U paślavielikodny tydzień hościem onłajn-kanferencyi «NN» staŭ pravasłaŭny śviatar. Kliryk Śviata-Pakroŭskaj carkvy ŭ Miensku Alaksandar Šramko adkazvaŭ na pytańni čytačoŭ sajtu ŭ režymie realnaha času 13 krasavika.
***
***
Bolš dakładna skazać, što ja zajmaŭsia ŭ minułym, kali braŭ udzieł u dziejnaści, naprykład, ukrainskich hramadzkich arhanizacyj, Ukrainskaj chielsinskaj śpiłki (pieršaja ŭkrainskaja dysydenckaja arhanizacyja ŭ 1970-80-ja — Red.). Ciapier hramadzkaja dziejnaść - heta častka majoj śviatarskaj dziejnaści. Liču, što śviatar i carkva nie pavinny stajać u baku ad padziej u hramadztvie. Adnak pry hetym śviataru treba pamiatać pra toje, što carkoŭnaja sprava pavinna być pieršaj, a hramadzkaja dziejnaść padparadkoŭvacca ahulnaj spravie, vynikać ź jaje.
***
Pytańnie aŭtakiefalii ciapier nie aktualnaje. U ciahu histaryčnaha času moža źjavicca patreba ŭ aŭtakiefalii, jak čysty techničny srodak kiravańnia ŭ carkvie, ale heta nie źjaŭlajecca niejkaj metaj, da jakoj treba imknucca.
Što treba zrabić, kab źniać hetyja supiarečnaści?
Što b vy adkazali tym, chto kaža, što BPC (MP) - "ruka Maskvy, jakaja pravodzić antynacyjanalnuju palityku"?
***
Pamiž Carkvoj i Kaściołam supiarečnaści byli, jość i buduć. Samo isnavańnie hetych cerkvaŭ jak asobnych užo kaža pra toje, što jość niejkaje asobnaje razumieńnie viery, abo šlachaŭ carkvy. Što tyčycca supiarečnaściaŭ pamiž nacyjanalnym rucham i carkvoj -- jany jość i taksama buduć.
Pakolki pamiž Carkvoj i śvietam zaŭsiody isnujuć supiarečnaści. Sprava tolki ŭ tym, što ich možna źniać, bo jany źjaŭlajucca vynikam nieparazumieńniaŭ i pieraduziataści. Hetyja supiarečnaści padtrymlivajucca adnolkava z abodvuch bakoŭ. Naprykład, nacyjanalny ruch bolšaj častkaj svajoj nastrojeny suprać Ruskaj pravasłaŭnaj carkvy, ličyć jaje voraham nacyjanalnaha adradžeńnia. Tamu i pravasłaŭnaja carkva hladzić aściarožna na toje, što nacyjanalny ruch moža uziać uładu i ci nia buduć hanieńni na carkvu. Kali b biełaruski nacyjanalny ruch z bolšaj pavahaj adnosiŭsia da Carkvy, kab źniać hetu naściarožanaść, to lepš było ŭsim. Pravasłaŭnaja carkva ŭ svaim vučeńni nia maje ničoha takoha, što pryncypova pieraškadžała joj supracoŭničać z nacyjanalnym rucham.
Što nakont "ruki Maskvy" -- heta pazycyja 19 st., ciapier nijakaj antynacyjalnaj nakiravanaści carkva nia maje. Usio źviazana tolki z naściarožanaściu nakont taho, što carkva moža atrymać kali nie hanieńni, to stracić pazycyi ŭ hramadztvie. Naohuł u carkvie niama nijakaj ahulnaj palityki, jość roznyja ludzi, roznyja mierkavańni.
***
Treba adradžać nia stolki pravasłaŭje, kolki chryścijanstva. Pravasłaŭje nia moža być biełaruskim, ruskim ci jašče jakim. Jano - Usialenskaje. I navat u pravasłaŭi treba adradžać tuju častku, jakuju nazyvajuć chryścijanstvam -- što składaje sutnaść viery, a nie nabor niejkich tradycyj, časta nia majučych da viery nijakaha dačynieńnia.
2) Što dla vas viera?
