Anatol Žuk u pjesie «Pałačanka».
Na 61-m hodzie žyćcia raptoŭna pamior viadomy artyst teatru i kino, piśmieńnik, kinascenaryst Anatol Žuk.
Jak aktor u pamiaci teatrałaŭ Anatol Žuk zastaniecca najpierš svaim mudrym Važakom sa spektakla «Bembi» Jurja Mironienki na scenie Respublikanskaha teatru junaha hledača. U tym revalucyjnym uvohule dla biełaruskaha teatru spektakli Anatol byŭ i ašałamlalna plastyčnym, i psychalahična dakładnym, i publicystyčnym. Hetaja rola była jak kryk serca pra źniščalnaść sučasnaj cyvilizacyi, achviarami jakoj stanoviacca i pryroda, i čałaviečnaść. Hetuju temu jon budzie raźvivać i ŭ teatry, i ŭ svajoj litaraturnaj tvorčaści praz usio svajo žyćcio.
U roli Važaka vydatna spałučylisia i aktorskija, i čałaviečyja, i hramadzianskija pohlady tady jašče maładoha aktora. Navičok na staličnaj scenie, jaki pryjšoŭ z Babrujskaha teatru, vyjšaŭ na pieršyja roli. Jon byŭ adkryty dla eksperymentalnaj pracy, jakoj i vyznačaŭsia TIUH u druhoj pałovie 1970-ch hadoŭ.
Anatol lubiŭ svoj teatar i byŭ jamu addany zaŭsiody, navat tady, kali im kiravali nia vielmi talenavityja ludzi, kali spektakli rezka krytykavalisia,— kaža aktor i dyrektar Teatru junaha hledača Jury Kulik:
«Anatol da apošniaha svajho dnia chvalavaŭsia za los teatru ŭ suviazi z tym, što teatar idzie na rekanstrukcyju, što ŭžo nie pracuje ŭ svaim pamiaškańni. Jaho chvalavaŭ los teatru bolš za ŭsich. Jon zaŭsiody kazaŭ pra svoj teatar: heta — moj dom. TIUH sapraŭdy byŭ jahonym domam. Jon čałaviek teatru. Jon byŭ tvorčym čałaviekam, pracavaŭ na scenie addana. Kryŭdna, vielmi kryŭdna, što jaho nia stała. Nia ŭsie tak staviacca aktory da svajho teatru, jak staviŭsia da jaho Tola Žuk».
Sapraŭdy, Anatol byŭ u najvyšejšaj stupieni nieabyjakavym.
Kali adčuvaŭ talent režysera, dyk byŭ addany jamu da apošniaha. Tak było ź Jurjem Mironienkam i Andrejem Androsikam, jakich taksama rana zabrała śmierć.
Niazručnym ža jon stanaviŭsia dla šeraj režysury, jakoj u Teatry junaha hledača chapała. I tady jon išoŭ u boj suprać jaje, za mastactva. Naturalna, što biazdarnaść vajaŭničaja i pomślivaja. Najvialikšaja pomsta aktoru — nie davać jamu roli. Anatol pieražyvaŭ, ale nia rvaŭsia ŭdzielničać u drennych spektaklach. Tady jon pisaŭ.
Tak naradziŭsia cikavy biełaruski prazaik, paet, kinascenaryst.
Da lepšych tradycyjaŭ biełaruskaj prozy možna adnieści jahonuju knihu «Dzionnaje palavańnie na miesiac». Na ekranach krainy demanstrujecca film «Kadet», scenar jakoha Anatol napisaŭ pavodle svajoj apovieści «Pomsta matylkoŭ». My budziem čytać knihi Anatola Žuka, hladzieć jaho na kinastužkach, ale ŭžo nikoli nie pačujem jahony vybuchovy hołas sa sceny.
Anatol Žuk žyŭ pieradusim tvorčaściu — teatram, kino, litaraturaj. Jon tak i nie stvaryŭ siamji. Ale mieŭ šmat siabroŭ, pryjacielaŭ, prychilnikaŭ. Usim nam, siońnia vielmi ciažka. Kaža adzin z najbližejšych siabroŭ Anatola, dramaturh Alaksiej Dudaraŭ:
«Heta byŭ artyst, jaki pakłaŭ svajo žyćcio na scenu. Jon byŭ adzinoki, nikoha ŭ jaho nie było, akramia rolaŭ, hierojaŭ i jašče litaratury.
Uvohule tyja, chto zajmajecca mastactvam, vielmi ryzykujuć. Voś i Anatol rana pajšoŭ. U jaho jość vydatnaja rola Dabryni ŭ majoj pjesie «Pałačanka». Kali ja adznačaŭ svajo piacidziesiacihodździe, ja navat paprasiŭ u jaho dazvołu, kab na svajoj viečarynie syhrać hetuju rolu zamiest jaho. Ciapier užo, napeŭna, i spektakl adžyvie…»
U vieršach Anatola Žuka apošnich hadoŭ tema duchoŭnaj jednaści žyvych i miortvych rabiłasia adnym z asnoŭnych matyvaŭ. Chiba što ŭ pradčuvańni blizkaj śmierci Anatol napisaŭ hetyja radki:
- «Ja siarod vas daloka byŭ nia pieršy,
I nie apošni byŭ ja da ŭsiaho...
Žyćcio pračytana, niby Kupały vieršy,
I bolej mnie čytać niama čaho».
