Z dniom naradžeńnia Alenu Kazimiraŭnu my zaŭsiody vinšavali pry kancy kastryčnika. I tut – u Biełarusi, i tam – u dalokim Ńju-Jorku. Adny – ciopłym, sardečnym listom, druhija – śviatočnaj paštoŭkaj ci telehramaj, inšyja – telefanična. Vinšavali jaje kalehi-navukoŭcy, vykładčyki, čaściej – byłyja studenty. Ź Biełarusi, Rasiei, Prybałtyki, Polščy, Ameryki... Vinšavali i ŭ hetuju vosień. A jašče damaŭlalisia na spatkańni, telefony i čarhovyja listy, jakija ciapier užo nikoli nie napišucca...

Doktar Alena Jurevič naradziłasia 22 kastryčnika 1928 h. u Miensku. Siaredniuju adukacyju atrymała ŭ adnoj ź mienskich škoł na Staražoŭcy. Ź dziacinstva spaznała «kłopat pra maładoje pakaleńnie» savieckich uładaŭ, jakija pry kancy 1930-ch hadoŭ aryštavali jaje baćku, Kazimira Fabijanaviča, i pakinuli na doŭhija piatnaccać hadoŭ siamju na volu losu. Potym byli ciažkija i hałodnyja hady vajny, a jašče ahieńčyk nadziei, što ŭsio lichoje adnojčy zakončycca.

U 1954 h. Alena Jurevič skončyła filalahičny fakultet BDU. Pastupiła ŭ aśpirantury pry Instytucie movaznaŭstva Akademii navuk, dzie abaraniła doktarskuju dysertacyju ŭ halinie movaznaŭstva. Tam, u Instytucie movaznaŭstva, na pačatku 1960-ch jana prymała aktyŭny udzieł u padrychtoŭcy fundamentalnaha daśledavańnia «Historyja biełaruskaj litaraturnaj movy». Jana -- adzin z suaŭtaraŭ druhoha tomu hetaha daśledavańnia. U hetaj pracy, niahledziačy na niespryjalnyja palityčnyja ŭmovy i cenzuru, doktar Alena Jurevič uviała va ŭžytak šmat novaha matarjału, u tym liku źviazanaha z «nacdemami» i pracami Kamisii pa reformie biełaruskaha pravapisu 1926 h. Jana była adnoj ź niamnohich, chto ŭ padsavieckaj Biełarusi mieŭ mužnaść i hramadzianskuju advahu zachoŭvać u navucy navukovaść, abjektyŭnaść i biełaruskaść. Nie zhinałasia j nie kryviła dušoj. Ni ŭ žyćci, ni ŭ pracy.

Z 1968 h. doktar Alena Jurevič pracavała na katedry biełaruskaj movy Mienskaha pedahahičnaha instytutu. Čytała lekcyi, viała praktyčnyja i seminarskija zaniatki. Poruč ź piedahahičnaj dziejnaściu viała aktyŭnuju navukova-daśledčyckuju pracu. Upieršyniu ŭ biełaruskim movaznaŭstvie jana raspracavała prablemu « Pradmiet i zadačy kursa «Linhvistyčny analiz mastackich tekstaŭ». Adnoj ź pieršych u Biełarusi doktar Alena Jurevič padrychtavała dla studentaŭ navučalny dapamožnik pa stylistycy biełaruskaj movy.

Čałaviek encyklapedyčnych viedaŭ, jana karystałasia kalasalnym aŭtarytetam – i siarod vykładčykaŭ i siarod studentaŭ. Lohika myśleńnia, pedantyčnaść i dakładnaść doktara Aleny Jurevič nie adnojčy ŭražvali jaje kaleh-navukoŭcaŭ i studentaŭ. Pry ŭsim hetym jana zastavałasia ścipłym čałaviekam.

U paŭsiadzionnym žyćci spadarynia Alena Jurevič była čałaviekam, jakomu možna było davierycca, ź jakim kožnym z nas moh padzialicca i radaściu, i kłopatami. Da jaje kožny išoŭ pa mudruju radu i spahadu. I jana zaŭsiody hatovaja była pryjści i prychodziła na dapamohu. Sa svajoj kampietentnaściu, viedami, eryducyjaj, ščyraściu i dobrym słovam.

Tak, jaje pavažali i lubili vykładčyki, a jašče bolš – studenty.

Doktar Alena Jurevič była vielmi adkaznym čałaviekam. I ŭ pracy, i ŭ žyćci, i ŭ siabroŭstvie. Jak zhadvaje dr. Evielina Blinava, jaje blizkaja siabroŭka ź Miensku, sp-nia Alena i ŭ siabroŭstvie była addanaja da apošnich svaich dzion. Niahledziačy na adlehłaści nikoli nie zabyvałasia pavinšavać z dniom naradžeńnia ci prysłać prynahodnuju śviatočnuju paštoŭku.

Vyklučnaja žonka, addanaja maci, kłapatlivaja babula, jana była stryžniem dla ŭsioj svajoj siamji -- i na Baćkaŭščynie i ŭ dalokaj Amerycy.

U lutym 1993 h. Alena Jurevič razam z mužam i synami nastała vyjechała ŭ ZŠA. Ale i za akijanam, u Ńju-Jorku, jana nie paryvała suviaziaŭ ź biełaruščynaj. Razam ź siamjoj prymała aktyŭny ŭdzieł u navukovaj dziejnaści Biełaruskaha Instytutu Navuki i Mastactva ŭ Ńju Jorku. I tam, na emihracyi, słužyła svaimi viedami i navukovym dośviedam. Prymała čynny ŭdzieł u padrychtoŭcy da druku tvorčaj spadčyny biełaruskich emihracyjnych piśmieńnikaŭ. Kansultavała redaktaraŭ «Anhielska-biełaruskaha słoŭnika». Razam z mužam i synam achviarna pracavała pry padrychtoŭcy da druku fundamientalnaj biblijahrafii Zory i Vitaŭta Kipielaŭ «Belarusian Publishing in the West».

Jana nie adyjšła, jana pa-raniejšamu z nami.

Bo čałaviek nie pamiraje, pakul žyvie ŭ pamiaci inšych i ŭ tym, što pakinuŭ paśla siabie.

Vypuskniki filalahičnaha fakultetu Mienskaha pedinstytutu (1984 h.)

Redakcyja «Našaj Nivy» vykazvaje samyja ščyryja spačuvańni Lavonu Jureviču i jahonaj siamji.

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0