Raspracavany prajekt novaj stratehii Eŭrakamisii adnosna Biełarusi. Upieršyniu Kamisija robić kankretnyja prapanovy: niešta ŭ abmien za niešta. Eŭraźviaz hatovy adkryć rynak dla biełaruskich tavaraŭ, prapanavać finansavuju padtrymku biełaruskim firmam, pavialičyć kolkaść stypendyjaŭ dla studentaŭ, zrobić bolš prostaj praceduru atrymańnia vizaŭ i h.d. Košt prapanovy EZ možna acanić u sotni miljonaŭ eŭra. Heta ŭsio ŭzamien na demakratyzacyju.
Eŭrakamisija choča pakinuć Alaksandru Łukašenki dźviery pryadkrytymi: jon moža zapuścić demakratyčnyja reformy sam. Bo z dakumentu nie vynikaje, što adychod Łukašenki jość samametaj Eŭropy. Toje, u čym Brusel sapraŭdy zacikaŭleny, heta demakratyčny efekt. Kamisija stavić Biełarusi 12 ŭmovaŭ, pa vykanańni jakich EZ realizuje svaje abaviazacielstvy. Heta miž inšaha vyzvaleńnie palityčnych viaźniaŭ, kaniec pieraśledu apazycyi, praviadzieńnie sumlennaha śledztva ŭ spravie «źnikłych» apazycyjaneraŭ i žurnalistaŭ. I ŭrešcie – svabodnyja vybary.
– Pierałomny i daŭno čakany, – hetak aceńvaje dakument deputat Eŭraparlamentu Bohdan Klich, kiraŭnik «biełaruskaj» kamisii Eŭraparlamentu. Na dumku Klicha, častka zasłuhaŭ naležyć polskim eŭradeputatam z usich frakcyjaŭ, jakija najčaściej nahadvajuć pra Biełaruś.
– Chutka minie dva hady, jak my pačali prasić i łabiravać Eŭrakamisiju pra padrychtoŭku takoj «darožnaj mapy». I my dačakalisia, – kaža jon.
Eŭraźviaz užo mieŭ pahadnieńnie pra partnerstva i supracoŭnictva ź Biełaruśsiu, ale jano była zamarožanaje ŭ 1996 h., paśla druhoha referendumu.
Aficyjny dakument z prapanovami novych dačynieńniaŭ pamiž Eŭraźviazam i Biełaruśsiu maje być pieradadzieny “biełaruskim uładam i narodu” ŭ aŭtorak. Hłybiejšy analiz dakumentu budzie mahčymy, kali stanie viadomy jahony poŭny źmiest.
❏
Alaksandar Milinkievič hetak adkamentavaŭ prajekt novaj stratehii Eŭropy:
"Prapanova Eŭrasajuzu mianie ŭściešyła. Jana svoječasovaja. Prapahanda ŭvieś čas davodzić biełarusam, što jany nia mohuć spadziavacca na ES, bo ŭ Eŭropie nas nichto nie čakaje. A tut, kali łaska -- majem dakument, jaki paćviardžaje, što ES adnak čakaje na Biełaruś, čakaje demakratyčnych pieramienaŭ u našaj krainie. I hatovy padtrymać Biełaruś surjoznymi hrašyma. Hetaja stratehija moža mocna dapamahčy pierałamać apatyju, jakaja apanavała biełaruskaje hramadztva. My, sa svajho boku, zrobim usio, kab źmiest dakumentu, padrychtavanaha ŭ ES, jak najchutčej trapiŭ da ŭsich biełarusaŭ.
Ci skarystajecca ŭłada z hetych prapanovaŭ? Jana pavinna zrazumieć, što demakratyja – heta nia prosta pažadańnie peŭnaj častki nasielnictva našaj krainy, a ŭmova ŭvachodu našaj krainy ŭ cyvilizavany śviet".
❏
Barys Tumar ab prapanovie ES: Very good deal
Łukašenku nia pieršy raz admaŭlacca ad prapanovaŭ Zachadu. Adnak na hety raz jamu ciažka budzie patłumačyć Sidorskamu z Makiejem, čamu nie pacisnuć praciahnutuju ruku. Ciažej navat, čym ciotcy Śvietcy z Vaŭkavysku, jakaja zatavarvajecca ŭ biełastockim “Ošanie”. Hetaja prapanova niavyhadnaja siami asobam u atačeńni kiraŭnika dziaržavy, ale vyhadnaja ŭsim astatnim łukašenkaŭcam.
Pryniać jaje (navat nieŭsurjoz i nienadoŭha) značyć ryzyku pajści darohaj Pinačeta. Nie pryniać jaje značyć ryzyku darohi Chonekiera. Nia zaŭtra, ale ź niepaźbiežnaściu. Tamu ja aceńvaŭ by šancy na jaje pryniaćcie mizernymi, ale bolšymi, čym kali-kolviek raniej.
