Mnie nialohka źviartacca da vas, adnak ja razumieju, što nie maju prava nie vykarystać usich mahčymaściaŭ dziela budučyni našaj Biełarusi. Zhodny z vašym mierkavańniem, što stanovišča spravaŭ u ekanomicy moža stać katastrafičnym. Heta nielha dapuścić.
Vy ŭvieś čas padkreślivajecie, što asnoŭnaj metaj vašaj palityki źjaŭlajucca zachavańnie suviereniteta krainy i zabieśpiačeńnie dabrabytu naroda. Dla demakratyčnych sił heta taksama hałoŭnaja zadača.
Spadziajusia, što vy byli ščyrym, kali kazali pra važnaść raźvićcia dobrych stasunkaŭ ź Jeŭropaj. Mnohija biełarusy zaŭvažyli vašaje vykazvańnie pra nieabchodnaść druhoha, jeŭrapiejskaha, kryła dziela narmalnaha raźvićcia Biełarusi. Ja pierakanany, što hetaha možna dasiahnuć u najbližejšyja terminy. Umovy raźvićcia supracoŭnictva z abjadnanaj Jeŭropaj dobra viadomyja, jany vykładzienyja ŭ prapanovach kiraŭnictva Jeŭrasajuza, skiravanych uradu i narodu Biełarusi.
Pierakanany, što adstojvajučy jeŭrapiejski vybar dla Biełarusi, my robim słušna. Ale ja taksama pierakanany, što praciah kanfrantacyi ŭnutry krainy nie pojdzie na karyść biełaruskamu narodu. Viedaju, što niahledziačy na roznahałośsi, možna dasiahnuć vynika, kali hałoŭnaj našaj metaj budzie zachavańnie niezaležnaści Biełarusi i palapšeńnie žyćcia naroda.
Siońnia jak nikoli vostra paŭstała pytańnie pra budučyniu našaj dziaržavy. Vykliki sučasnaha śvietu – enierhietyčnyja, demahrafičnyja, ekałahičnyja, humanitarnyja – naŭprost tyčacca i Biełarusi. I dać hodny adkaz hetym vyklikam moža tolki adzinaja nacyja, jakaja ŭśviedamlaje svaju adkaznaść za budučyja pakaleńni. Dziela realnaj acenki situacyi i dalejšych krokaŭ pa šlachu ŭmacavańnia dziaržaŭnaści varta pryznać, što taksama, jak dva viektary – jeŭrapiejski i rasijski – abaviazkovyja dla našaha ekanamičnaha raźvićcia, tak i ŭzhadnieńnie padychodaŭ ułady i apazicyi nieabchodnyja dla raźvićcia hramadstva.
Biełaruskaja apazicyja ŭ cełym kanstruktyŭnaja. U jaje šerahach niama radykalna nastrojenych hrup, jakuju płanujuć užyć siłu dziela źviaržeńnia ŭłady. Jak by ni pałochali śpiecsłužby ŭvieś hety čas mifičnymi biełaruskimi terarystami, ich tak i nie znajšli. Narod bolš nie vieryć kazkam pra ŭzbrojenyja zakałoty apazicyi. Naadvarot, usie bačać, što siła ŭžyvajecca tolki ŭładami — suprać mirnych demanstrantaŭ, suprać moładzi, žančyn, stałych ludziej. Takimi sposabami možna ŭtrymlivać uładu, ale damahčysia pavahi da ŭłady niemahčyma.
Ja taksama nie prychilnik radykalnych scenaroŭ. Najbolš prymalnym rašeńniem dla mianie była b evalucyja biełaruskaj situacyi ŭ nakirunku demakratyzacyi palityčnaha i hramadskaha žyćcia krainy. Ale hetaja evalucyja pavinna być harantavanaj i ŭstojlivaj.
Ciaham apošnich vybarčych kampanij ja sustrakaŭsia z tysiačami vybarcaŭ, svaje podpisy ŭ padtrymku demakratyčnych kandydataŭ pastavili sotni tysiač čałaviek. Z upeŭnienaściu mahu skazać, što miljony našych suajčyńnikaŭ padtrymlivajuć jeŭrapiejski vybar, prapanavany apazicyjaj, i čakajuć demakratyčnych źmienaŭ u Biełarusi. Bieź pierabolšvańnia, za ŭsimi nami hladzić uvieś śviet. Staryja padychody ŭžo nie spracoŭvajuć.