***
Treba bolš spakojna stavicca da ŭsiakich cudaŭ, u tym liku i da cudu dabradatnaha ahniu. Ja nia maju ćviordych dokazaŭ, što dabradatny ahoń - heta cud, ale vieryć u jaho liču zamienaj sapraŭdnaj viery, viery ŭ Boha. Takuju vieru ŭ cud asudžaŭ jašče Isus Chrystos. Nadańnie stolki ŭvahi takoj źjavie (vieryć ci nia vieryć) źjaŭlajecca advodam ad sapraŭdnaj viery. Nieabchodna ŭličvać, što jość nia tolki mierkavańnie Smatryckaha, a jość inšych bahasłovaŭ, što heta nia cud. padkreślu, što ŭ maim žyćci hetaja prablema zajmaje mała miesca.
2. Viera - heta adkryćcio niejkich iścin čałavieku ad Boha, da jakich by jon sam nikoli nie dajšoŭ svaim rozumam, a taksama viera - heta davier, davier da Boha, što jon błahasny, što jon žadaje tabie dabra i pryviadzie ciabie da dabra.
Na hetaje pytańnie, ja b adkazaŭ: A kudy padacca ruskamoŭnamu chryścijaninu? U carkvie nazirajecca takaja sytuacyja, što ludzi ŭsio mienš razumiejuć bahasłužeńnie. Carkoŭnasłavianskaja mova źjaŭlajecca takoj ža dalokaj dla ruskamoŭnaha, jak i dla biełaruskmoŭnaha — i ŭ toj ža čas źjaŭlajecca takoj ža blizkaj.
Kali idzie havorka pra stasunki ź biełaruskamoŭnymi, to jość mnoha chramaŭ, dzie možna znajści adnadumcaŭ. Kali jość takaja patreba, to možacie źviarnucca da mianie asabista. Heta chram u Viaśniancy, jaki siońnia aśviačaŭsia.
***
Nie pahadžusia. Siońnia naadvarot nazirajecca adychod vypadkovych ludziej ad carkvy. Kali raniej ŭsie nabirali śviatuju vadu, viančalisia, to ciapier bolš spakojnaje staŭleńnie. Byvajuć takija dni, što ŭ Kafiedralnym sabory nichto nia chreścicca. I heta nia drenna. Duchoŭnyja spravy nie pavinny być modaj, a pavinny być unutranaj patrebaj čałavieka. Treba kab carkva była nia miescam, dzie čałaviek addaje daninu niejkaj relihijnaści, a miescam, dzie jon znachodzić vieru ŭ Boha.
Sam Boh nie imkniecca dakazvać ateistu svajo isnavańnie, značyć u hetym jość niejki sens. Mahčyma, sutnaść u tym, kab viera pračnułasia ŭnutry, u sercy, a nie była dakazana.
Sama farmuloŭka pravasłaŭny mastacki filjim mnie bačycca davoli absurdnaj. Heta roznyja rečy, byvajuć mastackija filmy, jakija, na pieršy pohlad, i słova nia kažuć ni pra Boha, ni pra carkvu, ale ŭ ich zakładzieny niejki šyfr, jaki dapamahaje prabudzić u sercy imknieńnie znajści vieru, imknieńnie šukać Boha. Dalej patrebny Evanhielle, propaviedź, chryścijanskija stasunki, žyćcio.
Kali pra sam film "Ostrov", ja staŭlusia z naściarožanaściu, bo jon uvodzić u zman čałavieka. Jon pakazvaje byccam pravasłaŭnaje žyćcio, i čałaviek moža padumać, što heta i jość pravasłaŭje. A film źniali navat nie carkoŭnyja ludzi, moža jany źniali i dobry film, ale jak ni paradaksalna, što toje, što ŭ im jość pravasłaŭny siužet, heta jahony minus.
***
Ja nie liču, što dyjakan Kurajeŭ - heta pravasłaŭny misijanier, jaki patrebny carkvie. Jon vielmi papularny, ale ŭ carkoŭnym asiarodku. A misijanier pracuje ž nie na carkoŭnuju aŭdytoryju. Nia moža tak być, kab u nas było adnolkava, jak u Rasiei. Urešcie, ja b hetaje pytańnie pierafarmulavaŭ: Čamu i ŭ Rasiei, i Biełarusi, i va ŭsim śviecie niama takich misijanieraŭ, jak apostał Pavał?
