Naprykancy minułaha tydnia nastaŭnica historyi siaredniaj škoły ź vioski Talka Puchavickaha rajona Natalla Iljinič u supravadžeńni načalnika rajonnaha adździeła adukacyi była vyklikana na razmovu da kiraŭnika Minskaha abłasnoha ŭpraŭleńnia adukacyi Taisy Danilevič.
Taisa Danilevič.
Pretenzij da majoj pracoŭnaj dziejnaści ŭ kabiniecie Danilevič ja nie pačuła, — raskazvaje Natalla Iljinič. — Ale što tam adbyvałasia!
Ja takoha ŭ svaim žyćci nie bačyła: kab tak kryčali na ludziej! Navat nie mahu padabrać słoŭ, kab heta pieradać.
U kabiniecie načalnika ŭpraŭleńnia znachodzilisia taksama jaje try namieśniki i sakratar. Usio adbyvałasia ŭ takoj abraźlivaj formie, što nie vieryłasia, što ja znachodžusia ŭ dziaržaŭnaj ustanovie.
Naprykład, ja razmaŭlała pa‑biełarusku, a spadarynia Danilevič pa‑rusku, pierakryŭlała maju movu.
Mnie adkryta było prapanavana napisać zajavu ab vychadzie z Partyi BNF, papiknuli tym, što my ładzim talkaŭski fiestyval — śviata falkłoru, paezii i bardaŭskaj pieśni. Ale ŭžo dva hady nam nie dazvalajuć jaho pravodzić.
Danilevič zahadnym tonam skazała mnie napisać zajavu ab vychadzie z palityčnaj partyi ci ŭ advarotnym vypadku pakłaści zajavu ab zvalnieńni sa škoły pa ŭłasnym žadańni.
Pry hetym ja pavinna była zrabić svoj vybar da 18 studzienia hetaha hoda. Taksama Danilevič abaviazała načalnika Puchavickaha RAA Šastakovu pryvieźci joj kopiju pratakoła partyjnaha schodu ab vyklučeńni mianie z partyi nie paźniej za 20 studzienia hetaha hoda.
— Vy — daŭni siabra partyi? Čamu mienavita zaraz uźnikła takaja situacyja?
— Padziei razhortvalisia nastupnym čynam. U kastryčniku ŭ našaj vioscy abjavili, što buduć abjadnoŭvać Talkaŭski sielski saviet z Błužskim. Adbyŭsia schod, na jakim prysutničali pradstaŭniki Puchavickaha rajvykankama. Amal adnahałosna žychary Talki prahałasavali suprać hetaha abjadnańnia i napisali zvarot u abłasny i rajonny saviet. Siarod padpisantaŭ była i ja. Tekst zvarotu my pastavili na sajt. I amal praź niekalki dzion z rajonnaha adździeła adukacyi prahučała prapanova zvolnić mianie z pracy. Akramia taho, kiraŭnik adździeła turyzmu napramiły boh prasiŭ zvolnicca i z pasady kiraŭnika krajaznaŭčaha hurtka, kazaŭ, što inakš jamu nie daduć pracavać. Z hurtka ja syšła, a ŭ škole situacyja atrymałasia cikavaja. 28 studzienia zakančvajecca moj pracoŭny kantrakt. 12 studzienia dyrektar škoły jaho praciahnuła jašče na hod, niahledziačy na toje, što ŭžo prahučała «prapanova» mianie zvolnić. A 15‑ha adbyłasia hetaja haniebnaja hutarka z Danilevič i zaraz ja nie viedaju, što budzie dalej.
— Z partyi vychodzić vy nie źbirajeciesia i zajavu ab zvalnieńni pisać nie budziecie?
— Pakul ja tolki napisała zajavu na imia prakurora Minskaj vobłaści z prośbaj pravieści prakurorskuju pravierku taho, što adbyłosia, i pryniać miery prakurorskaha reahavańnia, skiravanyja na abaronu maich zakonnych pravoŭ.
