«Ja spadziajusia, što znajomstva kanadcaŭ ź biełaruskaj kulturaj i litaraturaj uzbahacić kanadskuju kulturu. Voś dziela hetaha ja tut».Tak kaža pra svaju samaaddanuju dziejnaść na čužynie emihrantka ź Biełarusi, šyroka viadomaja ciapier u biełaruskim zamiežžy i na Baćkaŭščynie biełaruskaja mastačka, dyzajnier, piśmieńnica Iryna Varabiej z Taronta.
Svoj dadzieny Boham talent i mastacki hust Iryna najbolš jarka vyjaviła ŭ mastactvie vyšyvanki. Jana zdoleła pakazać, što vyšyvanka moža być nie tolki ramiastvom, ale i tvoram vysokaha mastactva. Iryna źjaŭlajecca siabram Tarontaŭskaj hildyi vyšyvalnic i Kanadskaj asacyjacyi vyšyvalnic.
U Taronta štohod pravodzicca najbujniejšy ŭ śviecie fiestyval rukadziella CreativFestival, na jaki źjazdžajucca mastaki, dyzajniery, kamiersanty z usiaje Amieryki i Jeŭropy. Iryna kaža, što zaŭsiody starałacia nie prapuścić takuju padzieju i była tam kožny hod u jakaści naviednicy. Ale na čarhovym fiestyvali, jaki prachodziŭ u Taronta 17–19 kastryčnika 2009, jana ŭpieršyniu brała ŭdzieł u forumie jak niepasrednaja ŭdzielnica,
A Needle Pulling Thread, hetaje vydańnie jana i pradstaŭlała na Fiestyvali.
I najbolš važna toje, što kalekcyja vyšyvanak Iryny vystaŭlałasia pad jaje piersanalnym brendam Spirit of Belarus («Duch Biełarusi»).
Usie pracy Iryny zasnavanyja na biełaruskich vobrazach i tradycyjnych arnamientach. Jana nie tolki vyšyvaje, ale i sama raspracoŭvaje schiemy, pa jakich robiacca vyšyŭki. Zvyčajna, vyšyvalnicy karystajucca hatovymi schiemami, jakija možna nabyć u kramach. Irynu niepakoiła toje, što ŭ hetych kramach možna pabačyć schiemy na roznyja siužety, ale siarod ich niama ničoha biełaruskaha, chacia vyšyvanka źjaŭlajecca charakternaju asablivaściu biełaruskaj kulturnaj tradycyi. Jana maryć pra toje, kab biełaruskaja tema nabyła papularnaść siarod vyšyvalnicaŭ, ale dziela hetaha, na jaje dumku, treba stvaryć ustojlivy vizualny biełaruski vobraz, i im całkam moža stacca biełaruskaja tradycyjnaja simvolika.
Ciapier mastačka pracuje nad tym, kab zrabić svoj brend bolš papularnym, i ŭ jaje heta paśpiachova atrymlivajecca dziakujučy publikacyjam pra jaje tvorčaść na staronkach zhadanaha vyšej časopisa A Needle Pulling Thread. Iryna prapanuje kanadskim majstrycham biełaruski dyzajn dla vyšyŭki, kab dałučyć jaho da razmaitaści kanadskich stylaŭ.
U viasnovym vypusku časopisa za hety hod Irynin prajekt byŭ padadzieny pad zahałoŭkam Ripples on Water, a Spring («Kruhi pa vadzie. Krynica») z takim kamientarom: «U hetym prajekcie majstrychi mohuć pasprabavać svaje ihołki ŭ biełaruskaj vyšyŭcy, u tradycyjnych stylach ź Biełarusi. Hrafičny, hieamietryčny ŭzor hetaj raboty nahadvaje nam mudrahielistaść tkanych pościłak dy pryhažość habielenaŭ
Iryniny pracy vykananyja nie tolki ŭ technicy «kryžyk»; jana zasvojvaje inšyja techniki i sprabuje našyja biełaruskija ŭzory «pierakłaści» ŭ hetyja inšyja techniki. «Kruhi pa vadzie» vykananyja ŭ technicy «čatyrochstopnaha barhieła». U jaje jość raboty ŭ styli «nitahrafiki» (Needlepoint), jość rabota ŭ novaj technicy «vynitavańnia» (String Art). «Nitahrafika» i «vynitavańnie» — heta ŭłasnyja vynachodnictvy mastački, nazvy jakich jana taksama sama prydumała. A voś «čatyrochstopny barhieła» — tut nie tolki termin, ale i techniku novuju prydumała sama Iryna i hetym kanadki i zacikavilisia, u hetym jakraz i jość elemient tvorčaści ŭ vyšyŭcy.
