Hazieta Administracyi prezidenta «Sovietskaja Biełoruśsija — Biełaruś siehodnia» ŭ čaćvier vyjšła z vialikim artykułam pra Kurapaty na pieršaj pałasie. Aŭtar materyjału — hałoŭny redaktar vydańnia Pavieł Jakubovič. Hazieta zaklikaje pakončyć sa «šmathadovym zmročnym śpiektaklem» admaŭleńnia praŭdy.
Artykuł vyjšaŭ napiaredadni Dziadoŭ — tradycyjnaha Dnia pamiaci prodkaŭ, na jaki, pa tradycyi, što ŭstanaviłasia ad kanca 1980-ch, ušanoŭvajecca i pamiać achviaraŭ savieckaha režymu.
Najpierš hazieta adnaznačna admiataje mierkavańni «artadoksaŭ», što «ŭ nas takoha być nie mahło». Jon nazyvaje «ŭrodlivymi mifami i kaščunstvam» słovy niekatorych «vidavočcaŭ», što ŭ Kurapatach mahli zabivać u vajnu hamburhskich jaŭrejaŭ, ci słovy kolišniaha staršyni KDB Šyrkoŭskaha ab tym, što ŭ BSSR pa prysudach «trojek» była rasstralanaja tolki adna žančyna.
«Historyki i inšyja znaŭcy ź ciarpieńniem tłumačyli chomkam niavierujučym, što pik rasstrełaŭ pryjšoŭsia na 1940 hod, kali z terytoryi Zachodniaj Biełarusi i Vilenščyny siudy pryvozili ludziej, jakich pa «kłasavych kryterach» ŭ Minsku pazbaŭlali žyćcia. Heta byli kamiersanty i palityki, čynoŭniki i sudździ, sialenie‑ziemleŭładalniki i fabrykanty. U Biełastoku, Vaŭkavysku, Hrodnie, Vilnie, im abviaščali pra nakiravańnie ŭ sibirskuju vysyłku. Ale ciahnik z zachadu išoŭ tolki da Minsku, zatym nakanavanych hnali «ŭ piešym paradku» z vakzała ŭ dvor turmy na Vaładarskaha…
Los «kłasava čužych elemientaŭ» užo byŭ vyrašany ŭ Maskvie, paviedamlena ŭ UNKVD zachodnich abłaściej i Vilenskaha opiersiektara, aśviačana podpisam niebažycharoŭ z usiesajuznaj łubianskaj «trojki» — kamisaraŭ Kabułava, Miarkułava i načalnika pieršaha śpiecadździełu majora HB Baštakova. Tak i było!» — piša «Sovietskaja Biełoruśsija».
Jana kaža, što pryjšoŭ čas zrazumieć dla ŭsich, niezaležna ad pohladaŭ, što «Kurapaty — heta trahičny ŭrok dla hramadstva: ahresiŭnyja daktryny, jakimi b vysakarodnymi jany nie byli, kali pryvodziać da hibieli ludziej — amaralnyja».
Tym nie mienš, «čas lečyć rany» i siońnia «novyja pakaleńni palitykaŭ užo nie niasuć adkaznaść za Kurapaty».
Nie abyšłosia biez ukołaŭ u bok apazicyi. «Usialakija śpiekulacyi na trahiedyi nie niasuć ničoha novaha, a tolki zdolnyja vyvieści hramadstva na novy vitok supraćstajańnia. Jaki, u kančatkovym rachunku, niaźmienna pryvodzić da novych Kurapataŭ. Siońnia jašče jość ludzi, jakija tryźniać «demakratyčnym trybunałam» i marać pra raspravu sa «stalinščynaj», jakaja ŭžo daŭno stała historyjaj. Jość i ludzi, jakija bačać budučyniu tolki ŭ minułym — nie dla ich pišucca hetyja radki, — jany ničoha nie zabyli, ale ničomu nie navučylisia», — kaža aŭtar.
Pry hetym jon łukavić, kali kaža, što «imiony ŭsich kataŭ viadomyja! Ale absalutna ŭsie achviary «čyrvonaha koła» na siońniašni dzień reabilitavanyja…» Dosyć zhadać imia Łarysy Hienijuš — dahetul nie reabilitavanaj i vykinutaj z padručnikaŭ.
