž vyjaviacca pryjaznymi i ŭśmiešlivymi chłopcami, što lubiać kotačak i ciamiać u kłasičnaj muzycy. Toj fakt. što jany pry hetym robiać niejkaje paskudstva ci hłupstva, chutka adsuniecca ŭ vašych adnosinach na druhi płan. Miarkuj pra ludziej pa ichnich spravach, a nie pavodle šyryni ichniaj uśmieški. Pra spravy možna daviedacca ź Internetu, znajomicca ž — nieabaviazkova. Kali ty nie moža napisać kiepska pra taho, chto robić paskudstvy abo hłupstvy, ty — bolš nie žurnalist. Kolki suviaziaŭ, hrošaj, siabroŭ ty by pry hetym nie mieŭ.
8. Padrychtujsia na tvaje prośby ab intervju zaŭždy i ŭsiudy pačuć «nie». Padrychtujsia da taho. što zdymać tut nielha navat u sielmahach. Usio, čym ty žyvieš parušaje partyzanski ład žyćcia ŭ hetym hramadstvie, dzie ludzi pa‑raniejšamu bajacca vydać hajdaraŭskuju Vajennuju Tajamnicu. Tvaja praca — myślić. Ich praca — maŭčać.
9. Nikomu nie kažy, što lubiš svaju prafiesiju bolš za žyćcio, što jana nadaraje ciabie vialikim daram — zaznavać emocyi i dzialicca imi. Što niama ničoha pryjemniej za toj momant, kali vakienca Word užo adčynienaje, a ŭ siaredzinie ciabie kipić łava ź cmianych adčuvańniaŭ, jakija zaraz prymuć formu słovaŭ. Maŭčy pra toje, što nie ŭjaŭlaješ siabie ni ŭ jakoj inšaj spravie, pakolki žurnalist pavodle svajho sutnaści — adviečny vandroŭnik, što błukaje pa prastorach čužych dyskursaŭ i dalokich krainaŭ.
10. Pry pieršaj nahodzie daviedajsia, jak pierakvalifikavacca ŭ kantralory abo milicyjaniery.
* * *
Viktar Marcinovič — namieśnik hałoŭnaha redaktara «Biełhaziety». Lektar EHU. Publicyst, piśmieńnik, vorah. Hałoŭnaje złačynstva pierad čałaviectvam zaklučajecca ŭ tym, što jon piša teksty. Pieršy tekst napisaŭ u 1995 hodzie na pieršym kursie žurfaka dla «Biełorusskoj diełovoj haziety», kab było čym płacić za navučańnie. Paśla hetaha za vydatnuju paśpiachovaść byŭ pieraviezieny na biaspłatnaje. Stul ad žurnalistyki pazbycca tak i nie ŭdałosia, niahledziačy na abaronienuju ŭ Vilni doktarskuju i raman, što maje vyjści nieŭzabavie. Čytaŭ Chadanoviča. Bačyŭ Akudoviča.