***
Z takoj prapahandaj treba zmahacca, ale što moža zrabić jararch? Tut treba źbiracca ŭ niejkuju supołku, stvaryć inicyjatyŭnuju hrupu, kab zajavić pra siabie hramadztvu. Ale treba, kab hetaja supołka ci inicyjatyva, jaje dziejnaść była praduktyŭnaj, a nie hamafobskaj.
Ci mohuć u pravasłaŭnaha chryścijanina być palityčnyja pohlady? apazycyjnyja da ŭłady pohlady? ci treba jamu ŭdzielničać u vybarach?
***
Kiesar -- kiesarava, heta nie zapaviet Chrysta, heta prosta jaho adkaz na pytańnie, jakoje staviła metu złavci jaho na słovie. Tamu ja liču, kali z heta vyvodzić niejkuju kancepcyju bahasłoŭskuju, było b nie zusim pravilna.
Što nakont stasunkaŭ carkvy i dziaržavy. Tut jość peŭnyja pierakosy, navat trahičnyja pierakosy. Ale ja dumaju, što carkva maje mahčymaści, kab vyjści na pravilny šlach u stasunkach ź dziaržavaj.
Isus Chrystos pryjšoŭ u śviet prapaviedvać Carstva Božaje, takim čynam jon supraćpastaviŭ siabie tamu carstvu, u jakim staŭ žyć. Faktyčna jon pakazaŭ ludziam alternatyvu isnujučamu paradku, a tamu ŭ niejkim sensie byŭ apazycyjanieram. Ale apazycyjanieram pa vertykali, a nie haryzantali. Jaho carstva padymajecca nad płoskaj ziamnoj rečaisnaściu.
Što tyčycca sučasnaj sytuacyi, to treba razumieć tak. Niama nijakich častkaŭ žyćcia, jakija b nia tyčylisia viery. Zaŭsiody čałaviek pavinny dziejničać pa praŭdzie Božaj, a nie pa straści, pošuku karyści, prahi da ŭłady, nianaviści, fanatyčnamu śledavańniu niejkaj idealohii ci niejkamu lideru.
Ci jość padstavy śćviardžać, što tyja rašeńni prymalisia biaz cisku akupacyjnaj (rasiejskaj) ułady i byli svabodnym vyražeńniem voli ŭnijackaha duchavienstva?
Kali naščadki miljonaŭ biełaruskich unijataŭ - ciapierašnija biełaruskija hreka-kataliki - źjaviernucca pa-chryścijansku da bratoŭ-pravasłaŭnych z prośbaj ab viartańni choć by častki cerkvaŭ, pabudavanych uiniatami, a ciapier zaniatych pravasłaŭnymi - jakaja pavinna być reakcyja kiraŭnictva pravasłaŭnaj carkvy i pravasłaŭnych viernikaŭ?
Jakoje da hetaha pytańnia Vašaje asabistaje staŭleńnie, ajciec?
***
šmat čaho ŭ carkoŭnaj historyi stvarałasia nie zusim karektna, pryhoža. I kali kazać pra sabor 1839 h., treba kazać pra Sabor, jaki hetu ŭniju i ŭvioŭ (Bieraściejski 1596 h.), kali byŭ mocny cisk katalickich uładaŭ. Tamu my nia možam skazać, što unijacki Boh -- zaŭsiody pravy, a pravasłaŭny nie -- ci naadvarot.
Treba viedać, što bolšaść kultavych budynkaŭ, unijackija, pravasłaŭnyja źjaŭlajucca kaštoŭnaściami, jakija naležyć dziaržavie. I pravasłaŭnaja carkva nia moža takija pytańni vyrašać: kamu i što addavać.
Ale my pavinny patrabavać, kab viernikam uniatam, była dadziena mahčymaść vieści svajo carkoŭnaje žyćcio, i mahčymaść mieć tyja chramy, jakija nieabchodna mieć. Moža, mała chto viedaje, ale pravasłaŭnaja carkva dapamahała katalickaj carkvie atrymlivać tyja chramy, što isnujuć ciapier u Minsku. Heta rabiłasia nie tak publična, praŭda.
Taksama ja liču, što ŭ nas pavinna być chryścijanskaja salidarnaść. Heta tyčycca i kaścioła śv Jazepa i carkvy "Novaje žyćcio".