Sa škoły sychodzić nie źbirajusia. Pa‑pieršaje, ja vielmi lublu svaju pracu. Tamu paćviardžeńnie — hramaty, dypłomy, padziaki, jakija ja atrymlivała, u tym liku i z boku abłasnoha ŭpraŭleńnia adukacyi. U mai hetaha hoda ŭ padnačalenym spadaryni Danilevič časopisie «Adukacyja Minščyny» vyjšaŭ moj artykuł pra sistemu krajaznaŭstva ŭ škole, niekalki razoŭ mianie zaprašali ŭ Abłasny instytut raźvićcia adukacyi pravieści dla kaleh sieminar pa hetaj ža temie, maje vučni nie adnojčy pieramahali na respublikanskich i abłasnych krajaznaŭčych konkursach. U 2004 hodzie vyjšła maja knižka «Talka i navakolle», ja sa svaimi vučniami daśledavała faktyčna ŭsie baki žyćcia miascovych žycharoŭ. Za ŭsie 25 hadoŭ pracy ŭ Talkaŭskaj siaredniaj škole ja nie mieła nijakich dyscyplinarnych spahnańniaŭ.
Pa‑druhoje, ja adna vychoŭvaju dačku‑studentku. I vy možacie zrazumieć, što dla mianie aznačaje zastacca biespracoŭnaj.
Situacyja atrymałasia niepryhožaja, vielmi składanaja dla mianie ŭ maralnym płanie. Ja razumieju, što kali nie sydu, buduć cisnuć na dyrektara, a jana piensijonnaha ŭzrostu i zvolnić jaje vielmi prosta, buduć dziaŭbci škołu roznymi pravierkami… Ja — nie hieroj, a zvyčajny čałaviek, chaču zastacca na pracy, ale i hodnaść svaju taksama chaču zachavać. Dla mianie heta daražej. I usio ž chaču vieryć, što rozum, zdarovy sens pieramohuć…
***
Zvanok u Minabłvykankam
«Takija kamientaryi ja davać nie mahu»
Sapraŭdy, situacyja, pra jakuju raspaviała Natalla Iljinič, z katehoryi tych, pra jakija kažuć: «Takoha nie moža być». Niaŭžo ŭ nas čas sapraŭdy možna zvolnić z pracy čałavieka, prafiesijanalizm jakoha nie vyklikaje sumnieńnia, tolki za toje, što jon źjaŭlajecca siabram Partyi BNF? Partyi, jakaja aficyjna zarehistravana na terytoryi Biełarusi, adkryta pravodzić svaju dziejnaść, ładzić źjezdy? Biełaruski respublikanski sajuz moładzi albo hramadskaje abjadnańnie «Biełaja Ruś» taksama de‑iure nie dziaržaŭnyja struktury, ale ž nie zvalniajuć nastaŭnikaŭ z‑za členstva ŭ hetych strukturach, naadvarot, ustupleńnie ŭ hetyja arhanizacyi tolki vitajecca.
My vyrašyli adrasavać hetaje pytańnie načalniku Upraŭleńnia adukacyi Minabłvykankama Taisie Danilevič. Adnak u paniadziełak jana adsutničała na pracoŭnym miescy, znachodziłasia, jak patłumačyła sakratarka, na vyjaznym vykankamie. Pa mabilnym telefonie Taisa Ivanaŭna, spasyłajučysia na zaniataść, prapanavała patelefanavać svajmu pieršamu namieśniku Mikałaju Kulašu. Jon taksama prysutničaŭ na piatničnaj razmovie z nastaŭnikami. Adnak spadar Kuleš ad kamientaryja admoviŭsia.
— Vam treba razmaŭlać z načalnikam. Takija kamientaryi ja davać nie mahu, — zaŭvažyŭ jon.
Pakolki čynoŭniki ad adukacyi Minabłvykankama pastavili Natallu Iljinič u žorstkija ramki: da sierady 20 studzienia jana pavinna pryniać rašeńnie,
«Narodnaja Vola» vyrašyła nadrukavać hety materyjał, nie atrymaŭšy kamientaryj Taisy Danilevič. Mahčyma, hazietnaja publikacyja dazvolić znajści pravilnaje vyjście z dadzienaj situacyi, nie stvaryć jašče adzin haniebny precedent u sistemie biełaruskaj adukacyi. Adnak pazicyju Taisy Danilevič my hatovy vysłuchać u luby momant i nadrukavać u haziecie.
