Uviečary 23 listapada ŭ Londanskim špitali pamior były padpałkoŭnik FSB Rasiei Alaksandar Litvinienka. Try tydni tamu jaho atrucili nieviadomym jadam. Siarod inšaha były vyviednik zajmaŭsia niezaležnym raśśledavańniem zabojstva žurnalistki Hanny Palitkoŭskaj
Voś što zajaviŭ pradstaŭnik londanskaha špitalu Džym Doŭn.
(Doŭn: ) «My z žalem paviedamlajem, što Alaksandar Litvinienka pamior u špitali ŭ 21 hadzinu 21 chvilinu 23 listapada. Jon pastupiŭ da nas ź ciažkim atručvańniem 17 listapada. Lekary zrabili ŭsio mahčymaje, kab vyratavać jamu žyćcio».
Kiraŭnik kliničnaha adździaleńnia londanskaha špitalu Džef Belinhem kaža, što pryčyna zachvorvańnia Litvinienki dahetul niajasnaja.
Učora stan byłoha padpałkoŭnika FSB rezka pahoršyŭsia. Jahony siabra Aleks Holdfarb skazaŭ u čaćvier ranicaj, što ŭnačy ŭ Litvinienki spyniłasia serca, potym jon znachodziŭsia na aparacie štučnaha dychańnia. Adnak špital nie kamentavaŭ hetyja zajavy, spasyłajučysia na ŭračebnuju tajnu, paviedamlaje VVS.
Raniej lekary zajaŭlali, što stan Alaksandra Litvinienki naŭrad ci vyklikany atručvańniem sulfatam talija, jak mierkavałasia, ale nie vyklučali, što ŭ jahony arhanizm byŭ uviedzieny, mahčyma, radyjaaktyŭny izatop talija. Pavodle lekara Litvinienki Amita Natvani, vyjavić sapraŭdnyja pryčyny, jakija pryviali da rezkaha paharšeńnia zdaroŭja byłoha padpałkoŭnika FSB, budzie vielmi składana, pakolki minuła šmat času, spatrebiacca novyja analizy.
Spravu Litvinienki raśśleduje specyjalnaje padraździaleńnie brytanskaj palicyi ŭ baraćbie z teraryzmam. U špital jon trapiŭ 1 listapada ŭ ciažkim stanie. U jaho vypali vałasy, nie funkcyjanavaŭ kosny mozh, uzrovień lejkacytaŭ upaŭ da nula.
U dzień mierkavanaha atručvańnia ŭ Alaksandra Litvinienki byli, jak minimum, dźvie sustrečy. Ranicaj jon piŭ harbatu ŭ adnym ź londanskich hatelaŭ z dvuma rasiejcami – svaim siabram byłym achoŭnikam Bierazoŭskaha Andrejam Łuhavym i nieviadomym, jakoha zvali Uładzimier, jakoha ciapier ličać hałoŭnym padazravanym. Paźniej Litvinienka abiedaŭ ŭ sušy-bary ź italjancam Maryjo Skaramełam.
20 listapada ŭ interviju Radyjo Svaboda Litvinienka sa špitalnaha łožka raskazaŭ pra abstaviny atručvańnia:
(Litvinienka: ) «Na mianie vyjšaŭ čałaviek i prapanavaŭ sustrecca, kab pieradać infarmacyju, u tym liku i pra ludziej, jakija zabili Palitkoŭskuju. Heta było 1-ha listapada. Ja sustreŭsia z hetym čałaviekam u restaracyi, jon pieradaŭ mnie hetyja papiery, i praź niekalki hadzinaŭ mnie stała kiepska. U mianie zdaryłasia ciažkoje atručeńnie. Ciapier ja znachodžusia ŭ špitali. U tych dakumentach, jakija ja prahledzieŭ, nazvana imia čałavieka, jaki, mahčyma, zabiŭ Hannu Palitkoŭskuju. Heta aficer rasiejskich specsłužbaŭ, jaki dziejničaje na Kaŭkazie».
Padpałkoŭnik FSB Alaksandar Litvinienka ŭciok u Londan paśla taho, jak abnarodavaŭ dadzienyja, jakija nibyta śviedčać ab padrychtoŭcy rasiejskich specsłužbaŭ da zamachu na rasiejskaha aliharcha Barysa Bierazoŭskaha, jaki atrymaŭ palityčny prytułak u Vialikaj Brytanii.