***
Ja dumaju, što heta davoli volnaja interpretacyja słoŭ, što viedaju, i układańnie ŭ vusny mitrapalita Fiłareta, taho što jon i nia dumaŭ kazać. Pažadańnie mitrapalita Fiłareta heta, možna skazać, zvyčajnaja sprava, kali hałava hałoŭnaj kanfiesii vykazvaje pratakolnuju padtrymku isnujučamu prezydentu. Kali b da ŭłady pryjšoŭ Zianon Paźniak, u mitrapalita Fiłareta znajšlisia dobryja słovy i dla jaho.
2)Ci bačyli vy kopiju Turynskaj płaščanicy ? ( užo jaki hod vystaŭlena i zachoŭvajecca ŭ Čyrvonym kaściole ) Čamu pravasłaŭnyja Biełarusi, u adroźnieńnie ad pravasłaŭnych Ukrainy, nia chočuć bačyć jaje ŭ svaich chramach?
***
Ja Turynskuju płaščanicu nia bačyŭ, heta śviatynia katalickaja, i naturalna, što jaje šanujuć mienavita kataliki. Pra pravasłaŭnych Ukrainy mnie nie viadoma.
***
Ja nie liču heta pytańniem, jakoje tak važna ŭ spravie viery. Byvajuć roznyja sytuacyi ŭ tym liku miedycynskija, kali niama pramoha zabojstva, jakim źjaŭlajecca abort, to tut treba hladzieć u kožnaj kankretnaj sytuacyi. Ja nie liču narmalnym, što kantracepcyja, navat nie abartyŭnaja, moža spryjać pieratvareńniu šlubnych stasunkaŭ u prosta seksualnaje zadavalnieńnie. kali heta moža pryvieści da ciažkich nastupstvaŭ medycynskaha planu, to ŭ takim vypadku takuju kantracepcyju možna dazvolić.
Spačatku było słova... Kali mova ad Boha , ci nia hrech vyrakacca ad rodnaj na karyść inšaha narodu ?
***
Heta pytańnie, jakoje tyčycca stasunkaŭ carkvy i dziaržavy. Sami jararchi katalickija bajacca zajavić pra svaje patrabavańni. Niadaŭna byŭ vypadak, kali biskup Antoni Dziamjanka praz rassyłku aficyjnaha sajtu vykazaŭ takoje patrabavańnie, a potym sam jaho i skasavaŭ. Čamu pravasłaŭnyja jararchi tady musiać być bolš śmiełyja, čym katalickija?
Što nakont movy. Ja krychu raniej kazaŭ, što carkoŭnasłavianskaja mova nia jość movaj inšaha narodu, što jana adnolkavaja dalokaja - i blizkaja - i dla biełaruskaj movy, i dla rasiejskaj. "Słova" tut majecca nie ŭ linhvistyčnym planie, a jak łohas, jak zamysieł, jak ipastaś Boha.
***
Internet heta vialikaja mahčymaść dla chryścijanina, tolki treba, kab jon nie staŭ krynicaj spakušeńnia, kab vykarystoŭvać jaho ŭ carkoŭnych metach, duchoŭnych. I tut mohuć być roznyja srodki, jak błohi, forumu, ajsikju (skajp ja nie lublu). I treba kamunikavacca nia tolki ź biełarusami, ale i ź inšymi ludźmi. Treba nia błytać nacyjanalnuju śviadomaść ź miestačkovaściu. Treba šukać ludziej usiudy, dzie jany jość. Dzie jany jość, jość i dabro i Boh.
***
Uładyka Fiłaret nie zabaraniŭ mnie vieści łajvdžorneł, jon, moža, nia viedaje takoha słova Heta dadumana ŚMI. Havorka išła pra zabaronu majoj publiycystyčnaj dziejnaści biez błasłavieńnia carkoŭnaj ułady.
Ale mianie zaprašajuć na kanferencyi, pryśviečanyja Internetu, uklučyli ŭ kaardynacyjnuju radu. pryśviečanuju pravasłaŭnym veb-resursam. Pakul pytańnie nia vyrašana kančatkova, ale budzie znojdzieny kampramis.
***
Nie spračajucca, bo ja pryjšoŭ da viery šmat u čym tamu, što byŭ fizykam. I bačyŭ u fizyčnych źjavach vobrazy duchoŭnaha žyćcia. I navat dahmatyčnych iścin. Pamiž inšym, siarod pravasłaŭnych śviataroŭ šmat ludziej z techničnaj adukacyjaj.