Našaj krainie prapanujuć hrošy na reformy ŭzamien za zbližeńnie z Eŭropaj. Našaj krainie prapanujuć taksama padtrymku ŭ vypadku rasiejskaha hazavaha šantažu. Biełaruś chočuć upisać u vialikuju hulniu Eŭropy pa stvareńni procivahi rasiejskamu enerhietyčnamu monstru. (Toje samaje, tolki ŭ bolš cyničnym vyhladzie, prapanujecca ciapier Uzbekstanu. U bolš cyničnym – bo zacikaŭlenaść va ŭzbeckim hazie bolšaja, čym u biełaruskim tranzycie.) I heta dobra. Značyć, sprava nia tolki ŭ ideałach, ad jakich -- my, na žal, heta viedajem -- Eŭropa nia raz lohka admaŭlałasia. Sprava ŭ kankretnym ekanamičnym intaresie.
Havorka pra vielmi istotnyja sumy, chiba bolšyja, čym tyja, jakimi ŭ svoj čas padtrymali krainy Bałtyi ci demakratyčnuju Serbiju. A very good deal, havoračy na movie biznesu. Paradaksalna, što dyktaturu možna niakiepka pradać!
Ja baču ŭ hetym šaniec dla Biełarusi. Tak, u minułym dla Łukašenki Zachad byŭ treba adno jak pudziła dla Maskvy. Najchutčej što i na hety raz eŭrapiejcy svajoj afertaj paprostu nasolać "Hazpromu" na paru socień dalaraŭ, tak by mović, z paršyvaj aviečki choć voŭny žmut.
Adnak navat kali Łukašenka źbiajodaje hety šaniec, inšyja zapomniać: Eŭrasajuz razhladaje Biełaruś jak abjekt intaresu. Narešcie! Hulnia stała vartaja śviečak.
❏
Aleś Bialacki pra vyzvaleńnie Astrejki: Heta nie syhnał
“Naša Niva” źviarnułasia da pravaabaroncy Alesia Bialackaha, sioletniaha naminanta na atrymańnie Nobeleŭskaj premii mira, z pytańniem: ci nia źviazvaje jon vyzvaleńnie Mikoły Astrejki z novaj stratehijaj Eŭraźviazu datyčna Biełarusi?
“Kali takaja suviaź jość, to jana vielmi apasrodkavanaja. Eŭraźviaz vyłučyŭ ceły šerah rekamendacyjaŭ, jakija pavinny vykanać biełaruskija ŭłady, kab raźličvać na vydzialeńnie mahčymaj dapamohu, vyzvaleńnie palitviaźniaŭ jość tolki adnym z punktaŭ hetaj stratehii. Pa ščyraści mnie mała vierycca ŭ suviaź miž hetymi padziejami. Chacia, u pryncypie, heta i mahło być peŭnym syhnałam dla Zachadu, što biełaruskija ŭłady hatovyja da dyjalohu. Jak by toje ni było, ale pra sutnaść rečaŭ my daviedajemsia ŭžo bližejšym časam. Moj skiepsis najpierš datyčyć taho, što pierad vyzvaleńniem Skrabca i Astrejki ŭ turmu kinuli Daškieviča. Biełaruskaja ŭłada nia jość paśladoŭnaj u svaich učynkach. Ja nia vieru ŭ palapšeńnie ci paharšeńnie adnosinaŭ, kropkavyja metady Eŭraźviazu. Najchutčej Eŭraźviaz i aficyjny Miensk buduć zachoŭvać raniejšy status-kvo”.
Zapisaŭ Źmicier Pankaviec
❏
Kamentar Alaksandra Kłaskoŭskaha: Pavodziny Miensku zastajucca supiarečlivymi
Eŭraźviaz padrychtavaŭ prajekt novaj stratehii ŭ dačynieńni da Biełarusi. Analityki ličać, što heta dla aficyjnaha Miensku — piernik (dakładniej, šakaladka, bo Brusel słavuty hetym praduktam). Inšaje pytańnie, nakolki spakusiacca pačastunkam biełaruskija ŭłady. Bo načyńnie — to bok nabor umovaŭ — moža padacca niasmačnym.
Prynamsi, raniej takoha kanceptualnaha dakumentu nie było. Byli šmatlikija zajavy, rezalucyi eŭrapiejskich strukturaŭ, "čatyry viadomyja ŭmovy ABSE" (nastolki zašmalcavanyja ahulnymi zhadkami, što mnohija ŭžo zabylisia na ich źmiest).
Byli i sproby napałochać sankcyjami. Ale, jak pakazała historyja sa sprobaj vyklučyć Biełaruś z ahulnaj systemy preferencyjaŭ u handli, Brusel nia vyjaviŭ asablivaha impetu, bo žorstkija zachady mahli b udaryć bumeranham.
