Aktyvist BNF, były deputat Juraś Ziańkovič emihravaŭ u ZŠA i pracuje razvozčykam picy. Na svaim błohu jon apaviadaje pra amerykanskaje žyćcio.
– Viedaju, u vas tut pryniata vykarystoŭvać na samaj niavartaj pracy tolki arystakrataŭ.
– Pravilna, usie jany arystakraty, tamu što viedajuć: niama niavartaj pracy, a jość niavartyja ludzi, jakich nie zadavolić nijakaja praca.
Ajn Rend «Atlant raspraviŭ plečy», častka 3, hłava 1
Kniha, cytatu ź jakoj ja vynies u epihraf, heta biblija amerykanskaha kapitalizmu. Jana tut vydadzienaja druhim pa ahulnaj kolkaści paasobnikaŭ nakładam paśla Biblii. Raju ŭsim jaje pačytać, bo jana sapraŭdy zdolnaja pieraviarnuć śvietapohlad čałavieka.
Napisać hetuju hłavu majho dziońnika mianie spravakavali źjedlivyja kamentary ŭ ŽŽ i Fido: nu voś, zdajecca darosły i adukavany čałaviek, byŭ pry pasadach, šmat usiaho dasiahnuŭ u Biełarusi, a ciapier pracuje zvyčajnym kiroŭcam pa razvozu piccy.
Siabry, pra toje, što ja tut siabie adčuvaju kiroŭcam značna lepš, čym u Biełarusi deputatam, ja jašče napišu. Ale zaraz ja chacieŭ by pahavaryć pra staŭleńnie da pracy ŭ Amerycy i Eŭropie, u pryvatnaści ŭ Biełarusi.
Tut niama paniaćcia «brudnaj» i «čystaj» pracy. Jość praca, jakaja apłočvajecca dobra, i jość takaja, što apłočvajecca horš. Jakaść pracy aceńvajecca tolki ŭzroŭniem jaje apłaty. Mienavita tamu ŭ Amerycy jość prymaŭka: «Kali ty taki razumny, čamu ty taki biedny?» Razumny i varty pavahi toj čałaviek, jaki zdolny atrymać dobra apłočvajemuju pracu. Z hetaha punktu hledžańnia ŭ vačach amerykancaŭ maje siońniašnija dasiahnieńni ŭžo lepšyja, čym maja sytuacyja ŭ Biełarusi, kali ja zarablaŭ u 1,5‑2 razy mieniej jak žurnalist, čym zaraz ja zarablaju ŭ jakaści kiroŭcy busika.
Ale heta tolki adzin aśpiekt. Druhi momant u tym, što tut, u Amerycy soramnie nie pracavać. Dla amerykanca charaktarystykami čałavieka źjaŭlajucca «jon ciažka pracuje» (dobry čałaviek) i «jon kiepska pracuje» (kiepski čałaviek). Lepš samaja nizkaapłočvajemaja praca, čym nijakaj pracy. Mianie zaŭsiody razdražniali tyja čyrvonyja krykuny, jakija kažuć, što Ameryka ekspłuatuje reštu śvietu, i heta jość krynica jaje bahaćcia. Heta kažuć ludzi, jakija nia ŭjaŭlajuć sabie, jak ciažka pracujuć amerykancy. Dźvie‑try pracy tut ‑‑ heta norma. Mienavita ŭ pracavitaści amerykancaŭ kryjecca sakret ich bahaćcia. A ŭ tych, kaho Ameryka niby ekspluatuje, uziać usio adno niama čaho, bo jany nikoli nie pracavali i pracavać nie žadajuć.
U teoryi mižkulturnych adnosinaŭ jość paniaćcie «dystancyja ŭłady». Hetaje paniaćcie vielmi jomkaje. Naprykład, toje, što našyja čynoŭniki siadziać za tryma dźviaryma (adnyja dźviery ‑‑ u pryjomnuju, i jašče dvajnyja ŭ kabiniet) i abaraniajucca ad «prostych» ludziej dadatkova sakratarkami, jaskrava demanstruje vializnuju dystancyju ŭłady. Toje, što bahaty čałaviek u Rasiei nikoli nia zojdzie ŭ metro abo ŭ tanny restaran «dla prostaludynaŭ», heta taksama prajava vializnaj dystancyi ŭłady, bo ŭłada ‑‑ heta nia tolki palityčnaja ŭłada, ale jašče i ŭłada hrošaŭ, ułada sacyjalnaha stanovišča.