Ci źmianili b što-niebudź ?
Pieršyja kroki ?
***
Carkva - heta supolnaść ludziej, a nie kamanda, jakoj kiruje japiskap.Adzin čałaviek mała što moža zrabić u Carkvie. Kab niešta źmianiłasia, treba sabornaja śviadomaść. Treba pačynać z taho, kab kožny čałaviek pamiataŭ, što i ad jaho šmat čaho zaležyć, a kali dvoje i troje -- to pamiž imi i Chrystos.
Davajcie razam dumać i niešta rabić. a nie čakać niejkich dyrektyŭ źvierchu.
***
Vy mianie z kimści zbłytali, ja nie liču siabie specyjalistam u historyi, i tamu nie vykazvajusia na hety kont.
Chamu prawaslaunyja nie shukajuc jednasci sa Swiatym Apostalskim pasadam u Rymie, piarshenstwa jakoha u sprawax wiery pryznawau uwies xryscijanski Usxod da 1054 hoda? Chamu jerarxi rasiejskaj prawaslaunaj carkwy na Bielarusi nie zaprosiac' na Bielarus Papu Rymskaha? Chamu nie dajuc zaprasic katalikam? Ci Filaret uwuhule wiedaje bielaruskuju mowu? Chamu prawaslaunyja "kaciac' " bochki na unijatau i xutchej damaulajucca z ryma-katalikami chym z hreka-katalikami?
***
Prosta zajści ŭ katalicki chram pravasłaŭnamu - heta nia hrech. Ale kali jon dumaje ŭstupać u katalickuju supolnaść, to jon stanovicca katalikom. Treba vybrać, chto ty, pravasłaŭny ci katalik.
Pravasłaŭnyja šukajuć jednaści z Rymam. Ale hetamu pieraškadžaje žorstkaja pazycyja rymska-katalickaj carkvy, jakaja ličyć, što arhaničnaja jednaść moža dasiahnucca adnym šlacham - heta dałučeńnie dy ryma-katalickaj carkvy. Pravasłaŭnyja takuju ideju nia mohuć padtrymać, bo nikoli takoha nie było, kab usie padparadkoŭvalisia Rymu. Byŭ taki čas, što rymskaha japiskapa pavažali, mienavita za toje, što jon doŭhi čas byŭ ćviordym abaroncam pravasłaŭnaj viery. Potym katalickaja carkva ŭviała šmat dahmataŭ, jakija nie byli ŭ staražytnaj carkvie, i tamu pravasłaŭnaja carkva ich nie pryjmaje. Navat kali ryma-katalicki kaścioł stanie pravasłaŭnym, to i ŭ hetym vypadku, treba kab jon admoviŭsia ad niejkich pałažeńniaŭ, ale i pretenzij na ahulnaje kiraŭnictva carkvoj.
Čamu pravasłaŭnyja pavinny zaprašać rymskaha papu? Heta sprava katalickaj carkvy, i tut šmat što ŭskładniajecca tym, što Papa źjaŭlajecca nia tolki hałavoj carkvy, ale i hałavoj dziaržavy, a tamu atrymlivajecca, što jaho pryjmajuć na dziaržaŭnym uzroŭni, jak palityčnaha dziejača, u tym liku i ad imia pravasłaŭnych. Kali b jon pryjechaŭ prosta jak japiskap, to suprać nichto nia mieŭ ničoha. Mienavita ja nia suprać.
Uładyka Fiłaret nia vielmi vałodaje biełaruskaj movaj, bo jon pa pachodžańni rasiejski čałaviek, ale nia dumaju, što jon bolš suprać biełaruskaj movy, jak šmat jakija biełarusy, jak viadomyja nam dziaržaŭnyja kiraŭniki, jakija nia mohuć kazać ni na adnoj, ni na druhoj movie.
Ale Ŭładyka nia suprać, kali ź im razmaŭlajuć pa-biełarusku, jon čytaje listy pa-biełarusku.
***
Stanovišča ŭnijataŭ chistkaje ŭ samoj katalickaj carkvie. Sprava ŭ tym, što hreka-kataliki byli zadumanyja ŭ 16 st. jak niejkaja pierachodnaja stupień. Ludzi pryzvyčailisia da svaich abradaŭ i nie žadali ź imi rasstavacca. Tamu im i prapanavali pakinuć ichny abrad, ale kananična dałučycca da katalickaj carkvy, zaraz sytuacyja inšaja, ludzi nia viedajuć nijakich abradaŭ i samim katakikam lepš, kali jany dałujučacca da samoj ryma-katalickaj carkvy.