Alaksandar Litvinienka hetaksama vydaŭ knihu «FSB padryvaje Rasieju», u jakoj śćviardžaŭ, što rasiejskija specsłužby arhanizavali vybuchi žyłych damoŭ u Maskvie ŭ 1999 hodzie, kab stvaryć padstavu dla razhortvańnia vajennaj aperacyi ŭ Čačenii. Siabry i znajomyja ličać, što da atručvańnia datyčnyja rasiejskija ŭłady. Maskva ŭ svaju čarhu kateharyčna abviarhaje lubuju suviaź z tym, što adbyłosia.
❏
Chto taki Alaksandar Litvinienka
Alaksandar Valteravič Litvinienka naradziŭsia ŭ 1962 hodzie ŭ Varoniežy. U 1980 hodzie paśla zakančeńnia siaredniaj škoły byŭ pryzvany ŭ vojska. Za nastupnyja dvaccać piać hadoŭ prajšoŭ šlach ad radavoha da padpałkoŭnika.
Z 1988 hodu – u orhanach kontravyviedki KHB SSSR. Z 1991 – u centralnym aparacie MB-FSK-FSB Rasiei. Specyjalizacyja – baraćba z teraryzmam i arhanizavanaj złačynnaściu. Za praviadzieńnie sumiesnych z maskoŭskim kryminalnym vyšukam (MUR) aperacyj pa vyšuku i zatrymańni asabliva niebiaśpiečnych złačyncaŭ atrymaŭ zvańnie «Veteran MURa».
Udzielnik bajavych dziejańniaŭ u mnohich tak zvanych haračych kropkach byłoha SSSR i Rasiei. U 1997 hodzie pieraviedzieny ŭ samaje sakretnaje padraździaleńnie FSB RF – Upraŭleńnie pa raspracoŭcy złačynnych arhanizacyj – na pasadu staršaha aperatyŭnaha supracoŭnika, namieśnika načalnika 7-ha adździeła.
18 listapada 1998 hodu pravioŭ u Maskvie pres-kanferencyju sumiesna ź niekalkimi kalehami – supracoŭnikami Upraŭleńnia pa raspracoŭcy i spynieńni dziejnaści arhanizavanych złačynnych farmavańnia ŭ. Jany paviedamili, što ŭ listapadzie 1997 hodu kiraŭniki Ŭpraŭleńnia, hienerał-major Jaŭhieni Chachalkoŭ i kapitan I ranhu Alaksandar Kamyšnikaŭ addali Litvinienku vusny zahad zabić Barysa Bierazoŭskaha – u toj čas namieśnika sakratara Rady biaśpieki RF. Litvinienka i jahonyja kalehi admovilisia vykanać zahad, paśla čaho ich načalniki pačali pahražać im fizyčnaj raspravaj. Praz dva tydni na Litvinienku kala jahonaha domu byŭ učynieny zamach.
U sakaviku 1999 hodu Litvinienka byŭ aryštavany pa abvinavačańni ŭ pieravyšeńni paŭnamoctvaŭ i źmieščany ŭ «Lafortava». U listapadzie 1999 hodu byŭ apraŭdany, ale adrazu ŭ zali sudu paśla abviaščeńnia apraŭdalnaha prysudu aryštavany FSB i źniavoleny ŭ SIZA Butyrskaj turmy pa druhoj kryminalnaj spravie. U 2000 hodzie druhaja kryminalnaja sprava była spynienaja prakuraturaj praz adsutnaść składu złačynstva. U toj ža dzień suprać jaho była ŭsčataja treciaja kryminalnaja sprava, a jon sam vyzvaleny pad padpisku pra niavyjezd.
Potym jon nielehalna pakinuŭ Rasieju, u suviazi z čym suprać jaho była ŭsčataja čaćviortaja kryminalnaja sprava. U traŭni 2001 hodu jon atrymaŭ palityčny prytułak u Vialikabrytanii.
U 2002 hodzie Nara-Faminski harnizonny vajenny sud pryznaŭ Litvinienku vinavatym u pieravyšeńni słužbovych paŭnamoctvaŭ i niezakonnym trymańni zbroi. Jaho zavočna prysudzili da troch z pałovaj hadoŭ źniavoleńnia ŭmoŭna z vyprabavalnym terminam u adzin hod.