Dyk voś, tut dystancyja ŭłady vielmi karotkaja. Prychod miljaniera ŭ paciortych džynsach u prosty restarančyk na abied za 20 dalaraŭ ‑‑ heta norma. Miljarder, jaki raźjaždžaje pa horadzie na dabitaj 30‑hadovaj mašynie ‑‑ heta taksama norma.
Ale norma jašče i inšaje ‑‑ kali bahaty čałaviek, majontak jakoha składaje bolš za 10 miljonaŭ dalaraŭ, ciahaje skryni razam sa svaim nizkaapłočvajemym rabočym. Mienavita tak pastupaje moj haspadar Barys ‑‑ jon sam sabie znachodzić pracu i robić jaje, nie bajučysia pabrudzić ručki. Jon chodzić u paciortych džynsach i abiedaje ŭ tannym kitajskim restarančyku, kudy mianie siońnia zaprasiŭ, apłaciŭšy za nas dvaich abied u 20 dalaraŭ. Jamu nia važna, jakuju pracu rabić, bo lubaja praca tut vartaja čałavieka. Jamu soramna nie pracavać. Tamu jon chodzić pa našaj picceryi i šukaje sam sabie zaniatak ‑‑ tam skryniu prynieści, tut pryniać ad klijenta taru (jak ja kazaŭ, my robim zahatoŭki dla piccy i razvozim ich, abo klijenty sami ich zabirajuć; našyja klijenty ‑‑ heta picceryi). Jon nia hrebuje nijakim zaniatkam.
I mienavita ŭ śviatle hetaha maja siońniašniaja praca ŭ vačach amerykancaŭ (i maich ułasnych) absalutna vartaja, asabliva kali ŭličyć, što ja tolki tydzień jak u krainie. Ź ciaham času ja zarablu sabie pazycyju ŭ hetym hramadztvie, i budu rabić inšuju pracu, jakaja apłočvajecca lepiej. Mnie by taksama chaciełasia hetaha ŭžo zaraz, ale nia ŭsio prychodzić adrazu. Pakul što ja maju 9 dalaraŭ za hadzinu. Ci šmat chto z vas maje bolš? A tut mienavita hetaja ličbačka źjaŭlajecca kryteram važnaści čałavieka i jahonaj pracy.
P.S. A paśla abiedu Barys zaprasiŭ mianie na ekskursiju ŭ svoj dom, kudy jamu treba było zajechać, kab aformić niekatoryja papiery. Vy bačyli kali‑niebudź dom ahulnaj płoščaj 720 kv.m? Bo ja takoje bačyŭ tolki ŭ kino. U hetym domie 4 spalni, 8 sanvuzłoŭ, spartovaja zala, kinazala, paryłka, džakuzi... Čaho tam tolki niama. Barysu padabajecca pachvalicca dasiahnieńniami svajoj ciažkaj 15‑hadovaj pracy tut, i tamu jon achvotna mianie pravioŭ pa ŭsich zakutkach domu. Tut taki dom kaštuje amal 2 miljony dalaraŭ. Heta ‑‑ toje, čaho realna moža dasiahnuć u Amerycy čałaviek, jaki nia hrebuje nijakaj pracaj. Nahadaju, što Barys ‑‑ narodny artyst Rasiei, jaki ciahaje skryni ŭ picceryi, ale dziakujučy svajmu staŭleńniu da pracy zdoleŭ zarabić sumlennaj pracaj značna bolš, čym heta mahčyma na jaho rodnaj Ukrainie. Kancerty dla jaho ŭžo prypracoŭka, a nie asnoŭny zaniatak.