Sam Xrystos kazau, shto "Ja i Ajciec josc adno". Zn., kali ad Ajca Duch, to i ad Syna, bo inachaj jany b nie byli Adno. Rastlumachcie, kali laska!
***
Dla onłajnu heta pytańnie składanaje, ale kali tak razvažać, što pryznańnie taho, što Duch Śviaty nie sychodzić ad syna, heta jaho niečym panižaje, to čamu nie zadacca inšym pytańniem? Jak tady być z Ducham śviatym? Ad jaho ničoha nie sychodzić. Atrymlivajecca, što heta panižaje Śviatych duch, što jość manarchijanstva.
***
Shto znachyc' kasaja nizhniaja papiarochka na prawaslaunym kryzhy? Heta namiok na zlodziejau, jakix ukryzhawali razam z Xrystom, z jakix adzin pajshou u nieba, a druhi u atxlan', ci nieshta inshaje?
Chamu prawaslaunyja nie pryznajuc' chysciec, ale aktyuna molaccca za pamierlych? Ci dushy pamierlych mohuc' pakinuc piekla? Ci heta nasledawanie Aryhiena, jaki scwiardzhau, shto ureshcie resht kozhny wierniecca u Krynicu, z jakoj wyjshau? Ale kali tak, to nawoshta malicca, bo kozhny i tak wierniecca da Boha?
Ci lichacie Wy, shto kozhnaja ulada ad Boha? Ci tolki taja, jakaja wykonwaje Boskija zapawiedzi?
Jak Wy adnosiciesia da katalikou uwohule? Liczacie, shto ix treba nastaulac', jewanhielizawac' ci shkadawac'?
ak Wy adnosiciesia da pratestantau? Hetaksama jak da katalikou?
Ci nie zdajecca Wam, shto u prawaslaunaj Carkwie zamala uwahi addajecca na katexizacyju dziaciej, moladzi i daroslyx? Mozha, warta bylo b mieniej umieshwacca u palityku, a bolsh chasu paswiacic' duxounamu wyxawanniu? Ci tak pawinna byc'?
Stolki pytanniau maju, azh dux zajmaje, ale usie nawat nia maju chasu napisac'. Bywajcie zdarowy i nie xwarejcie.
Jak by Wy pieraklali "blagodat'" na nashu: jak "milata", "laska", "lahoda" ci niejak inaksh?
Chamu Wy - ukrainiec - za bielarushchynu? Albo Wy nie zusim za jaje? Wybachajcie za pytanni, ale cikawa wiedac'?
1. Dumaju, što nie. Treba razabracca, što takoje kultura i što takoje carkva. Carkvie niama ŭ čym apraŭdvacca pierad kulturaj.
2. Kasaja nižniaja papiaročka symbalizuje ŭkryžavanah Chrysta.
3. Carkva vieryć u toje, što kančatkovy sud jašče napieradzie, i tamu my molimsia, kab pamierłyja znachodzilisia ŭ niejkim čakańni. I carkva moža niejak na heta malitvami paŭpłyvać.
4. Kožnaja ŭłada ŭ niejkim sensie ad Boha, jak zdaroŭje naprykład.
5. Da katalikoŭ treba adnosicca pa-chryścijansku, bačyć u ich chryścijanskaje. Usio dobraje pryniać u ich. Nia našaja sprava vyrašyć kančatkova hetu prablemu. Pratestanty ničym nia horšyja, čym kataliki. A mnie časam i bližejšyja.
6. Katechizacyja -- adno z samych balučych prablem carkvy, moža heta pieršaje, z čaho treba pačynać źmieny ŭ carkvie. Kali b ja byŭ japiskapam, to mienavita z hetaha pačynaŭ by.
7. Kaniečnie, treba bolš nadavać uvahi duchoŭnamu vychavańniu, ale nielha kazać, što nie rablu palityku, a zajmajusia duchoŭnym vychavańniem, bo časam stupień duchoŭnaha vychavańnia, pryvodzić čałavieka da niejkaj hramadzianskaj aktyŭnaj pazycyi. A naohuł na ŭsie pytańni nielha adkazać za dźvie hadziny. Zachodźcie na sajt partału Carkva www.churchby.info, ci acq 199480185 ci praz skajp - priestal ci pra ŽŽ - priestal.
