Pra vyniki V fiestyvalu siaredniaviečnaj kultury «Navahradski zamak — 2010» i budučyniu nastupnych festaŭ raskazvajuć jaho arhanizatary i ŭdzielniki.
Piaty pa liku fest «Navahradski zamak» adbyŭsia paśla čatyrochhadovaha vymušanaha pierapynku. Jon dvojčy pieranosiŭsia ŭ 2008 i 2009 hadach z-za niastačy hrošaj. Ad papiarednich festaŭ sioletni adroźnivaŭsia šeraham novaŭviadzieńniaŭ. Mierapryjemstvy na zamčyščy byli płatnyja. Tak, tancy dla dziaciej kaštavali 2 tys. rubloŭ, śpiektakl krakaŭskaha baletu — 20, a rycarskija bai — 10 tys.
Na hałoŭnaj scenie pieravažała niefarmatnaja dla siaredniaviečnaha fiestyvalu muzyka — narodnyja kalektyvy, rok-hurty i arkiestr pad kiraŭnictvam Finbierha. Źviedaŭ fest i niebiassprečnyja novaŭviadzieńni ŭ płanie biaśpieki — śviatočnyja placoŭki byli abharodžanyja turnikietami, uvachody na ich abstalavali punktami dohladu.
I ŭsio ž śviata adbyłasia. Na fiestyval, pryśviečany 600-hodździu Hrunvaldskaj bitvy, pryjechali tysiačy haściej. Upieršyniu fest naviedali pradstaŭniki ŭładaŭ vysokaha ŭzroŭniu — ministr kultury Pavieł Łatuška, kiraŭnik Hrodzienskaha abłvykankama Siamion Šapira, staršynia Hrodzienskaha abłsavieta deputataŭ Andrej Navumovič. Byli i pasły susiednich krain.
Pra vyniki V fiestyvalu siaredniaviečnaj kultury «Navahradski zamak — 2010» i budučyniu nastupnych festaŭ «NN» pahutaryła ź jaho arhanizatarami i ŭdzielnikami.
«Palaki ŭ čerhach stajać»
Adzin sa stvaralnikaŭ fiestyvalu ŭ Navahradku Ihar Michno patłumačyŭ, čamu za ŭvachod na zamak stali brać hrošy. «Heta naturalny praces raźvićcia fiestyvalu. Usio patrabuje vydatkaŭ, a kab arhanizavać štości prystojnaje, treba vialikija hrošy». Pry hetym sp. Michno pryvioŭ u prykład susiedniuju Polšču, dzie, pa jaho słovach, padobnyja mierapryjemstvy daŭno ŭžo nie biaspłatnyja.
«Tam kab tolki pabačyć na svaje vočy tahačasny pobyt rycaraŭ, ramieśnikaŭ i h.d., treba zapłacić. I palaki płaciać, pa sto mietraŭ čerhi stajać. A ŭ nas na pieršych fiestyvalach usio było za tak». Canu kvitkoŭ jon ličyć prymalnaj.Što da źmieny muzyčnaha farmatu, to tut Ihar Michno pryncypova vystupaje za muzyku siaredniaviečča.
«Raniej ja asabista składaŭ śpis kalektyvaŭ, najbolš adpaviednych duchu festu, i prapanoŭvaŭ jaho inšym arhanizataram. Hetym razam kancertnaj prahramaj apiekavałasia Ministerstva kultury, jakoje daručyła spravu režysioru Moładzievaha teatru estrady Viačasłavu Paninu». Sp. Michno pierakanany, što nastupnym razam fiestyval vierniecca da raniejšaha farmatu.
Režysior Viačasłaŭ Panin u svaju čarhu patłumačyŭ, što jon pryvioz u Navahradak akurat hurty, što vykonvajuć siaredniaviečnuju muzyku, a narodnyja kalektyvy, miascovyja rok-hurty i arkiestr Finbierha zaprašaŭ rajvykankam. «Tak vyjšła jašče i tamu, što na hetyja vychodnyja ładziŭsia jašče adzin fest u Kamiancy i šerah mienšych łakalnych mierapryjemstvaŭ. Voś kalektyvy, što mahli b vykanać «farmatnuju» muzyku, i paraściarušvalisia pa festach. Usie čamuści vyrašyli adznačyć Hrunvald ciapier, a nie 15 lipienia».