U biełarusaŭ jość tradycyjny sposab dapamohi – tałaka. Na moj pohlad, pryjšoŭ čas tałaki ŭ imia Biełarusi.
Apošnija padziei vakoł našaj krainy surjozna zaniepakoili ludziej. Ich tryvožyć pahroza paharšeńnia materyjalnaha stanu i straty niezaležnaści krainy. I adkaznaść za papiaredžańnie hetaha lažyć na elicie dziaržavy, jak va ŭładzie, tak i apazicyi.
Vy sami kažacie, što siońnia na Biełaruś nakinutaja ekanamičnaja piatla i što bieź inviestycyj raźvitych dziaržavaŭ śvietu, u pieršuju čarhu jeŭrapiejskich, situacyju nie vyratavać. Padčas sustrečaŭ z kiraŭnictvam Jeŭrasajuzu i liderami mnohich jeŭrapiejskich krain ja abmiarkoŭvaŭ pytańni enierhietyčnaj biaśpieki Biełarusi. Zaŭsiody vystupaŭ suprać ekanamičnych sankcyj u dačynieńni da našaj krainy. Adnak zrazumieła, što šyrokaje supracoŭnictva moža ažyćciaŭlacca tolki z demakratyčnaj Biełaruśsiu, jakaja prytrymlivajecca standartaŭ jeŭrapiejskaj supolnaści. Našaja kraina hublaje miljardy jeŭra biazvypłatnaj dapamohi dy inviestycyj tolki praz adnu pryčynu – niedemakratyčnaść palityčnaj sistemy. Aŭtarytarnaja kraina ŭ Jeŭropie siońnia paśpiachova raźvivacca nie moža.
U roznyja časy nacyjanalnyja elity takich krainaŭ jak Hrecyja, Ispanija, Partuhalija, Słavakija, jakija znachodzilisia ŭ samaizalacyi, zrazumieli nieabchodnaść pieramienaŭ, zrabili vybar na karyść demakratyzacyi i tym samym zabiaśpiečyli kvitnieńnie svaich narodaŭ. Ja zhodny vykarystać mižnarodny aŭtarytet i kantakty, jakija majuć demakratyčnyja siły, dziela sumiesnaha vyrašeńnia prablem, što stajać pierad našaj krainy i patrabujuć nieadkładnaj reakcyi.
Adnak, heta niemahčyma rabić, kali ŭ turmach buduć utrymlivacca maje tavaryšy, kali buduć praciahvacca siłavyja dziejańni suprać demakratyčnaj moładzi, śviedkami jakich my iznoŭ stali ŭ apošnija dni, kali budzie praciahvacca cisk na nieŭradavyja arhanizacyi i partyi, kali buduć praciahvać pryciaśniać pravy niezaležnych prafsajuzaŭ, kali nie budzie adnoŭlena poŭnamaštabnaja dziejnaść niezaležnych srodkaŭ masavaj infarmacyi, kali buduć hruba parušacca pravy čałavieka nasupierak mižnarodnym abaviazacielstvam Biełarusi.
Nieabchodna ŭ najbližejšy čas pieraadoleć raskoł u biełaruskim hramadstvie. Lepšaj formaj dla hetaha źjaŭlajecca dyjałoh. I tolki ŭ vyniku dyjałohu apazicyi i ŭłady i vypracoŭki supolnaj pazicyi možna raźličvać na pieramovy ź Jeŭropaj u metach raźvićcia efiektyŭnaha supracoŭnictva.
Na moj pohlad, dobraj mahčymaściu dla krokaŭ nasustrač adno adnamu mahło b stać śviatkavańnie dnia abviaščeńnia Biełaruskaj Narodnaj Respubliki. Data 25 sakavika 1918 hoda taksama važnaja dla biełaruskaj niezaležnaści, jak i 3 lipienia 1944 hoda. Hramadskaść Biełarusi ŭžo vykazałasia za sumiesnaje śviatkavańnie hetaha dnia, i ja vieru, što takoje śviatkavańnie moža stać adpraŭnym punktam dla demanstracyi pačatka adzinstva biełarusaŭ.
U našych z vami siłach znajści supolnaje rašeńnie dla pieraadoleńnia supraćstajańnia ŭ hramadstvie dziela kvitnieńnia i raźvićcia rodnaj Biełarusi.
Fota Julii Daraškievič