8. Pakul by słova "błahadać" ja tak i pakinuŭ, a tam moža što i źmienicca.
9. Čamu b ukraincu nie być za biełaruščynu? Byŭ by ŭ Litvie, padtrymlivaŭ litoŭščynu.
Moža heta i mahčyma, ale budzie nie kananična. Toje što zrabiłasia ŭ Estonii, heta nie zusim pravilna, i ŭ pravasłaŭnych na adnoj terytoryi pavinien być adzin japiskap.
***
Ciažka skazać, što budzie zaŭatra, ale pakul takich tendencyj niama.
***
Kožny raz, kali śviatar robić chryščeńnie, jon jakraz i vyhaniaje biesaŭ z čałavieka.
***
Pravasłaŭnyja ličać kampramisam toje, što ŭstupajuć ludzi roznych kanfesij. Było b pravilna, kab ustupali adnoj kanfesii. Ale, idučy nasustrač čałaviečym słabaściam, carkva dapuskaje takija šluby, pry adnoj umovie, što dzieci buduć vychoŭvacca ŭ pravasłaŭnaj viery. Zrešty, lehitymnaść luboha šlubu pryznajecca carkvoj. Ale z duchoŭnych pazycyj, jość roznaje staŭleńnie da jaho.
***
Kali ŭvieści aŭtakiefaliju ŭ Biełarusi, carkva stanie bolš zaležnaj ad dziaržavy, toje, što jana nie aŭtakiefalnaja, heta harantyja niejkaj niezaležnaści, taho, što carkva nia stanie niejkim karmannym prydatkam. Aŭtakiefalija zdabyvajecca takim šlacham, jaki pryvodzić da raskołu, nahniatańniu varožaści, padziełu na svaich i čužych.
1. Jość u mianie žonka i dačka, jakaja vučycca ŭ škole. Žonka - Volha, dačka - Varvara, jość ciešča - Halina Ryhoraŭna.
2. Jość viadomy łozunh: nia vier, nia bojsia, nie prasi. Čałaviek pavinien razumieć, kamu vieryć i va što vieryć, i nie prymać padborku. Toje, što jon nia vieryć niekamu, heta narmalna. Inakš možna kazać, sumniavajsia, ale šukaj.
***
U mianie jość pra heta artykuł. Ja padtrymlivaju aficyjnuju pazycyju carkvy, što ŭ hetych numarach ničoha niama niebiaśpiečnaha.
Jakaja hałoŭnaja pryčyna taho, što katalicki kaścioł vyznaŭ biełaruskuju movu aficyjnaj, pracoŭnaj, a pravasłaŭnaja carkva na Biełarusi - nie?
* * *
1. Heta ŭsio patreba času, a nie kaštoŭnaść, jakuju treba stavić za metu. Pakul lepš zachoŭvać status-kvo. Niama nijakich pryčyn łamać usio, pačynać unutranuju vajnu, kab zdabyć aŭtakiefaliju, jakaja čałavieka nie vyratoŭzvaje. Ale pra heta treba razvažać. I ciapier treba, kab słova aŭtakiefalija nie vyklikała naściarožanaści. Heta techničnaja reč, jakaja moža spryjać niečamu, a to i naavarot, dziejničać suprać
2. Histaryčna, u pravasłaŭnaj carkvie bolš ludziej, jakija tradycyjna źviazany z carkvoj i im ciažka mianiać niešta, i pa-druhoje, u pravasłaŭnaj carkvie niama takoj žorstkaj systemy kiravańnia. Kali vydać niejkuju dyrektyvu na ŭzroŭni mitrapalita, to budzie vialikaja kolkaść ludziej, jakija nia buduć padparadkoŭvacca.
U Litvie aficyjnaj movaj u carkvie jość litoŭskaja, ale nabaženstva viadziecca pa-carkoŭnasłaviancku.
Po tomu žie dokumientu vtoroj vopros: kak Vy otnositieś k idieje "proviedienija osobych miśsionierskich bohosłužienij, v kotoryje byli by vniesieny elemienty katiechizacii"? (citata po "Kociepcii")
I poślednij vopros: kak Vam kažietsia, kakovy pierśpiektivy riealizacii na praktikie "Konciepcii miśsionierskoj diejatielnosti RPC"?
1. Ja nie dumaju, što treba rabić takija asobnyja prychody, treba, kab takaja dziejnaść stała častkaj dziejnaści kožnaj abščyny.
2. Heta narmalna, ja da idei adnošusia narmalna, i vitaju, ale heta nie pavinna rabicca izalavana. U pryncypie kožnaja słužba pavinna być misijanierskaj, jana pavnna davać niešta novaje dla paznańnia Boha. Ale hetaha nie dasiahnieš tolki techničnymi elementami, a treba ŭnieści źmieny ŭ sam skład žyćcia. Kab prychody stali miescam, dzie čałaviek žyvie.
3. Ja skieptyčna hladžu na toje, što sama heta kancepcyja moža niešta źmianić. Moža tolki trochi dać bolš lehitymnaści tym, što niechta robić, i tamu patrebny byŭ taki dakument, na jaki možna było spasyłacca, što možna, a što nie.
***
Pavažanyja siabry, Chrystos Uvaskros. Budziem pamiatać bolš ab Chryście i vakoł jaho bolš abjadnoŭvacca. Kab skazać, što nie ja žyvu, a ŭva mnie žyvie Chrystos. I praz Chrysta my znojdziem razumieńnie va ŭsich našych pytańniach. Prychodźcie ŭ naš chram, zazirajcie na naš sajt Carkva, na błoh ŽŽ, kantakujciesia praz aśku i praz skajp. Budu ŭsim rady.
Onłajn-kanferencyja skončana.
* * *
Alaksandar Šramko naradziŭsia ŭ 1957 h. u Pinsku. Ukrainiec. Skončyŭ škołu №3 Pinska z pahłyblennym vyvučeńniem fizyki. Paśla škoły hod pracavaŭ elektrykam i majstram pa syhnalizacyjach. U 1974—1980 hh. vučyŭsia na fakultecie radyjofizyki BDU.
U kancy 1970-ch pryjšoŭ da Boha, spačatku naviedvaŭ carkvu Evanhielskich chryścijanaŭ-baptystaŭ «Hałhofa», potym sabor Śviatoha Ducha. U hety ž čas kinuŭ pracu pa specyjalnaści, pracavaŭ dvornikam, raznosiŭ hazety.
Z kanca 1980-ch — brat miłasernaści ŭ siastrynstvie Safii Słuckaj pry katedralnym sabory, a potym dyrektar adnoj ź pieršych niadzielnych škołak u Miensku. Pracavaŭ taksama nastaŭnikam fizyki. U 1997 h. skončyŭ Mienskuju duchoŭnuju seminaryju.
Śviatarskaje paśviačeńnie atrymaŭ u 1994 h., byŭ nastajacielem chrama ŭ v.Stročycy (u Muzei biełaruskaj narodnaj kultury). Pieršy ź mienskich śviataroŭ pačynaje na słužbach čytać Evanhielle pa-biełarusku.
U 1995 h. — nastajaciel chrama ŭ h.p. Družny. 1996 h. — kliryk Śviata-Pakroŭskaha prychodu (mikrarajon Viaśnianka). 1997—2003 hh. — vykładčyk Śviatoha Piśma ŭ Mienskaj duchoŭnaj vučelni. Z 1999 h. staŭ aktyŭnym karystalnikam Internetu i stvaraje sajt «Dziońnik śviatara».
Piša dla raznastajnych peryjadyčnych vydańniaŭ analityčnyja, publicystyčnyja i bahasłoŭskija artykuły, udzielničaje ŭ kanferencyjach, pryśviečanych aktualnym prablemam sučasnaj carkvy. Z 2002 h. viadzie błoh na servisie livejournal.com, adzin z samych papularnych u biełaruskaj błahasfery. U 2004 h. stanovicca adnym z zasnavalnikaŭ internet-partału «Carkva».
U 2006 h. vyjšła kniha «Dziońnik śviatara», jakaja składajecca z artykułaŭ 1999-2002 hh., raźmieščanych na adnajmiennym sajcie.
Ajciec Alaksandar Šramko aktyŭna zajmajecca hramadzkaj dziejnaściu.
Oleh