Plošča Lienina ci Plošča Lenina: jak pravilna na biełaruskaj łacincy? 39

Apošnimi dniami Biełnet horača abmiarkoŭvaje łacinku ŭ minskim mietro. I kali metazhodnaść jaje ŭžyvańnia nie vyklikaje nijakich sprečak, to asobnyja momanty časam byvajuć nie zusim zrazumiełymi. Naprykład, ci «Plošča Lienina» — pravilnaje napisańnie? Viadoma, biełaruskaja łacinka vykarystoŭvajecca dla pieriedačy biełaruskich nazvaŭ z dapamohaj łacinskaha ałfavitu. Ale ž Lenin nie byŭ biełarusam, tamu, mabyć, karektnym budzie varyjant — «Lenina», to bok tak, jak pieradajuć jaho imia rasiejcy?

Pa adkaz «Naša Niva» źviarnulisia da supracoŭnika Instytuta movaznaŭstva Akademii navuk Uładzimira Koščanki.

«Hetaje pytańnie razhladałasia asobna, — kaža jon. —

Prablema ŭ nastupnym: kali ŭvažliva pahladzieć na mapu Minska, to možna zaŭvažyć, što ci nie pałova (kali nie bolej) nazvaŭ vulic majuć nazvy niebiełaruskaha pachodžańnia. U ideale, takija nazvy varta było b pieradavać z movy aryhinała. Ale tut paŭstaje šerah prablem:

pa-pieršaje, treba vyśviatlać pachodžańnie nazvy, a pa-druhoje, treba viedać, jak imia i proźvišča pišacca ŭ movie-aryhinale.

Ujavicie sabie, jakim čynam čynoŭniki ci nielinhvisty buduć pisać «vulica Rozy Luksiemburh» ci tam «Marksa». Voźmiem najpraściejšaje — vulica Karła Marksa.

Majem imia Karł Marks.

Pa-biełarusku vulica zaviecca «Karła Marksa» (u rodnym skłonie — i jana nie moža źmianiacca). To kali my navat napišam «Karla Marxa», to zamiežniki ŭsio adno nie paznajuć imia. Možna šče napisać «Karl'a Marx'a», ale na što heta budzie padobna?

Kali my navat napišam «Lenina», dla zamiežnikaŭ heta nie Lenin budzie. Da taho ž rasiejcy nie majuć łacinskaj hrafiki i nie majuć ahulnapryznanaha standartu ramanizacyi.

Tamu Lenin u roznych movach pišacca pa-roznamu, adpaviedna z praviłami peŭnaj movy: «Lenjin» pa-sierbsku, pa-baśnijsku dy pa-charvacku; «Lénine» pa-francuzsku; «Leinín» pa-irłandsku; «Leninas» pa-litoŭsku.

U Łatvii heta budzie «Ļeņins» i «Lenín» — u Isłandyi.

Kab nie ŭnosić błytaniny, varta na siońnia stavicca da ŭsich nazvaŭ vulic Minska jak da biełaruskich biez vyklučeńnia. Tamu i

pieradavacca na łacincy jany musiać adnolkava. Heta adzinaje vyjście, inakš budzie chaos.

Vy staniecie pisać, naprykład, vulica Kirova, Sverdlova, Gromova? Sumniajusia. Čamu dla Lenina treba rabić vyklučeńnie?»

Kiryła Chilko

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH