Małady aficer Pralaskoŭski ŭdzielničaje ŭ intelektualnaj viktarynie, rok-hurt «Krama» vystupaje ŭ prajm-tajm. Heta zabytyja kadry BT pačatku 90-ch, jakija Aleś Kruhlakoŭ, papularny viadučy, jaki syšoŭ z BT paśla «zakručvańnia hajek», vykładaje ŭ internet. Karespandent «NN» pahutaryŭ ź im pra toje, jak źmianiłasia biełaruskaje telebačańnie.
«Naša Niva»: BT pačatku 1990-ch i siońniašni «Biełaruś-1»: u čym Vy bačycie asnoŭnuju roźnicu?
Aleś Kruhlakoŭ: Mierkavać ab siońniašnim telebačańni ja mahu jak hladač. Pieršaje pryncypovaje adroźnieńnie — techničnaja asnaščanaść. U 90-ja nacyjanalny kanał byŭ davoli miestačkovym i biednym. Prahramy zapisvalisia na ahramiennyja babiny i manciravalisia na videamahnitafonach vieličynioj z šafu. Chadziła bajka, što padčas mantažu ŭ aparatnuju pryviali delehacyju z Hiermanii.
Niemcy skazali: «Cikavy ŭ vas muziej! A dzie sapraŭdnaja technika pracuje?»Kali na pieršyja dachody ad sponsaraŭ my kupili supiersučasny kampjutar, da nas ź inšych pavierchaŭ prychodzili nabirać scenary, bo va ŭsich tady stajali drukarki z kamiennaha vieku.
Tahačasnaje BT krytykavali za druhasnaść: mnohija prahramy byli kłonami maskoŭskich prajektaŭ — «Vzhlada», «Spokojnoj noči, małyši» albo «Pola čudies». Rekłama kaštavała kapiejki, hrošaj navat na vartaje afarmleńnie studyi nie chapała.
Jašče adno važnaje adroźnieńnie BT 90-ch — biełaruskamoŭnaje viaščańnie. Usie prahramy vychodzili pa-biełarusku.Mnohija, napeŭna, pamiatajuć, jak karespandent zadavaŭ na vulicy pytańnie pa-biełarusku, a minaki, jakija nie nadta viedali movu, usio roŭna sprabavali padbirać słovy i adkazvać. Rasijskamoŭnyja žurnalisty, kab pracavać u efiry, vučyli movu.
«NN»: Ci była cenzura na BT u pačatku 90-ch?
AK: Peŭny čas było takoje pačućcio, što nam uvohule nichto i ničoha nie moža zabaranić — što b my ni kazali. My tady rabili hramadska-palityčnuju prahramu «Krok», jakaja trymałasia na haračych temach. Tak, nad nami jašče siadzieli redaktary kamunistyčnaha hartu, jakija mahli i ad efiru adłučyć na tydzień-druhi. Ale bačna było, što robiać jany heta z ahladkaj, nibyta saromiejučysia. Apafieoz strachu byŭ padčas maskoŭskaha putču 1991-ha, kali raptam źniali z efiru ŭsie prahramy, a ŭ kalidorach pačali šaptacca pra adnaŭleńnie cenzury i zvalnieńni pa ideałahičnych matyvach. Ale, jak tolki ŭsio skončyłasia, aściarohi źnikli.
«NN»: A ŭ jaki momant na BT pačaŭsia kren u bok prapahandy?
AK: Prykładna ŭ 95-m. Tady mnie daviałosia pracavać u słužbie navinaŭ, na piaredniaj linii frontu. Płany byli hrandyjoznyja — rabić u Biełarusi sučasnyja naviny, nie horš za kanał NTV, jaki tady spraviadliva ličyŭsia etałonam. Adnak pastupova hajki pačali zakručvacca, i ŭsie zrazumieli, što Ahienctvu televizijnych navinaŭ advodzicca inšaja funkcyja. Mienš čym za hod ATN zhubiła častku kamandy, jakaja jaje i stvarała.
A potym pryjšło novaje pakaleńnie — ambitnaje i ideałahična pravilnaje, jakoje i sfarmavała vyhlad sučasnych navinaŭ.
«NN»: Na Vašu dumku, čamu Vas u vyniku adchilili ad pracy?
AK: Kali vieryć aficyjnaj viersii — tamu, što skončyŭsia termin damovy. Ale ž hetuju damovu litaralna za paru tydniaŭ da taho praciahnuli jašče na hod. Bolš ščyraj padajecca farmuloŭka, jakuju ja pačuŭ u pryvatnaj razmovie ad adnaho z tahačasnych kiraŭnikoŭ kampanii: peŭnyja tavaryšy paličyli mianie «niebłahonadiožnym». Dahetul nie viedaju, usprymać heta jak kryŭdu albo jak kamplimient.
«NN»: Kolki Vy zarablali tady na BT?
AK: Telebačańnie, napeŭna, było samym niavyhadnym miescam pracy dla žurnalistaŭ. Supracoŭniki haziet dy časopisaŭ zarablali našmat bolej. Paźniej, kali źjavilisia pieršyja kamiercyjnyja mahčymaści, sponsary dy rekłama, niekatoryja abarocistyja kalehi pačali rabić prybytkovyja prajekty. Ale z zarobkami, skažam, maskoŭskich televizijnikaŭ paraŭnoŭvać było śmiešna.
«NN»: Nakolki cikavy Vam siońniašni kanał «Biełaruś-1»?
AK: Ja addaŭ hetamu kanału 15 hod žyćcia i, naturalna, starajusia sačyć za tym, što tam adbyvajecca. Na žal, zabaŭlalnaje viaščańnie achviaravanaje kankurentam z ANT, a zamiest hetaha zrobleny kren u bok aficyjozna-prapahandysckaj tematyki.
Niekatoryja prahramy fizična niemahčyma hladzieć z-za ich padkreślenaj ahresii dy chłuśni. Tym, chto abraŭ dla siabie takoje ampłua, chočacca skazać: vialikaha talentu nie treba, kab prasłavicca jak prydvorny cham i padchalim.Našmat składaniej zarabić takuju papularnaść, kab hledačam chaciełasia padyści i pacisnuć vam ruku. Ja takich ludziej viedaju, ale mnohija ź ich pracujuć užo nie ŭ Biełarusi.
«NN»: Jakija ciapierašnija prajekty ličycie najbolš udałymi?
AK: Nieasprečnaj udačaj ja liču spartovyja tranślacyi. Sprava heta nie z tannych, ale našy hledačy ŭžo adčuli smak vialikich suśvietnych spabornictvaŭ, tak što vydatki siabie apraŭdvajuć. Pryjemna ździviła arhanizacyja dziciačaha «Jeŭrabačańnia». Choć kažuć, što tranślacyjaj zajmałasia vyklučna anhła-niamieckaja bryhada, jakaja navat nie padpuściła da kamier miascovych apierataraŭ. Uvohule, časam zdajecca, što na dziciačym i darosłym «Jeŭrabačańni» vystupajuć dźvie roznyja Respubliki Biełaruś, z roznymi kamandami režysioraŭ, aŭtarami piesień i vykanaŭcami. Adnoj z hetych krain jość nahoda paapładziravać, z druhoj zastajecca tolki žartavać.
«NN»: Jakija prahramy BT 90-ch, na Vašu dumku, varta było b adnavić siońnia?
AK: Ja b viarnuŭ na ekrany žanr «Karambola» z haściami ŭ studyi. Kancepcyja była pazyčanaja ŭ słavutych amierykanskich šou z Džejem Lena i Devidam Letermanam. Nu i samaje dziŭnaje — na BT vielmi ciažka z humaram. Zdavałasia b, i ludzi viasiołyja, umiejuć i lubiać pažartavać, a televizar uklučyš — zašpilenyja na ŭsie huziki. I pieradač humarystyčnych zusim niama.
«NN»: Kali b Vas zaprasili viarnucca na BT, ci pahadzilisia b?
AK: Kali ja pryjšoŭ na telebačańnie, u krainie isnavaŭ usiaho adzin telekanał, i było b hłupstvam admaŭlacca ad pracy vyklučna tamu, što jon kantralavaŭsia kamunistyčnaj partyjaj. U tych, chto chacieŭ realizavać siabie ŭ prafiesii, prosta nie było z čaho vybirać. Zatoje dla siabie kožny pravodziŭ maralnuju rysu, za jakuju jon nie moh pierastupić. Na hetym i budavalisia ŭzajemaadnosiny z kanałam. Ja vydatna viedaju, što mnie cikava było b rabić na ekranie, a na što ja nikoli nie padpišusia. I astatnija heta taksama viedajuć. Kali chtości na BT paličyć, što im heta treba, — tady i pahutarym.
