Uładar piarścionkaŭ: Braterstva piarścionka
Biełaruś, 2006, kalarovy, 20 chv.
Režyser: Stanisłaŭ Śmirnoŭ
Žanr: Dakumentalnaja zamaloŭka
Karcina raspaviadaje pra Nacyjanalnuju biblijateku: ad idei pabudovy da aficyjnaha adkryćcia. Aŭtar stužki – aperatar Stanisłaŭ Śmirnoŭ, jaki hraje z vyjavami i maluje śviatłom vytančanyja vobrazy (“Viatryska, jaki hajdaje areli”). “Skarbnica słova” – premjera na biełaruskim ekranie.
Uładar piarścionkaŭ: Braterstva piarścionka (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring)
Novaja Zelandyja – ZŠA, 2001, kalarovy, 178 chv.
Režyser: Piter Džeksan
Roli vykonvajuć: Ełajdža Vud, Kiejt Błanšet, Jan MakKielen, Liŭ Tajłer, Viha Mortensen, Arłanda Błum, Šon Estyn, Krystafer Li, Hjuha Ŭivinh, Šon Bin, Piter Džeksan, Kejci Džeksan, Bili Džeksan
Žanr: Fentezi pavodle adnajmiennaha tvoru Dž. R.R.Tołkijena
Adznaka: 7,5 (z 10)
Ekranizacyja Tołkijena, pastaŭlenaja novazelandzkim kinakazačnikam Piteram Džeksanam. Trylohija “Uładar piarścionkaŭ” stałasia viaršyniaj jahonaj tvorčaści. Admysłovyja efekty, epičnaja muzyka, pryroda Novaj Zelandyi, jakaja pieraŭtvaryłasia ŭ kazačnuju krainu, hienijalny hrym – i vizualnaja raskoša. Ale ekranizacyja vielmi starannaja, što zaŭždy viadzie da zamarudžvańnia dziejańnia (Starannaść nie pieraškodziła fanam vinavacić Džeksana ŭ niedakładnaści).
Karcina zaniała 7-aje miesca sama kasavych filmaŭ za ŭsiu historyju kinematohrafa.
Ale “Braterstva piarścionka”– raźminka pierad całkam hienijalnym praciaham ź “viartańniem karala”.
Hladzi taksama “Oskar”, 2002
Kin-dza-dza (Kin-dza-dza)
Rasieja – Hruzija (SSSR), 1986, kalarovy, 135 chv.
Režyser: Hieorhi Danelija pa scenaru Rezo Habryadze i Hieorhija Danelii
Roli vykonvajuć: Stanisłaŭ Lubšyn, Jaŭhien Lavonaŭ, Jury Jakaŭleŭ, Levan Habryadze, Volha Mašnaja, Iryna Šmieleva, Hieorhi Danelija, Alaksandra Darochina
Žanr: Fantastyčnaja trahikamedyja, antyŭtopija
Adznaka: 8 (z 10)
Prarab dziadzia Vova, jaki vyjšaŭ u kramu pa chleb, i vypadkovy minak Hiedevan traplajuć u halaktyku Kin-dza-dza. U technalahična-dehradavanym hramadztvie lotajuć iržavyja młyny (piepiełacy), natoŭpy pracujuć na “apošni vydach spadara Peže”, ludzi padzialajucca pavodle koleru nahavicaŭ – i zvanočkaŭ u nosie, a hałoŭnaja valuta – zapałki.
Fantastyčnaja antyŭtopija zdymałasia hałoŭnym čynam u Karakumach, dzie byŭ znojdzieny zakinuty zavod (praź piakielnuju tempieraturu ŭ 60 hradusaŭ zdymki adbyvalisia tolki ranicaj i ŭviečary). Dekaracyjami pałaca Peže stalisia kałaśniki Vialikaha teatru. Kaściumy padbirali na śmietnicy – ci brali z adkidaŭ inšych karcinaŭ. Tak boty “inšaplanetnika” Lavonava ŭziatyja ź filmu “Lehienda pra Cila”, a kapialuš zrobleny z nahavicaŭ lotčyka.
Mova hierojaŭ taksama panaźbiranaja adusiul: piepiełac – ad hruzinskaha “piepieł” matyl, ecyłop – “policej” naadvarot, pacak – kaco, pacan i kacap. A znakamitaje KU (hałoŭnaje słova dla zamieny ŭsich inšych słovaŭ) – ledźvie nie pryviało da zabarony karciny. (Ladaščy Hieneralny sakratar savieckaj kampartyi mieŭ imia Kanstancin Uścinavič.)
Stužka stałasia metafaryčnym partretam zahibłaha režymu, ale praźmiernaść stvoranaha aŭtarami śvietu – sa svajoj movaj, zvyčkami i treš-technalohijaj – harantuje filmu kultavy status i doŭhuju maładość.
***
Žaŭniery Bufała (Buffalo Soldiers)
Niamieččyna – Vialikabrytanija, 2001, kalarovy, 98 chv.
Režyser: Hrehar Džordan
Roli vykonvajuć: Chaakin Feniks, Ed Harys, Skot Hlen, Hanna Pakuin, Elizabet MakHovern
Žanr: Cyničnaja vajskovaja drama
Adznaka: 5 (z 10)
Nakonadni padzieńnia Berlinskaha muru na amerykanskaj bazie hniusnaje j amaralnaje žyćcio. Hieroj filmu pisar Edvud (Chaakin Feniks), jaki schavaŭsia ŭ armii ad turmy, kradzie ŭsio, što možna (i nielha) pakraści. Jon z adnolkavym talentam handluje rakietnymi systemami i hierainam – i da taho ž zakachaŭsia ŭ dačku svajho voraha-zakonašanavalnika… U voraha "zabojčyja" metady baraćby.
Sacyjalna-krytyčnyja kpiny zvyčajnyja dla eŭrapiejskaha kino, ale dla jany amerykancaŭ stalisia šokam. Cyničnaja vajskovaja drama zabaroniena dla prakatu ŭ ZŠA i inšych krainach NATO.