Sioleta 1 listapada jon sustreŭsia ź italjanskim ekspertam pa biaśpiecy Maryja Skaramelaj, a paśla – z byłym achoŭnikam Barysa Bierazoŭskaha Andrejem Łuhavym. Na hetaj sustrečy prysutničaŭ niejki rasiejec pa imi Ŭładzimier. Jahonaja prysutnaść stałasia niečakankaj dla Litvinienki. Nieznajomiec amal uvieś čas maŭčaŭ, ale nastojliva prapanavaŭ Litvinienku vypić harbaty. Hety Ŭładzimier ciapier jość hałoŭnym padazravanym. Były supracoŭnik KHB Andrej Łuhavy zajaviŭ, što nia maje dačynieńnia da atručvańnia Alaksandra Litvinienki i maje namier pajechać u Londan, kab dakazać heta.
Pieršaja kniha Litvinienki «FSB uzryvaje Rasieju», napisanaja ŭ saaŭtarstvie ź Juryjem Fielšcinskim, vyjšła ŭ Ńju-Jorku vosieńniu 2001 hodu. U 2002 hodzie vyjšła druhaja kniha Litvinienki – «ŁPH – Łubianskaja priestupnaja hruppirovka». Žanaty, dvoje dziaciej.
Historyja prymianieńnia jadaŭ rasiejskimi specsłužbami
Za minułaje dziesiacihodździe pierajemniki KHB ŭ Rasiei j inšych respublikach byłoha SSSR nia raz traplali pad padazreńnie ŭ suviazi z vykarystańniem narkotykaŭ albo jadaŭ suprać svaich supracoŭnikaŭ. U 2004 hodzie na staronkach The New York były supracoŭnik FSB Alaksandar Litvinienka raskazaŭ pra toje, što sakretnaja labaratoryja KHB ŭ Maskvie, jakaja praciahvaje svaju pracu pad ehidaj FSB, specyjalizujecca na vyvučeńni jadaŭ.
Analizujučy spravu Juščanki, były hienerał KHB Aleh Kałuhin, jaki ciapier žyvie pad Vašynhtonam, skazaŭ, što jamu jano ŭjaŭlajecca «vidavočnaj sprobaj prybrać jaho z palityčnaj sceny».
U 1978 hodzie praz Kałuhina išli ŭkazańni savieckim ahientam dać specsłužbie Baŭharyi parason z spružynaj, jaki paśla vykarystali dla ŭviadzieńnia dozy rycynu dla zabojstva baŭharskaha dysydenta Hieorhija Markava ŭ Londanie.
Litvinienka i Kałuhin zajavili, što atručeńnie Juščanki nie adziny incydent, kali specsłužby Rasiei padazravalisia ŭ prymianieńni jadaŭ. U 1995 hodzie rasiejski bankir Ivan Kivielidzi i jahony sakratar pamierli ad atruty, naniesienaj na słuchaŭku telefonnaha aparatu.
U 2002 hodzie saŭdaŭski bajavik, viadomy pad imiem Chatab, jaki zmahaŭsia razam z čačenskimi paŭstancami suprać rasiejskich vojskaŭ, pamior, kali raskryŭ atručany list.
Były śpikier rasiejskaha parlamentu Ivan Rybkin, jaki ŭ lutym, u čas svajoj pieradvybarnaj kampanii suprać prezydenta Pucina, źnik na niekalki dzion, paśla abvinavaciŭ FSB ŭ tym, što jaho napchali narkotykami.
1 vieraśnia adbyŭsia incydent, jaki pryciahnuŭ uvahu ŚMI ŭ Rasiei i Baŭharyi. Hanna Palitkoŭskaja, viadomaja rasiejskaja žurnalistka z «Novaj hazety», straciła prytomnaść paśla taho jak vypiła harbaty na borcie samalotu, jaki lacieŭ u Besłan, dzie bajeviki zachapili škołu. Potym jana zajaviła, što, na jaje dumku, ahienty FSB, jakija byli ŭ salonie samalotu, atrucili harbatu.
Pavodle «Grani.ru»