Tym časam ajčynnyja apazycyjanery dy analityki krytykavali Eŭropu za brak rašučaści, adsutnaść adzinaha padychodu da biełaruskaha pytańnia.
Tak što raspracoŭka stratehii — stanoŭčy momant, krok napierad, kaža palitolah Valer Karbalevič.
Na jaho dumku, raniej zachady Eŭropy ŭ dačynieńni da Biełarusi nie spracoŭvali, u pryvatnaści, tamu, što syhnały byli niedastatkova vyraznyja. Ciapier vyhladaje na toje, što aficyjnamu Miensku prapanujuć piernik. Praściej kažučy — finansavuju dapamohu, handlovyja vyhady i h.d. Naturalna, heta abumoŭlena šeraham patrabavańniaŭ.
Valer Karbalevič ličyć, što apazycyja takim čynam moža atrymać peŭnyja kozyry. Kali raniej ułady kazali, što ŭ Eŭropie nas nichto nie čakaje, to zaraz — voś, kali łaska, dźviery pryadčyniajucca!
Zrešty, zamiežnyja medyi ŭžo vykazali zaściarohu, što va ŭmovach infarmacyjnaj manapolii ŭ krainie kiroŭnyja viarchi pastarajucca ŭtoić sens prapanovaŭ Bruselu.
Analityk Andrej Fiodaraŭ, sa svajho boku, dadaje, što na pavodziny ŭładaŭ u kantekście hetaj prapanovy ŭ značnaj stupieni budzie ŭpłyvać toje, nakolki mocnym vyjavicca rasiejski cisk.
Pakul što pavodziny Miensku vyhladajuć supiarečliva. Z adnaho boku, vyzvaleny z kalonii Mikałaj Astrejka. Ź inšaha boku, niekalkich zachodnich pradstaŭnikoŭ niadaŭna nie puścili na Mienski forum, adpłaciŭšy takim čynam za vizavyja sankcyi EZ. Dy i na samim forumie adbyŭsia davoli skandalny abmien palemičnymi ŭdarami.
Vierahodna, biełaruskija ŭłady pabojvajucca prademanstravać słabaść. I kali vyzvaleńnie adnaho ci niekalkich palitviaźniaŭ — heta, musić, jašče dapuščalnaje dla systemy pole hulni z Zachadam (tym bolej, što represyŭnaja mašyna zaŭždy moža zrabić novy abarot), to kankretnyja kroki ŭ kirunku demakratyzacyi (naprykład, vybarčaha pracesu) pakul što prablematyčnyja.
"Ułady bajacca treščyny ŭ systemie, kali ich apanenty atrymajuć bolšyja mahčymaści ŭździejničać na palityčny praces", — reziumuje Valer Karbalevič.
❏
Alaksandar Fiaduta ab prapanovach Eŭraźviazu: Piernikam syty nia budzieš, ale prapanoŭvać jaho treba
Palityka piernika i bizuna musić być palitykaj – kali naahuł jana maje prava być. Da hetaje pary da Biełarusi ŭžyvali tolki bizun.
Tak, ad biełaruskich uładaŭ patrabavali, kab tyja pilnavalisia demakratyčnych normaŭ, svabody słova, schodaŭ, pavyzvalali palityčnych viaźniaŭ. Ale zamiest deklaravali viadomuju daktrynu Bołkienstajna (byłoha eŭrakamisara), jaki abviaściŭ byŭ hałoŭnaje: usio adno biełarusy ŭ najbližejšaj perspektyvie zastanucca za miežami eŭrapiejskaje siamji. I kali Alaksandar Łukašenka kazaŭ, što ŭ Eŭropie nas nichto nie čakaje, jon kazaŭ čystuju praŭdu.
Ciapier Zachad, vyhladaje, zrazumieŭ svaju pamyłku. Nie vyklučaju, što jon prysłuchaŭsia da mierkavańnia Polščy, jakaja pierakonvała ŭ hałoŭnym: kali Biełaruś pojdzie na demakratyzacyju, treba zamiest bizuna nie pustatu demanstravać, a choć jakuju-kolviek materyjalnuju perspektyvu.
Zamiest pustaty Biełarusi pakazali piernik. Stała zrazumieła, što prapanoŭvaje Eŭropa naŭzamien demakratyzacyi.
Łukašenka pakul nie adkazaŭ. Času było zamała. Adkazvać pavodle sutnaści buduć tolki tady, kali vyznačycca cana na haz dla Biełarusi.