«SB» uspaminaje vachtu moładzi pa abaronie Kurapataŭ u 2001 — 2002 hadach. «Junyja, haračyja vałanciory biasstrašna kłalisia pad kalosy raŭnadušnych hrejdzieraŭ, jakija pašyrali darohu, karyślivyja palityčnyja pravadyry ŭznačalvali kałony i pramaŭlali pałymianyja słovy, miascovyja žychary ładzili pad sosnami pikniki, enierhičnyja dzievałapiery ŭładkoŭvalisia pad šumok uźvieści ŭ «žyvapisnym miescy» (u Kurapatach!) vykštałconyja viły dla bahatych. Hłupyja i niačułyja padletki z navakolla raskopvali mahiły i łamali ustalavanyja dobraachvotnikami pamiatnyja kryžy», — i za hetym usim «moŭčki nazirała miascovaja ŭłada».
Cikava, a dzie ŭ hety čas byŭ sama «Sovietskaja Biełoruśsija»? Čamu nie padtrymlivała tych junakoŭ, što ŭ samyja lutyja marazy načavali ŭ Kurapatach, kab uročyšča nie było źniščana buldazierystami? Dy navat prosta nie paviedamlała pra tyja padziei niejtralna?
Taksama ŭ numary źmieščany «kruhły stoł» pa pytańniach Kurapataŭ. U im uziali ŭdzieł navukovy kiraŭnik miemaryjalnaj zony «Kurapaty» Maja Klaštornaja, palityk Andrej Klimaŭ, ksiondz Ihar Łašuk, zahadčyk centram Instytutu historyi Akademii navuk Mikałaj Śmiachovič i sam Pavieł Jakubovič. Jakubovič u im stavić pytańnie, što «kansiervavać siońniašniuju «samadziejnaść» taksama nie vielmi dobra». Heta pra toje, što ciapier Kurapaty majuć charaktar narodnaha, stychijnaha miemaryjału, a dahlad jaho kaardynuje Kansiervatyŭna-chryścijanskaja partyja BNF. Adnak inšyja ŭdzielniki kruhłaha stała jaho nie padtrymali. Maja Klaštornaja adnaznačna vykazałasia za ŭzmacnieńnie miemaryjalizacyi z zachavańniem siońniašniaha, ludskaha, unikalnaha charaktaru pomnika.
«Sovietskaja Biełoruśsija» piša: «Pryjšoŭ čas hučna i jasna skazać: Kurapaty — heta mohiłki, pryčym mohiłki, kali možna tak vykazacca, ahulnanacyjanalnaha maštabu… Na mohiłkach nie pryniata kročyć kałonami, śpiavać ci pavyšać hołas. Mohiłki prymušajuć być bolš dobrymi, zadumacca pra viečnaje i pamalicca ŭ dušy», — to bok tradycyjnaje šeście apazicyi ŭ Kurapaty na Dziady — heta taksama kaščunstva i palitykanstva, namiakaje aŭtar. Adnak hetyja drobnyja zakidy na adras niezaležnaha hramadstva majuć druhasnaje značeńnie proci hałoŭnych vyvadaŭ materyjału:
«U našaj krainie jość šmat vialikich i maleńkich miemaryjałaŭ, jakija źviartajucca nie tolki da hieraičnych, ale i da trahičnych momantaŭ ahulnaj historyi. Kurapaty ź imi ŭ adnym žałobnym šerahu».
Upieršyniu za časami Łukašenki najbujniejšaja dziaržaŭnaja hazieta nadrukavała praŭdzivy artykuł pra Kurapaty.Napeŭna, zaraz u Kurapatach pierastanuć łamać kryžy i łaŭki.
Jašče ŭ adnym histaryčnym pytańni biełaruskaje hramadstva dasiahnuła kansensusu. Dziela hetaha spatrebiłasia 20 hadoŭ nastojlivaści, a časam i achviarnaści niezaležnaha hramadstva.