U nastupnym, užo letnim vypusku časopisa kanadcy padali novy prajekt Iryny Home Sens («Utulnaść chaty»). «Home Sense» — heta pano z žyćciaradasnym trypcicham, temaju jakoha źjaŭlajecca tradycyjnaja azdoba ŭnutranaha dyzajnu biełaruskaj chaty, jakaja stvaraje ŭtulnaść i atmaśfieru vysokaj duchoŭnaści čałaviečaha žyćcia ŭ joj. A ŭ bolš ahulnym sensie — heta tema Biełarusi i jaje nacyjanalnaj admietnaści. Da prajektu padadzieny adpaviedny kamientar: «…Narod hetaj krainy byŭ nazvany „biełym“ za lubimy koler svaich adzieńniaŭ. Biełarusy nie farbavali svaich damatkanych vyrabaŭ, im padabaŭsia naturalny vyhlad rodnaha ilnu, jaki, čym bolej jaho myli, tym bialejšym rabiŭsia. Adno što jany ŭpryhožvali svaje biełyja adzieńni dy pościłki čyrvonaj vyšyŭkaj. Bieły dy čyrvony kolery, što praz stahodździ zachoŭvalisia ŭ tradycyjnaj vyšyŭcy, zrabilisia dla biełarusaŭ składnikam ich nacyjanalnaha bahaćcia, što i pradstaŭlena ŭ ichnym nacyjanalnym ściahu».
Redakcyja časopisa A Needle Pulling Thread paviedamiła svaim čytačam, što ŭ vosieńskim numary buduć źmieščanyja novyja pryvabnyja schiemy vyšyvanak u technicy nitahrafiki ad Iryny Varabiej.
Sama Iryna tak aceńvaje svaje padadzienyja u hetym salidnym vydańni prajekty pad admysłovym biełaruskim brendam Spirit of Belarus:
«Maje raboty — heta tolki sproba pieršaj vyviedki ŭ hetym mory sučasnaha vyšyvalnaha mastactva, ułučeńnia ŭ jaho biełaruskaj admietnaści, kab śviet jaje zaŭvažyŭ, acaniŭ, pryniaŭ u svaju supolnaść. Ja viedaju, što za mnoj pryjduć inšyja, bolš talenavityja, tvorčyja, maładyja i dziorzkija i daviaduć śvietu, što vyšyvalnickaja Biełaruś žyvie. Joj jość što pakazać: cudoŭnyja pa pryhažości, fantastyčnyja pa składanaści, mudrahielistyja dy zahadkavyja i ŭ toj ža čas aśviečanyja ŭsim duchoŭnym žyćciom našych prodkaŭ — našy biełaruskija arnamienty. Tut biaźmiežnaje pole dla daśledavańniaŭ navukoŭcaŭ, a nam, majstrycham (majstram), — dla natchnieńnia dy realizacyi svaich tvorčych pamknieńniaŭ.
Davajcie padymiem naš brend tak vysoka, kab jaho sapraŭdy było vidać adusiul!»
Varta adznačyć, što zamiežny śviet užo mieŭ mahčymaść acanić pryhažość biełaruskaha vyšyvalnictva, i siońnia šmat chto, naprykład, z amierykancaŭ maje ŭ siabie doma padoranyja im biełarusami vyšyvanki i azdoblenyja vyšyvanymi biełaruskimi ŭzorami pobytavyja rečy, zroblenyja talenavitaju
Iryna Varabiej źviartajecca z zaklikam zachavać i padtrymać zroblenaje ŭ biełaruskim zamiežžy da biełaruskich majstrych i na Baćkaŭščynie, dzie mastactva vyšyvanki hod za hodam prychodzić u zaniapad, nie šanujecca i nie padtrymlivajecca moładździu. Ja naležu da paślavajennaha pakaleńnia i mnie daviałosia raści na Baćkaŭščynie tady, kali jašče byli žyvyja tradycyi vyšyŭki, tkactva. Razam z maci ja siadała za krosny, sukała ceŭki, farbavała nitki. Pamiataju, što majoj najbolšaju maraju tady było navučycca vyšyvać «kryžykam» dy «hładździu», a najbolš mnie chaciełasia kupić u kramie nie cukierki-«padušački», a roznakalarovyja nitki muline dla vyšyŭki. Ci jość siońnia ŭ Biełarusi dziaŭčaty, što majuć takija mary? Adhukniciesia i padtrymajcie tuju navatarskuju pracu, jakuju raspačała ŭ dalokaj Kanadzie talenavitaja biełaruskaja mastačka, kab našu z vami Baćkaŭščynu paznavali ŭ šyrokim śviecie i kab my ŭzbahacili suśvietnuju kulturu svaimi nacyjanalnymi zdabytkami.
Bolš šyrokuju infarmacyju pra Irynu Varabiej i jaje pracy možna pahladzieć u internecie na jaje asabistym sajcie i na sajcie nazvanaha ŭ artykule časopisa