«Ładzić načleh na zamku było niapravilna»
Mastak Aleś Puškin — stały ŭdzielnik navahradskaha fiestyvalu. Pa jaho nazirańniach, mižnarodny farmat mierapryjemstva zvuziŭsia, asabliva, kali paraŭnoŭvać ź pieršym festam. Niama ŭžo taho pieršaha impetu ŭ haściej dy ŭdzielnikaŭ. Usio chilicca ŭ bok kamiercyi. Razam z tym, kaža mastak, heta śviedčyć pra realistyčnuju acenku festu jaho arhanizatarami i ŭdzielnikami. «My ŭsie da jaho pryvykli i prosta pryjazdžajem siudy adpačyć, pabačyć znajomych». Sp. Puškin pachvaliŭ miascovuju ŭładu za dobruju padrychtoŭku mierapryjemstva, adznačyŭšy tolki chiby ŭ arhanizacyi namiotavaha miastečka dla haściej u Sialcy, dy rycarskaha stanu na zamčyščy. «Usio ž zamak — heta pomnik, tamu ładzić tam načleh było niapravilna». Mastak paškadavaŭ pra adsutnaść na feście Valera Ziankieviča z Brasłaŭskaha muzieja. Zatoje była batlejka Pana Skirhajły, jakaja «prademanstravała ŭzrovień, jakomu varta pavučycca akademičnym teatram».
U lubym vypadku, upeŭnieny Aleś Puškin, «Navahradski zamak» — heta naš najlepšy siaredniaviečny fest. Kali jaho aceńvać pa piacizorkavaj sistemie, to jon spraviadliva zasłuhoŭvaje ŭsie piać.Bo heta stalica VKŁ i Mindoŭh, i prosta niepieradavalnaja atmaśfiera.
Dažynki z histaryčnym adcieńniem
Mastak z Navahradčyny Siarhiej Jemieljanovič nie biez radaści adznačyŭ, što na fiestyvali stała mienš milicyi. Ale i zvyčajnych haściej taksama — vyhladaje, što ludzi najelisia padobnych śviataŭ.
Błohierka ku_palinka ŭ svaim dziońniku piša:
«Mušu śćvierdzić, što fest zaniapaŭ. Na haradskoj płoščy śpiavali niejkija samadziejnyja hurty ź psieŭdanarodnymi pieśniami i plaskami. Zamiest horadu majstroŭ stajali pałatki z šašłykami, sałodkaj vataj i papkornam».Pra kamiercyjalizacyju śviata jana dadaje: «Kali ŭžo chacieli zarabić hrošy, to mahli zrabić histaryčnyja «atrakcyjony»: pastralać z łuka, arbaleta, pakatacca na koniach, prymierać i sfatahrafavacca ŭ siaredniaviečnym stroi i niešta nakštałt hetaha. Heta b nadało festu atmaśfiery histaryčnaha śviata. A tak vyhladała na Dažynki z histaryčnym adcieńniem».
Łatuška pryhadaŭ praročyja słovy
Na fiestyval u Navahradku pryjechała bolš za 30 tysiač haściej, zarehistravalisia kala čatyrochsot udzielnikaŭ rycarskich kłubaŭ ź Biełarusi, Litvy, Polščy, Ukrainy, Čechii i Rasii, paviedamili ŭ adździele kultury Navahrudskaha rajvykankama. Padrychtoŭka i praviadzieńnie fiestyvalu abyšłasia ŭ 250 miljonaŭ rubloŭ ($80 tys.), 160 miljonaŭ ź jakich vydzielili ź biudžetu.
Fiestyval maje viarnucca da raniejšaha farmatu: jon budzie ładzicca raz na dva hady, na im budzie vykonvacca tolki siaredniaviečnaja muzyka i tancy. Kali ž fest vyjdzie za ramki łakalnaha mierapryjemstva i atrymaje abłasnoje finansavańnie, jon iznoŭ stanie biaspłatnym dla haściej, zapeŭnili ŭ Navahrudskim rajvykankamie.
Adkryvajučy fest, Siamion Šapira adznačyŭ, što 600 hod tamu «raz i nazaŭsiody, a kali kazać pravilna, to na 500 hod byli advučanyja ahresary chadzić z pachodami na našyja ziemli». Vystupaŭ kiraŭnik vobłaści pa-rasijsku. Pavieł Łatuška pryhadaŭ praročyja słovy pra toje, što narod, jaki nie pamiataje svajoj historyi, nie maje budučyni. Ministr padkreśliŭ, što biełarusy pamiatajuć usie svaje pieramohi: i 600-hadovaj daŭniny, i 65-hadovaj.
