Vitaŭt Kipiel naradziŭsia 30 traŭnia 1927 h. u Miensku, u siamji Jaŭchima Kipiela i Maryi Zubkoŭskaj.

V. Kipiel — adzin z najviadomiejšych biełarusistaŭ śvietu — tolki vosiem hod žyŭ u Biełarusi: pieršyja šeść hod ad naradžeńnia i potym dva hady za niamieckaj akupacyjaj. U 1933 h. Maryja Kipiel z šaścihadovym synam vyjechali ŭ Rasieju, dzie adbyvaŭ pakarańnie baćka. Viarnulisia tolki ŭ vajnu. U 1944 h. siamja Kipielaŭ vyjechała na Zachad. «Nas čakała albo śmierć, albo Sibir», ‑‑ kaža sp. Vitaŭt. Vybar akazaŭsia słušnym.

U pavajennaj Niamieččynie V. Kipiel dałučyŭsia da hramadzkaje pracy. Razam sa skaŭtami Butam, Marhovičam vydavaŭ «Infarmacyjny listok štandaru «Bavaryja» — «Haniec». Pieršy numar vyjšaŭ 14 krasavika 1947 h. Potym byŭ pierajezd u Belhiju, skančeńnie Luvenskaha ŭniversytetu. Ale papracavać pa specyjalnaści «hiealohija» šmat nie atrymałasia, i ŭ chutkim časie Vitaŭt Kipiel staŭ supracoŭnikam Ńju‑Jorskaj publičnaj biblijateki.

Adnačasova z pracaj u biblijatecy joń supracoŭničaŭ ź biełaruskaj słužbaj Radyjo Svaboda, braŭ udzieł u vydańni kvartalnika «Biełaruskaja moładź», potym — hazety «Biełarus». Braŭ aktyŭny ŭdzieł u hramadzkim žyćci biełarusaŭ ZŠA, a taksama byŭ kiraŭnikom Federacyi respublikanskich klubaŭ.

U 1976—1979 hh. pad staršynstvam Vitaŭta Kipiela ładzilisia Biełaruskija festyvali, jakija źbirali pa niekalki tysiač čałaviek i pryciahvali ŭvahu amerykanskich palitykaŭ. Pieršy taki festyval pryvitaŭ telehramaj prezydent Dž.Ford.

U 1982 h. sp. Kipiel uznačaliŭ Biełaruski instytut navuki j mastactva, źmianiŭšy na hetaj pasadzie inšaha Vitaŭta — Tumaša. Plonnaja praca ŭ jakaści kiraŭnika hetaj ŭstanovy praciahvajecca i da siońnia. Kolkaść vydadzienych knih za dyrektarstvam Kipiela vyrasła ŭ niekalki razoŭ. Adbyvajecca heta, u tym liku, dziakujučy i menedžerskim zdolnaściam kiraŭnika, jaki razumieje, što praca nad knihaj nie skančajecca paśla taho, jak jaje zabrali z drukarni. Treba, kab kniha traplała da čytača, a značyć jaje treba raspaŭsiudžvać dzie tolki mahčyma, kab atrymanyja srodki pajšli na nastupnuju knihu.

«Usiudy, — pisaŭ Ja.Zaprudnik, — dzie adbyvalisia jakija‑niebudź hramadzkija padziei — festyvali, pikniki, jubilei, bolšyja ci mienšyja ŭračystaści, relihijnyja śviaty, — dzie tolki źbirałasia hramada surodzičaŭ, možna było pabačyć Vitaŭta z raskładzienymi na stale knihami. Heta pašyralnickaja systematyčnaść idzie ad padvojnaha razumieńnia: 1) biełaruskaja kniha patrebnaja biełaruskamu čałavieku, bo ŭ joj zakładziena lubaść da svajho rodnaha, i 2) biełarus pavinien padtrymoŭvać svajo vydaviectva, bo biełaruskaja knižka — heta pakaźnik našaj nacyjanalnaj žyvučaści».

Siońnia dziasiatki biblijatek u Biełarusi majuć u fondach emihracyjnyja kalekcyi dziakujučy tamu, što Vitaŭt Kipiel sam asabista ich tudy pieradavaŭ ci dasyłaŭ, časta za svaje ŭłasnyja hrošy. A kolki knižak u Biełarusi vyjšła, dziakujučy finansavańniu siamji Kipielaŭ i BINIMu!

Plonnaj pracy doŭhija hady spryjała viernaja spadarožnica — žonka Zora. Hetaja para stałasia, napeŭna, samym paśpiachovym biełaruskim tvorčym tandemam na emihracyi. Zora i Vitaŭt Kipieli šmat zrabili dla źbirańnia emihracyjnych biełaruskich peryjodykaŭ i drukaŭ. Najbahaciejšaja kalekcyja, jakuju jany stvarali ciaham paŭstahodździa, skłała 171 skryniu i była addadzienaja na zachavańnie ŭ Ńju‑iorskuju publičnuju biblijateku. Hety zbor staŭ asnovaj unikalnaj i fundamentalnaj pracy «Biełaruski druk na Zachadzie: Biblijahrafija». Biblijahrafija vytrymała dva vydańni: u 2003 h. jana vyjšła ŭ dvuch knihach: asobna peryjodyki, asobna — knihi. Praz čatyry hady, dapracavanaja, užo pad adnoj vokładkaj.

Byli taksama i inšyja knihi: «Byelorussian‑Americans and Their Community in Cleveland», u suaŭtarstvie z Zoraj Kipiel: «Janka Kupała i Jakub Kołas na Zachadzie. Biblijahrafija», «Byelorussian Statehood. Reader and Bibliography», «Biełaruskija słoŭniki i encyklapedyi».

Historyk Zachar Šybieka niejak skazaŭ: «Vitaŭt Kipiel naležyć da tych, chto radujecca pośpiecham inšych. I mnohija z nas tut, na Baćkaŭščynie, zrazumieli, što niečaha vartyja, dziakujučy jaho zdolnaści radavacca našym dasiahnieńniam. Jon nie buduje ŭłasnaha dabrabytu, jon razbudoŭvaje biełaruskaść. ... Ciažka pieraličyć tych, chto mieŭ łasku ad siamji Kipielaŭ».

Hazeta «Biełarus»

Fota Julii Daraškievič

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0