Śviežaje apytańnie, zładžanaje sacyjołahami NISEPD, dało vynik, biassprečna pryjemny dla niezaležnaj miedyja‑supolnaści. Za minułyja paŭhoda rezka vyras indeks davieru niedziaržaŭnaj presie. Jašče bolej: pavodle hetaha pakazčyku niezaležnyja ŚMI apiaredzili dziaržaŭnyja.
Aŭtary daśledavańnia vyznačajuć hety indeks jak «suadnosiny roznaści kolkaści tych, chto daviaraje, i tych, chto nie daviaraje, da kolkaści tych, chto adkazaŭ na pytańnie». Amataraŭ navukovych niuansaŭ možna adrasavać da sajtu NISEPD, na jakim źmieščany materyjał. Astatnim patłumačym papularna: kali hety indeks ź plusam, to ludziej, što daviarajuć, bolej, i naadvarot.
Dyk voś, letaś u listapadzie niezaležnaja presa musiła zadavalniacca pakazčykam ‑0,076, a voś sioleta ŭ traŭni zajmieła +0,152. Dziaržaŭnyja ž medyi zaŭvažna spaŭźli: z +0,207 da +0,114. Jašče niekalki cikavych ličbaŭ: daviarajuć niezaležnym ŚMI 50,6% apytanych, nie daviarajuć — 35,5%. U dziaržaŭnaj presy — adpaviedna 51,0% i 39,7% (jak bačym, staŭleńnie da jaje bolej palaryzavanaje).
Hetuju, sa słoŭ sacyjolahaŭ, «rakiroŭku indeksaŭ» varta razhladać u bolej šyrokim kantekście. Reč u tym, što daśledčyki rehularna zamiervajuć adpaviednyja pakazčyki nie tolki ŭ miedyjnaj śfiery. Dyk voś, jany robiać vysnovu, što «hałoŭnaja asablivaść dynamiki indeksaŭ davieru dziaržaŭnym i hramadskim instytutam za apošnija paŭhoda palahaje ŭ roście hetaha pakazčyka ŭ hramadskich instytutaŭ i padzieńni — u dziaržaŭnych».
Aŭtary daśledavańnia ličyć heta naŭprostavym nastupstvam «naftahazavaj vajny». I pryvodziać śviežy prykład, kali aficyjoz faktyčna pramaŭčaŭ nakont niadaŭniaha padpisańnia damovy z «Hazpromam» ab prodažy pakietu akcyjaŭ «Biełtranshazu». «Uražańnie takoje, nibyta dziaržaŭnyja ŚMI nabrali ŭ rot vady, a havorka ž idzie nie ab prodažy kamiercyjnaha šapika, a ab častcy biełaruskaha «familnaha srebra»!», — iranizujuć sacyjołahi. Jany nahadvajuć: hod tamu 82% biełarusaŭ vykazvali mierkavańnie, što pradavać hazatranstpartnuju sistemu nie varta ni pry jakich abstavinach. «Voś i davodzicca «narodnaj» uładzie ŭtojvać ad narodu svaje ŭčynki», — robiać vysnovu admysłoŭcy NISEPD.
Takim čynam, usio prosta. Pakul dabrabyt ros dziakujučy tannym enierhanośbitam, značnaja častka hramady była schilnaja pavieryć u kazku pra biełaruski cud. Ci, va ŭsiakim razie, nie adčuvała razdražnieńnia ad prapahandysckaj rytoryki. Kali ž hrymnuła «naftahazavaja vajna», a potym stali vyłazić bokam jaje nastupstvy — papaŭźli ŭhoru kamunalnyja taryfy, ceny, stali skasoŭvacca lhoty i h.d. — jak na dałoni vyjaviłasia niaščyraść i biezdapamožnaść padparadkavanych kiroŭnym viarcham miedyjaŭ.
Prapahandu chistała z boku u bok: ad intehracyjnaj rytoryki da praklonaŭ na adras rasiejskich viarchoŭ, ad badziorych rapartaŭ, što ekanomika vytrymała ŭdar, da zajavaŭ, što biez adbirańnia lhotaŭ u invalidaŭ dy čarnobylcaŭ našyja finansy lasnucca... A samyja niavyhadnyja rečy, što śviedčać pra fijaska raniejšych abiacańniaŭ, naviersie paličyli za lepšaje i ŭvohule achutać maŭčańniem.
Ludzi ž paciahnulisia da praŭdy. I akazałasia, što mienavita niezaležnyja ŚMI — vykinutyja z šapikaŭ i katałohaŭ, vycisnutyja ŭ emihracyju i virtualny absiah — zastalisia adzinymi krynicami poŭnaj infarmacyi i ŭsiebakovaha analizu chvalujučych hramadstva prablemaŭ.
Viadoma, dynamika zhadanaha rejtynhu nie jość padstavaj dla ejfaryi. Bo samyja balučyja prablemy niedziaržaŭnaj presy tak i nie vyrašany. U pryvatnaści, represavanyja niekali vydańni tak i nie źjavilisia ŭ padpisnych katałohach. To bok umovy dziejnaści niezaležnych i dziaržaŭnych miedyjaŭ pa‑raniejšamu niaroŭnyja.
Nu a toje, što navat va ŭmovach dyskryminacyi adbyłasia pieramožnaja dla niezaležnych ŚMI rakiroŭka, lišni raz davodzić pieravahi volnaha słova nad kazionnym.
