Na hetym tydni rada pa pytańniach historyka-kulturnaj spadčyny pry Ministerstvie kultury zaćvierdziła prajekt budaŭnictva ŭ Babrujskaj krepaści ladovaha pałacu. Ale pry ŭmovie, što histaryčny pomnik, jakomu chutka budzie 200 hadoŭ, zachavajecca. A ŭ hetym jość sumnievy.
— Na žal, aŭtary prajektu zrabili padychod da pałacu tak, što źniščajecca histaryčnaja architektura vałoŭ, – raskazaŭ «Kamsamołcy» Armien Sardaraŭ, dekan architekturnaha fakultetu BNTU. – Jak architektar ja śćviardžaju, što novy budynak možna lohka ŭpisać u najaŭnaje architekturnaje asiarodździe. My budziem damahacca, kab pryhažość fartyfikacyjnych padubovaŭ zachavali. Novyja pamiaškańni Łuŭra byli pabudavanyja ŭ dvary hetaha histaryčnaha pomnika. Usio zroblena nastolki dalikatna, što nie parušaje architekturu Łuŭra. Ladovy pałac u Babrujsku planujecca ŭ chaj-tekavym styli. Budynak nie vyklikaje ni hłybokich pačućciaŭ, ni ahidy.
— A navošta budavać pałac u krepaści?
— Kab atrymać hrošy na restaŭracyju. Takija prajekty, jak ladovy pałac, dobra finansujucca. Kab vyratavać spadčynu, treba znachodzić kampramisy. Pakul rada pa abaronie histaryčnych pomnikaŭ raiłasia, jak zachavać Babrujskuju krepaść, budaŭnictva ladovaha pałacu pačałosia.
— Jašče na «Dažynkach» kiraŭnik dziaržavy zakłaŭ kapsułu ŭ padmurak budučaha pałacu, – raskazaŭ «Kamsamołcy» načalnik adździełu pa fizyčnaj kultury, sporcie i turyźmie babrujskaha harvykankamu Michaił Śvistunoŭ. – U pieršym paŭhodździ 2008 hodu my ŭžo adkryjem pałac. Užo zahaniajuć páli, zamoŭleny karkas z metałakanstrukcyj.
— U pałacy buduć pravodzić čempijanat Eŭropy pa chakiei?
— Pałac budzie vielmi sučasny i ŭmiaščalny – bolš za 7 tysiač čałaviek. Viadoma, my budziem pretendavać na praviadzieńnie spabornictvaŭ samaha vysokaha ranhu.
— Miesca volnaha ŭ Babrujsku bahata. Čamu budujuć u krepaści?
— Usio prajšło ŭzhadnieńnie ŭ ministerstvie architektury. Hrupy ź Miensku nia raz siudy pryjaždžali. Kali b byli jakija-kolviek prablemy, nam nie ŭzhadniali b prajekt.
HISTARYČNAJA DAVIEDKA
U svoj čas Babrujskaja krepaść była najbujniejšaj u Eŭropie. Jaje płošča pieravyšała 120 hiektaraŭ. Budaŭnictva krepaści pačałosia ŭ 1810 hodzie na miescy siaredniaviečnaha zamčyšča. «Nivodnaja krepaść u Rasiei nie była takoj karysnaju, jak Babrujskaja ŭ 1812 hodzie», - pisaŭ hienerał-major Michajłoŭski ŭ knizie «Hieroi ajčynnaj vajny». Bolš za 4 miesiacy jejny harnizon strymlivaŭ nacisk 20-tysiačnaha francuskaha vojska.
Paźniej krepaść pieratvaryli ŭ palityčnuju katarhu. Pieršymi viaźniami stali dziekabrysty. Hiercen pisaŭ: «Chaj Sybir, chaj što zaŭhodna, aby nia hetaja strašennaja turma na race Biarezinie!»
Ad umacavańniaŭ Babrujskaj krepaści zachavałasia tolki niekalki fartoŭ, frahmenty vałaŭ, Rahačoŭskaja brama. U samym centry krepaści vyłučajecca baročnymi formami budynak byłoha jezuickaha kaściołu, pabudavanaha ŭ 1732-1747 hh.
Fota fortress.grodno.by