Reakcyja
Partyja BNF adrazu adreahavała na situacyju, jakaja skłałasia vakoł šaści nastaŭnikaŭ Minskaj vobłaści. Na sajcie partyi źjaviłasia zajava, u jakoj śćviardžajecca:
«My ŭhladajem u pavodzinach T.Danilevič vidavočnaje i demanstratyŭnaje parušeńnie zakanadaŭstva krainy. My bačym prykmiety parušeńnia:
— art. 4, 5, 33 i 36 («Kožny maje prava na svabodu abjadnańnia») Kanstytucyi Respubliki Biełarusi;
— art. 3 Zakona «Ab palityčnych partyjach» («Prynaležnaść abo nieprynaležnaść hramadzianina nie mohuć słužyć padstavaj dla abmiežavańnia jahonych pravoŭ i svabod»);
— art. 14 Pracoŭnaha kodeksa Respubliki Biełarusi («Dyskryminacyja, h. zn. abmiežavańnie ŭ pracoŭnych pravach… u zaležnaści ad… palityčnych pohladaŭ, udziełu ci niaŭdziełu ŭ prafsajuzach ci inšych hramadskich abjadnańniach, … zabaraniajecca»);
— art. 45 Zakona «Ab adukacyi» («Ustanova adukacyi niasie… adkaznaść za: … parušeńnie pravoŭ i svabod… rabotnikaŭ ustanovy adukacyi»);
— art. 194 («Pieraškoda zakonnaj dziejnaści hramadskich abjadnańniaŭ») i art. 199 Kryminalnaha kodeksa («Parušeńnie zakanadaŭstva ab pracy»).
Akramia taho, źviestki pra partyjnuju prynaležnaść nie fiksujucca ŭ pracoŭnym spravavodstvie i adnosiacca da pryvatnych, h.zn. T.Danilevič apieryravała niezakonna sabranymi źviestkami.
U suviazi z vykładzienym
1. vykazvajem biezumoŭnuju salidarnaść z Natallaj Iljinič, Mikołam Leščunom, usimi nastaŭnikami i dekłarujem usiemahčymuju padtrymku i dapamohu ŭ abaronie ichnich zakonnych pravoŭ;
2. zaklikajem inšych nastaŭnikaŭ da prafiesijnaj salidarnaści z kalehami. Heta asabliva važna napiaredadni kampanii miascovych vybaraŭ, kali ŭłady źbirajucca znoŭ vykarystać nastaŭnikaŭ dla zapaŭnieńnia składu vybarčych kamisij i pastavić ich pierad vybaram, ci ŭdzielničać u masavych falsifikacyjach vynikaŭ hałasavańnia;
3. ličym padziei 15 studzienia ŭ Minskim abłasnym upraŭleńni adukacyi prajavaj hrubaha cisku na siabroŭ demakratyčnych partyj jak mahčymych udzielnikaŭ miascovych vybaraŭ. U suviazi z hetym zajaŭlajem ab zaviedamaj niedemakratyčnaści hetaj kampanii i nieadpaviednaści jaje standartam ABSIE i infarmujem pra heta kampietentnyja mižnarodnyja struktury;
4. Partyja BNF patrabuje nieadkładnaha zvalnieńnia T.Danilevič z pasady zahadčycy Minskaha abłasnoha ŭpraŭleńnia adukacyi za hrubaje parušeńnie piedahahičnaj i kiraŭnickaj etyki, a taksama inicyiruje zvarot u orhany prakuratury z patrabavańniem rasśledavańnia faktaŭ demanstratyŭnaha parušeńnia spadaryniaj Danilevič pałažeńniaŭ Kanstytucyi i šerahu zakonaŭ Respubliki Biełaruś.