Ale sama pastanoŭka pytańnia praź «piernik» patrapiła vielmi ŭ paru. Ja zaŭsiody vyznačaŭ formułu žyvučaści našaha kiraŭničaha režymu jak «+2». To bok, praz dva hady paśla pryniaćcia Rasiei ŭ SHA režym abryniecca. U 2007 h. Rasieja stanovicca čalcom SHA – heta ŭžo zrazumieła. Adnačasovaje zakryćcio eŭrapiejskich rynkaŭ pryviadzie našu ekanomiku da poŭnaha krachu. Łukašenka razumny čałaviek, jon musić heta ŭciamić.
Ale ja nia staŭ by tak radavacca. Pa-pieršaje, čałaviek, jaki žyvie tolki dumkami pra padaŭžeńnie asabistaj ułady, nia budzie syty piernikami. Pa-druhoje, biełaruskaje kiraŭnictva ŭžo nie ŭpieršyniu padmanvaje davierlivuju babulku Eŭropu. Voś i ciapier, vyzvaliŭšy adnaho palitviaźnia, Miensk budzie patrabavać skasavać usie abmiežavańni adrazu.
Tym nia mienš, mierkavaŭ i miarkuju: kali zaraz prezydent Respubliki Biełaruś A.Łukašenka pryznačyć specyjalnaha ŭpaŭnavažanaha ŭ pieramovach z Eŭrapiejskim Źviazam, EZ musić pajści na pieramovy z hetym čałaviekam.
Navat kali heta budzie Viktar Šejman.
❏
Kamentar «Hazety vyborčaj»: Treba dajści da biełarusaŭ
Piša ahladalnik hetaha ŭpłyvovaha polskaha vydańnia Vacłaŭ Radzivinovič:
Nielha raźličvać na toje, što Łukašenka prymie prapanovy, prezentavanyja ŭ «darožnaj mapie» EZ dla Biełarusi. Eŭropa hatovaja dapamahać, investavać u biełaruskuju ekanomiku vialikija hrošy pry ŭmovach, jakija Łukašenka nia moža vykanać.
Naprykład, sumlennaje, jak chacieŭ by Eŭraźviaz, śledztva ŭ spravie źnikłych biaź viestak apazycyjaneraŭ ... [nie mahło b adbycca]. Ciažka taksama raźličvać na toje, što siarod tych, chto siońnia kiruje Biełaruśsiu znojdziecca niechta śmieły. Nahetulki śmieły, kab padumać, što možna pasprabavać pazbaviccca ad dyktatara, spadziejučysia na budučuju dapamohu Eŭropy. Heta Ŭładzimier Žyrynoŭski moža dazvolić sabie paŭtarać u Maskvie, što «Biełaruś moža vyzvalić tolki snajper». U Miensku strach paralizuje. Łukašenka trymaje svaich ludziej pad abcasam. Pałacavaha pieravarotu, kali tolki nie dapamoža Maskva, tam nia budzie. Adnak «darožnaja mapa» vielmi važnaja dla biełaruskaha hramadztva. I, nasamreč, moža jaho ŭskałychnuć.
Tolki jak zrabić tak, kab biełarusy daviedalisia, što Eŭropa hatova im dać, kali ich kraina pačnie demakratyzacyju? Biełaruskaje telebačańnie, radyjo, hazety ź vialikim nakładam naležać dziaržavie i nie napišuć pra «mapu» biez ukazańnia Łukašenki. A radyjostancyi dla Biełarusi, što my z takim šumam adkryvali ŭ Polščy, majuć pa-raniejšamu mizernuju zonu pakryćcia. Nieabchodna ich raskručvać, i jak maha chutčej.
Nieabchodna zapuskać užo abiacanyja biełarusam televizijnyja kanały. Biełarusam patrebnyja nia tolki našyja słovy. Taksama i ŭčynki – chacia b dla taho, kab takija słovy, jakija niasie «mapa», mahli da ich dajści.
❏
Vincuk Viačorka, lider Partyi BNF: Heta dobraja navina
Upieršyniu za mnohija hady stratehija Eŭrakamisii vielmi kankretnaja. Raniejšaja stratehija, što praduhledžvała ŭzajemnyja kroki nasustrač, vidavočna nie spracavała. Ciapier ža Eŭropa prapanuje dapamohu tolki paśla vykanańnia svaich patrabavańniaŭ. Mocna sumniavajusia, što biełaruskaja ŭłada ich vykanaje. Ale liču vielmi važnym, kab infarmacyja pra hetyja patrabavańni stała viadomaja jak maha šyrejšamu kołu biełarusaŭ, asabliva, tych, kamu adrasavanaja budučaja eŭrapiejskaja dapamoha.
U pres-słužbie Ministerstva zamiežnych spravaŭ Biełarusi inicyjatyvu Eŭrakamisii nie prakamentavali, spasłaŭšysia na adsutnaść aficyjnaj infarmacyi.
